Шарнымаш сорта
«Кузе? Айдеме семын»
Тыге кӱчыкын, умылаш лийшын да тунамак келгын шоналташ таратышын вашештен Юрий Русанов иктаж пашам шукташ, йодышым решатлаш кӱлмӧ годым тудын деч каҥашым колаш эҥертыше-влаклан. Айдеме семын манмыже ар (совесть), калык, юмо ончылно семынак кузе шукташ кӱлмым ончыктен. Ӱшаныме сомылым шоя, ондалчык деч посна ышташ таратен.
Эртыше шочмын, 15 майыште тӱвыра да мер пашаеҥ, журналист, М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрын ончычсо директоржо Юрий Петрович Русановын шочмыжлан 55 ий темме лӱмеш Морко кундемыште икмыняр мероприятий эртыш. Йошкар-Ола гыч кугу десант мийыш. Эрденак театр артист, мер пашаеҥ, йолташыже-влак шӱгарже воктене тудын нерген шарнымашыштым чон почын ойлышт. Кажныже шоя деч посна, эн шерге шижмашыж дене палдарыш.
Шочмо Маршан вел Нурӱмбал ялысе суртыштыжо таче иктат огеш иле. Но тиде кечын тушто кинде-шинчал, ӱстел чес да муро сий дене вашлийше-влак, мутат уке, лийыныт. Ял калык, «Ӱшӱт сем» ансамбльын участницыже-влак лӱмлӧ землякыштым жаплен, уна-влакым чон вургыжын вученыт. Кинде-шинчалым авызлаш Юрий Петровичын Римма кресаваже темлен.
Зеленогорск кыдалаш школ кудывечыште выпускникыштым шарныме лӱмеш погынымаш деч вара чап оҥаж воктеке пеледыш аршашым пыштеныт.
Икымше гана район кӱкшыт дене эртаралтше «Айдеме чон – кавасе шӱдыр» почеламут конкурсыш тунемше ден туныктышо, тӱвыра да медицине пашаеҥ-влак ушненыт. Чыланат Ю.Русановын почеламутлажым йоҥгалтареныт. Самырык пагыт, шочмо кундем, курымашлык йодыш-влак – чын да шоя, чон йӱлымаш, ужалымаш, ондалымаш… Лудшо-влак сем йогын ден такмак полшымо денат, салтакын серышыж гочат умылаш темленыт. Кажне почеламутым сцене гычак «колыштын» Юрий Русанов шкежат – экранысе кугу фотосӱретше гыч я шыргыжалын, я шӱлыкаҥын «ончен». Почеламутшо-влак тудын келге шонымашан улыт, нуным почын пуаш куштылгыжак огыл. Туге гынат мастарлык дене ойыртемалтше-влак лийыныт. Конкурсант-шамычым аклыше жюри член-влак (Российын сулло артистше М.Медикова, Россий тӱвыран сулло пашаеҥже С.Белкова, Марий Элын сулло артистше Е.Мочалова, Марий конгресс вуйлатыше, журналист Э.Иманаев да поэт да журналист, Марий Эл тӱвыран сулло пашаеҥже Т.Пчёлкина) икымше вер дене Моркысо 1-ше №-ан кыдалаш школын тунемшыже Анна Яковлевам (туныктышыжо С.Никитина) палемденыт.
Кечывал деч вара йоча-влаклан кок мастер-класс эртен. Сылнымутым умылаш, тудым почын пуаш туныктышо да артист мастарлыкым шуарыше урок-влак нӧргӧ уш-акылыштым, лывырге чоныштым поэзий ден театр искусствылан шӱмаҥдаш полшат манын ӱшанена. Икымше урокышто шинчыше юнкор-влаклан сылнымутчо-шамыч Л.Иксанова, А.Петров, А.Иванова, Х.Александрова да поэзийым лудшо М.Медикова опытышт дене палдареныт. А режиссер А.Якушеван вӱдымӧ театр кружокыш коштшо тунемше-влак дене пашам ыштыше артист-шамыч Е.Мочалова ден А.Юнусовын мастарлык урокышт пайдале лийын.
Шарнымаш концертыште М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрын мурызо артистше-влак дене пырля «Ӱшӱт сем» ансамбль да шочмо акаже Ирина Петровна Владимирова (Русанова) еш ансамбльже (Наташа ӱдыржӧ, Володя веҥыже, Оля ден Вера уныкаже-влак) дене шольыжын мутшылан возымо, тыгак шочмо кундемысе муро-влакым йоҥгалтареныт. «Шуматкече» ансамбльын солистше Игорь Борисов тудын ик эн йӧратыме «Но молан гын…» мурыжым ушештарен. Музыкант Сергей Пчёлкинат сем йогынжо-влак дене куандарен. Концерт программым Марий Элын калык артистше-влак Светлана Строганова ден Роман Алексеев ямдыленыт да вӱденыт.
Юрий Петровичын марий сылнымутышто, журналистикыште, тӱвыраште, мер илышыште волгыдо тамгам кодымыжо, мудреч вуйлатыше семын шарнымаште улмыж нерген тиде кечын Марий Элын тӱвыра, савыктыш да калык-влак паша шотышто министржын алмаштышыже М.Матвеев, театр директор Э.Юзыкайн, Российысе Марий-влакын калыкле-тӱвыра автономийыштым, 2008-2012 ийлаште Мер Каҥаш вуйлатыше Л.Яковлева, Оньыжа Э.Александров, Марий Эл Кугыжаныш Погын депутат Н.Пушкина, Марий самырык театрын художественный вуйлатышыже О.Иркабаев сылнымут пӧлкам вуйлатыше Г.Гордеев, Морко муниципальный район вуйлатыше С.Иванова, район администрацийын тӱвыра, спорт да туризм пӧлкажым вуйлатыше Ю.Яковлева ойленыт.
Ю.Русанов шочмо кундемже дене эреак пеҥгыде кылым кучен. Кертмыж семын полшен, а мынярже шукталтде кодын?! Могай йодыш дене эҥертеныт гын, эреак пайдале да жапыштыже темлыме ой-каҥашым ыштен, решатлышаш пашам шӱкал колташ полшен. А вуйлаташ шогалтыме самырык еҥым «Тый кертат» манын кумылаҥден.
Юрий Петровичын, театрын йолташыже-влак Воронцовмыт еш («Плёс» фирме), Е.Гришина, «Геникс» фирме конкурсыш ушнышо кажне участникым пӧлек дене куандареныт. А Йошкар-Оласе Морко землячестве почеламутым лудшо-влакланат, Зеленогорск кыдалаш школын тунемшыже-влаклан кугу торт-влакым пӧлеклен, тыглайым огыл, а «Чыла сай лиеш!» манын возыманым. Тыге ойлен Юрий Петрович Нина пелашыжлан, йолташыже-влаклан неле пагыт але кумыл волымо годым. Ӱшаным пуышо, лыпландарыше тыгай ой мыланна кажнылан шерге.
Светлана Пехметова
Снимкылаште:
Русанов лудмаш конкурс деч вара
Шочмо ялыштыже – кинде-шинчал, муро чес
Э.Юзыкайн, Л.Яковлева, С.Иванова – конкурс годым
Анна Яковлевам театрын тӱҥ режиссержо Р.Алексеев ден Морко землячествым вуйлатыше В.Андреев саламлат
Чон гыч лекше чын мут (Нина пелашыже, Ирина акаже да Олег Иркабаев)
Авторын А.Титовын фотошт.
