Ял илыш

Шем монча – вот монча!

Медведево район Сидорово селаште кермыч гыч оптымо мотор саварым ужмеке, тудын озаже дене палыме лияш кумыл лекте. Виче вел кидмастар, коҥгам оптышо Александр Викторович Васенин (снимкыште) улмаш.

– Надежда пелашем — Морко могырым, сандене ынде Марий кундемыште илена. Киров областьыште кызыт илышыжат томамрак. Калык тушто пыта, еҥ-влак ӧрдыжкӧ илаш каят, нунын коклаште мыят улам. А тыште сӱрет весе. Теве Йошкар-Олам налаш гын, тушто еҥ-влакын чотышт кугемеш веле, – каласыш тудо.

Марий Элыште мланде кумдыкым Васенинмыт 2004 ийыште налыныт, пӧртым ыштеныт, ынде тудыжым уэмден гына илыман. Сутоза тыгак ышта. Уна, теве йырваш, пуйто ӱпым пунен, сылне да чатка саварым опта. Тений телым  пушеҥге гыч пӱчкедыме фигур-влакым ыштен. Нунышт капка ончылно, саварыште койыт – озан мландыжым аралат. Коклаште маска-шамыч улытат, «Эн йӧратыме янлыкда мо?»  йодмылан тудо шыргыжал вашештыш:

– Уке, чыланат йӧратыме улыт. Композицийыш арслан кайыкым да моло янлыкым пуртенам…

Саварыште арслан игыже-шамычым тӱткын онча, а нуныжо воктенак чоҥештылыт.

Александр Викторович йодмо почеш коҥгам опта, мангалым ышта, но, тудын мутшо почеш, пытартыш жапыште йодмаш шагалем толеш.

– Калык оксалан чӱдӧ, – ойла тудо. – Кермычат шергештын, сандене пашам ыштыме акат кӱзен. Кермыч дене шогылташ пеш пуракан, сандене тудым нӧртыман. Коҥгам шун раствор дене оптымо годым тидым обязательно ыштыман. Пытартыш жапыште шукыжым классический шуным кучылтыт, тыгак цемент дене оптат. Эн тӱҥжӧ – коҥган «ядро» манмыже лийшаш. Совет жапыште футеровко гына ыле, а кызыт вес семын: ядром «огнеупорный» манме кермыч дене оптат. Тудо 70 ий марте чытен кертеш. Шамотный кермыч пеҥгыде, неле, но тыгодымак чӧгыт дене перет – пудырга веле. Тыгай коҥган монча ик шагат  гыч ырен шуэш, вара мушкылташ пураш лиеш. Но мый шканем эн сайлан шем мончам шотлем. Тудын кӧргыжӧ шикш дене ынже тем манын, вытяжкым ыштем. Кеч-мом ойлат гынат, шем монча – чыла мончалан монча!

М.СКОБЕЛЕВ.

Авторын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий