Уста кидан самырык ӱдырамашын марий тӱран вургем ден сӧрастарышым ышташ тӱҥалмыж нерген икмыняр ий ончыч лачшымак интернет гоч пален налынна. Надежда Акиеван кажне кидпашаже ойыртемалтше, шкешотан улмым вигак умылаш лийын. Лу ий нарат эртен. Туге гынат, икымше персональный ончерже шукерте огыл гына Калык прикладной сымыктыш тоштерыште почылтын.
Тудым эртараш Надеждалан тоштер вуйлатыше Татьяна Матвеева темлен. Пеленже икмыняр тунемшыжын пашажым ушаш йодын. Сандене Надежда шке воткыл тӱшкаштыже увертарымашым серен. Тыге ончерым эртарымашке Йошкар-Ола гыч Наталья Венина ден Набережные Челны ола гыч Марина Ахмадуллова кумылын ушненыт. Тыште теве мом ончыктен кодыман: Надежда Акиева ик эн ончыч, манаш лиеш, марий тӱрым тӱрлаш туныктымо онлайн-курсым эртараш тӱҥалын. Таче тудын тӱшкаштыже 100 наре еҥ уло. Усталыкше молымат марий кидпашалан тунемаш кумылаҥда.
Шке жапыштыже ӱдыр республикысе Калык усталык рӱдерыште ыштымыж годым тӱрлаш тунемын. Варажым, шинчымашым пойдараш кӱлешлыкым шижын, Йошкар-Оласе сервис технологий техникумышто конструктор-модельерлан тунем лектын. Таче кидпашажым ончен, тудо лачшымак Надеждан манын, вигак умылаш лиеш. Чатка тӱр, ойыртемалтше фасон, шинчам куандарыше тӱрлӧ сылнештарыш – чылажат кумылым налеш. Поснак кызытсе жаплан келшыше вургемым ыштымыжым моткоч кӱлешан семын палемдат коллегыже-влак.
Кидмастарын пытартыш сеҥымашыже-влак кокла гыч кокытшым ончыктымак шуэш. 2023 ийыште Марий Элын Тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министерствыжын «От чистого истока» премийын лауреатше лийын. «Кызытсе жаплан келшыше авторский костюм» номинацийыште палемдалтын. 2024 ийыште «Калык вургем пайрем унала ӱжеш» всероссийский фестиваль конкурсын тыгаяк номинацийыштыже кокымшо степенян дипломым сеҥен налын.
Уста еҥ чыла шотыштат уста. Тудын нерген лач тыге каласаш лиеш. Шке жапыштыже Пошкырт кундем гыч Марий кугыжаныш университетыш тунемаш толын да марий ден англичан филологийым шымлен, аспирантурым пытарен. Илыш йолташым вашлийын, мурызо Олег Славин дене кызыт кум шочшым ончен куштат. Сценыштат пырля мурат.
Надежда сай туныктышат, мурызат лийын кертеш ыле. Но лач кидпаша йӧратыме сомылышкыжо савырнен. Тидым тудо шкежат палемда. Санденак кидйымач гыч лекше вургем ден сӧрастарышыжым налаш кумылан-влак эре улыт. Надеждан ыштыме вургемжым кеч пайремыш, кеч тыглай кечын чиен лекташ лиеш. Нуным кеч-могай йот элысе ончерыш, конкурсышкат колташ намыс огыл. Эшежым тудо шке мастарлыкше дене моло дене пайлалтеш, молым туныкта. Тунемшыже-влак эсогыл вес эллаштат улыт. Лач тыге тудын нерген лишыл еҥже-влак ойлышт.
Ончерым почмашке Надежда Акиеван шочмо кундемже гыч лекше марий-влакын утларак лиймыштланат ӧраш нимолан. Пошкырт марий-влакын «Ош Виче» землячествыштым вуйлатыше Валентин Васюков, Калтаса районысо тӱвыра пӧлкам вуйлатыше Григорий Лисков лийыныт. Надеждалан тений шыжым тусо районышто эртаралтше «Ший кандыра» фестиваль кышкарыште ончерым эртараш темлымашымат ыштышт. Оньыжа Эдуард Александров пеледыш аршашым кучыктен саламлыш.
Ончерыш ушнышо Наталья Венина ден Марина Ахмадуллова кидпашалан тыгак Надеждалан кӧрак кумылаҥыныт. Нунынат пашашт шкешотан улыт. Мутлан, Наталья шке сӱанжылан марлан кайыме тувырым, йочам ыштымеке, тудым эмлымвер гыч кондаш, тыгак пелашыжлан чияш вургемым ончыктен. Маринанат пашаже вигак ушеш кодеш: тӱран да корсетан тувыр-влак, ӱдырамаш сумка, тӱрлӧ сылнештарыш.
Ончер почмашым Борис Дмитриевын вуйлатыме «Эрвел марий» ансамбльын ӱдыржӧ-влак сӧрастареныт. Эшежым нине ӱдыр-шамычак Надежда Акиеван у пашажым – кеҥежым чийышашлык куштылго тувыр-влакым – ончыктеныт. Надежда тыштат ойыртемалтын: тувыржым тӱр дене веле огыл, пидме кружева денат пойдарен.
Светлана Носова
Снимкыште: ончерым почмо годым Марина Ахмадуллова, Наталья Венина, Надежда Акиева.
Авторын фотожо.
