«Марий Эл» газетлан – 110 ий
Нигӧ ок мондалт
Пӱсӧ пера да саргурал дене
Кугу Сеҥымашын 80-ше идалыкшылан фотопроект
Тӱҥалтышыже 17-ше – 20-шо №-ан газетыште.
КАЛАШНИКОВ Михаил Степанович
(1912 ий, Морко р-н Тойметсола ял – 1979 ий)
1928 ийыште Марий педагогике техникумым, 1934 ийыште Ленинградысе историй, философий да лингвистике институтым тунем пытарен. МарНИИ-ште секторым вуйлатен, Марий книга издательствыште массово-политический литератур дене редактор, «Марийская правда» газет редакцийыште отдел вуйлатыше лийын.
1942 ийыште армийыш налыныт. Фронтышто младший лейтенант семын автоматчик-влак ротын командирже лийын. 1944 ий ноябрьыште гвардий капитаным «За Родину» фронтовой газет редакцийыш отсеклан кусареныт, материалым тулан верыштат поген. Орёлым утарымаште кредалын. Москва деч Прага ден Берлин марте сӧй корным эртен, кок гана сусырген, контузитлалтын.
Сар деч вара МарНИИ директорлан, «Знание» обществе Марий организаций правленийын ответственный секретарьжылан, «Марий коммуна» газет редакций пашаеҥлан ыштен.
КОЖАЕВ Николай Васильевич
(1920 ий, Советский р-н Мананмучаш ял – 1997 ий)
Роҥго школышто, Марий сем-драме сымыктыш студийыште тунемын. 1936 ий гыч Роҥго райгазет, а 1939 ий гыч «Ямде лий» газет редакцийлаште ыштен.
1940 ийыште армийыш налыныт, Икымше Московский пролетар дивизийыште служитлен. Сар тӱҥалтыште стрелковый дивизийыште радиотелеграфист лийын, а 1941 ий ноябрь гыч – касвел фронтлаште Генеральный штабын разведотделыштыже радиоузел радист, старшина. Кок гана сусырген.
Сар деч вара «Марий коммуна» газетын пашаеҥже лийын. 1949 ийыште Шернур педагогике училищым заочно, 1951 ийыште Горький областной партшколым, 1958 ийыште КПСС ЦК пелен Кӱшыл партшколым тунем пытарен. Ятыр ий республик газетлаште фотокорреспондентлан ыштен. Сылнымут ден фотосымыктышлан сар деч ончычак кумылаҥын. Сар ийлаште фронтовой фотокорреспондентат лийын. Шагал огыл совет военный да политике деятельым фотош войзен налын.
МАЛИНИН Александр Матвеевич
(1912 ий, Медведево р-н Елемучаш ял – 1995 ий)
Тунем пытарыдыме кӱшыл образованиян. Сар деч ончычсо ийлаште Марий книга издательствыште редактор лийын, самырык-влаклан лукмо «Рвезе коммунист» («Молодой коммунист») газетыште пашам ыштен.
1942 ий мартыште армийыш налыныт. Кугу Отечественный сарын участникше: шапаш стрелковый полк радамыште Ленинградский фронтышто кредалын, рядовой лийын. 1944 ий ноябрьыште чер амал дене комиссоватлалтын.
Сар деч вара, 1948 ий гыч 1972 ий марте, «Марий коммуна» республиканский газет редакцийыште кусарышылан ыштен. Марий йылмым сайын пален, сандене куштылгын да раш кусарен. Официальный документлам веле огыл, сылнымутан ден тунемме литературламат марлаҥден. Тидым шотыш налынак, тудлан 1968 ийыште «РСФСР тӱвыран сулло пашаеҥже» почётан лӱмым пуэныт. А сарыште кредалмыжлан 1985 ийыште II степенян Отечественный война орден дене наградитлалтын.
