Тиште кечын М.Шкетан лӱмеш Марий калыкле драмтеатрыште Марий Эл сулло журналистше, поэт, бард-мурызо Юрий Григорьевын тений лекше «Илыш шулдыр» книгажын презентацийже лийын.
Вӱдышӧ, «Марий Эл» газет» предприятийын директор-тӱҥ редакторжо Александр Абдулов, воштончыш залыште шинчыше-влак поэтын тачысе илыш пӧрдемже, «эмганыше кап, сусыргалше шӱм-чонжо» нерген утларак келгын умылышт шонен, книга шочмо пайремым сборникыск почеламут корныла дене тӱҥале. Тудым автор «Володя изамлан» манын палемден.
«Кузе тыге лие – ом пале…
Ӱмыргорнем дене ошкылшемла,
Жап шуде, чон денат
Кап денат лунчыргальым.
А тӧрсыржӧ теве логале тылат».
Эн ондак мутым Марий Эл тӱвыра, печать да калык паша шотышто министрын алмаштышыже Михаил Матвеев нале. Тудын ойлымаштыже эртыше самырык пагытын сагындарымыже шижалте.
– Ме шке коклаштына «Изи Юра» манына ыле. Пырля илыме тӱшкагудыштына Юра лӱманак – пӱчӧ гай кӱкшӧ капкылан вес морко рвезе – ыле, садлан тыге ойленна, очыни. Мыйын армий гыч толмо жаплан Юра тыгай кугу айдемыш савырнен: капшат кушкын каен, сылнымут мастарлыкше вияҥын, шкеак мурым возен, книгам савыкташ почеламутшо-влакым ямдылен шуктен, коллективым чумырен. Мыят кум-ныл ий тушко коштынам, гитаре дене шоктен муренна. Марий кугыжаныш университетын «Рия-рия» ансамбльыштыже пырля куштенна, «Кугарня» газет редакцийышкат тудак пашаш ӱжын. Эн лишыл йолташем-влак Юрий Петрович Русанов да Юрий Михайлович Григорьев эсогыл, возаш, редактор пашалан туныктеныт. Нуно моткоч кугу эҥертыш лийыныт, кугу таум ойлем. Чаманаш логалеш, Юран тазалыкше кызыт начарештын, но уш-акылже яндар, сылнымут мастарлыкше виян, сандене тек «Илыш шулдыр» книгаже пытартыш ынже лий. У паша саскаже чумырген шуэш гын, таче тыште шинчыше йолташыже-влак у книгам лукташ йӧным муына манын товатлен каласен кертам, – каласыш Михаил Иванович.
Умбакыже зал мучко гитар сем ийын кайыш, муро толкынеш поэтын почеламут корнылаже ловыкталтыч:
Рвезе пагыт годым,
Сылне жапше годым
…. …. …. ….
«Йӧратет мо?» йодым.
«Йӧратем» манмет ден
Кызытат кончет.
– Марий бард-влак коклаште кок мурызым – Тимофей Петуховым да Юрий Григорьевым – ойыртемалтше йӱкышт гыч палаш лиеш. Юрий Григорьев журналист пашажым шуктышыла, тӱвыра, сымыктыш нерген моткоч келгын, моштен возен. Мыйын нергенат икмыняр гана материалым ямдылен. Шарнем, «Кугарня» газетыште статьяже мужыр лаштыкеш печатлалтын ыле, Еремей Герасимовын мутшылан возымо ик муремым нотыжге савыктеныт. Мый Юралан ӱмырем мучко кугу таум ыштен илем, – шарнымаш ярымым умбакыже шуйыш бард-мурызо Геннадий Григорьев.
Гитар… Семкылже дене шӱм-чоным тарватыше, поэзий дене таҥлалтше семӱзгар… Поэт, кусарыше, журналист Герман Пирогов арам огыл шке мутшым «Юра Григорьев – гитарым шоктышо рвезе. Тудым шкенан еҥлан шотлем» манын тӱҥале да чын поэт улмыжым пеҥгыдемдыше, кӱкшӧ акым пуымо статьяж дене палдарыш
Марий Элын калык поэтше Геннадий Сабанцев манмыла, жап писын эрта, амал дене але амал деч посна волгалтше шарнымаш-влак ылыжмек, чонлан ныжылгын шокшын чучеш. «Илыш шулдыр» книгаштыже автор Г.Сабанцевын лӱмжымат икмыняр гана ушештара.
– Юра дене кыл 1993 ийыште шочын, тудо тунам Марий кугыжаныш университетыште 5-ше курсышто тунемеш ыле. Мый Марий телевиденийыште ыштенам. «Йӱксавыш» передачым ямдылымем годым Юрам шкеж гаяк ӱдыр-рвезе-влакым чумыраш йодым, пеш шотан рвезе, чыла кӱлеш семын ыштыш. Эфирыште шкеже вашкыде, мутым шуйдарен, моторын кутырен шинчыш. Мый тудым шольым семын йӧратен шындышым, а поэт-серызе, сылнымутыш ушнышо семын пагалаш тӱҥальым. Юра Первомайский уремысе тӱшкагудышто илен, мыят тораштак огыл. Пеш чӱчкыдын пурен лектеденам. Мутланен шинчет – поро кумылан айдеме, шуко пала, шке шонымашан, шке шонымашыжым келгын почын ойлен мошта. У книга лекмыж дене саламлем, таза лийже, – тыланен мане Геннадий Сабанцев.
Изи годым пырля модыш куржталше йолташыже Валерий Иванов, лӱмлӧ да пагалыме сӱретче Иван Ямбердов поэтын ойыртемалтше койыш-шоктышыж нерген палемдышт.
… Уэш гитар йӱк. Ты гана Анатолий Куклин «Ондалаш шоненам шке чонемым» мурым шуйдарыш. Мутшо – йолташнан, коллегынан, кунамже кечыла шыргыжше, а кунамже кугу шонышыш возын ойгыралтыше чуриян Юрий Григорьевын, а пылышлан ӱшан тул дене темше йӱкшӧ шокта:
Йӧршынат ӧкынаш ынем вашке,
Тылат иктым гына каласем:
«Мый тугаяк улам: омак лӱд, омак чакне!
Неле годым, палем, тый улат пеленем».
Л.СЕМЕНОВА
М.СКОБЕЛЕВЫН фотожо