МАТЮКОВСКИЙ Геннадий Иванович
(1926 ий, Курыкмарий р-н Кыльыкал ял – 1994 ий)
1942-1943 ийлаште Марий пединститутышто тунемын. Кокымшо курс гыч армийыш налыныт. Тора Эрвелне служитлен, Японий дене сарыште кредалын, капитан лийын. 1947 ийыште демобилизоватлалтын.
Сар деч вара пединститутым тунем пытарен да 1949-1950 ийлаште МарНИИ-н шанче пашаеҥжылан ыштен. Вара кум ий Марий писатель ушемын ответственный секретарьже лийын. 1953-1965 ийлаште «Марий коммуна» ден «Марийская правда» газет редакцийлаште тыршен.
Кок ий Москвасе литератур институт пелен СССР писатель ушемын кӱшыл литератур курслаштыже тунемын. Кок ий Марий писатель ушем правлений председатель, ик ий «Пачемыш» журналын редакторжо лийын. 1974-1986 ийлаште, сулен налме канышыш лекмешкыже, профессионал писатель семын ыштен. Почеламутым 1939 ийыште возаш тӱҥалын, 20 утла прозо да поэзий книган авторжо семын палыме.
СЕРГЕЕВ Михаил Тихонович
(1926 ий, Волжский р-н Чодыраял – 1999 ий)
Кыдалаш школ деч вара Сотнурысо «Большевик» райгазетыште ыштен.
1943 ийыште армийыш налыныт. Рото ден батальонын комсоргышт лийын. 1945 ийыште япон милитарист ваштареш кредалын.
Сар деч вара 1947 ий гыч «Марий коммуна» газет редакцийыште пашам ышташ тӱҥалын. 1950 ийыште Горькийысе партшколым тунем пытарен, КПСС Марий обкомышто печать отделын инструкторжо лийын. 1951-1954 ийлаште – Семёновскысо «Путь к коммунизму» райгазетын редакторжылан ыштен. Марий пединститутым, КПСС ЦК пелен кӱшыл партийный школым тунем лектын. Ту жапыштак Марий телевиденийын редакторжо, «Знание» Всесоюзный обществын пашаеҥже, «Передовик» райгазетын тӱҥ редакторжо лийын. 1964-1973 ийлаште «Марий коммуна» газет редакцийыште тыршен.
Озаҥысе кугыжаныш университетын аспирантурыштыжо заочно тунемын. КПСС ЦК пелен Общественный науко академийыште печать темылан кандидатлык диссертацийым арален.
СМИРНОВ Гаврил Тихонович –
Смирнов Кавырля
(1906 ий, Марий Турек р-н Китне ял – 1967 ий)
Изинек тулыкеш кодын да ялыште улан-влаклан пашам ыщтен. Революций деч вара ликбез школышто да Йошкар-Оласе совпартшколышто ик курсым тунемын. Ялыштыже колхозлан кумылан чолга селькор лийын. 1930 ийыште журналист пашаш куснен – «Марий коммуна» газетын собкоржо пашам шуктен. Ты жапыштак ойлымашым, очеркым, мыскарам возен да «Арлан ден Кестен», «У вий», «Пионер йӱк», «Марий ӱдырамаш» журналлаште савыкталтын. 1932 ийыште Маргостеатрыште «Тулык Верий» пьесыж почеш спектакль шындалтын.
Сарыште миномётчик лийын, нелын контузитлалтын. Тушеч пӧртылмекыжат, «Марий коммуна» газетын собкоржыланак ыштен. А 1948 ийыште Сахалиныш каен. Умбакыже сылнымут пашаже кузе вияҥ толмо нерген увер уке. Улыжат «Лукавий» лӱман ойлымаш-влак сборникше 1963 ийыште лектын. Туштак ӱмыржӧ кӱрылтын.
Z\Исаков\Марий Эл газетлан – 110 ий\Смирнов Г.Т.
Лаштыкым Юрий Исаков ямдылен .
Фотом редакцийын архивше гыч налме.
