У Торъял районысо Калыкым социально обслуживатлыме комплексный рӱдерын директоржылан ынде 2011 ий годсек Галина Юрьевна Звягинцева ышта. А такшым гын тиде системыште тудо 1997 ий годсек тырша. Ончыч еш дене пашам ыштыше специалист лийын, вараже 2008 ийыште тудым социальный обслуживаний отделений вуйлатышылан шогалтеныт. Таче тиде ӱдырамаш – мемнан унана.
Самырык жап, икшыве-влак
Галина Юрьевна У Торъял районысо Чӱксола ялыште шочын. Но пел ияшыже годым ачажлан райрӱдыштӧ теве гына чоҥымо гына у пӧртыштӧ пачерым пуэныт, да еш тушко илаш куснен. Чаманаш логалеш, ачаже, Юрий Данилович Иванов, икмыняр ий ончычак ош тӱня дене чеверласен. Тудо ӱмыржӧ мучко эре ик верыште гына – У Торъялысе 23-шо №-ан СПТУ-што – пашам ыштен: «мастер производственного обучения» лийын. Аваже быт пӧртыштӧ диспетчер лийын. Тыге Галина Юрьевна тачат пелашыже да аваж дене ты поселкышто ила. А икшывышт ынде кугу улыт. Эргышт ден ӱдырышт шкештат ешым чумыреныт да вес вере илат. Маша ӱдырышт 33 ияш. Н.К.Крупская лӱмеш МГПИ-н ИПФ факультетшым тунем пытарен. Ешыж дене Советский районысо Вятский селаште ила да верысе школышто логопедлан тырша, тыгак инвалид-шамыч дене пашам ышта. Эргышт 27 ийым темен. Старший лейтенант. Пелашыж дене Улан-Удэште ила да туштак служитла. Шке жапыштыже Суворовский училищым, вара военный академийым тунем пытарен.
Верысе школ деч вара Галина тунамсе политехыш тунемаш пурен. Но вараже тӱрлӧ амаллан кӧра заочный отделенийыш куснашыже кӱлын. А туштыжо тыгай йӧн лийын огыл. Тыге ӱдыр Н.К.Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш пединститутын ИПФ факультетышкыже куснен да тушто «черчений ден труд урок-влакым туныктышо» специальностьым заочно налын. Кеч вараже ты специальность дене ик кечат пашам ыштен огыл.
Чыла оҥай, чыла келша
Тунеммыж годымак Галина ончыкылык пелашыж дене палыме лийын да марлан лектын. Тудыжо Украине гыч, сандене тунам ик ий пелашыжын мӧҥгыштыжӧ, Белгород-Днестровский олаште, иленыт. Но вараже У Торъял поселкыш толыныт да ӱдырамашын ача-аваж дене пырля илаш тӱҥалыныт.
Тыште Галина Юрьевна верысе школыш пионервожатыйлан пашаш пурен, а марийже ПМК-ште тыршен. Икмыняр жап гыч, институтым тунем пытарымеке, ешыштышт кокымшо икшывышт шочын. Декрет гыч лекмекше, тудым кызытат тыршыме соцзащите системыш пашаш налыныт. А 43 ияшыж годым, рӱдер директорын пенсийыш лекмекше, учрежденийым вуйлаташ ӱшаненыт.
«Оҥай, а тунам, эше самырыкше годым тышке пашашке толмекше, «иктаж-кунам мыят вуйлатыше, директор лийшаш ыле!» манын шонен огыл?» – ушыштем йодыш шочо да пуыде шым чыте.
– Лийын, очыни. Молан манаш гын, мый карьеристке улам, – шыргыжалын, шылтыде вашештыш тудо. – Мый ӱмырем мучко эре тунемам. Кеч тидым утларакше шке семын ыштем: тӱрлӧ деч тӱрлӧ литературым шуко лудам, социальный паша дене кылдалтше йот элласе опытым шергем, шымлем. 2001 ийыште «Кугыжаныш да муниципал управлений» кокымшо образованийым налынам.
Мылам чыла оҥай, чыла келша. Рушла каласаш гын, «до всего есть дело». Мутлан, мый районысо депутат-влак погынымашын депутатше улам. Тиде шкемын тыршымем дене лийын. Партийыш пураш еҥ-влаклан темленыт, а мый тидым шкеак шоненак ыштенам да «Единый Россий» партийыш тудым почмеке вигак пуренам. Теве кызыт коронавирус дене кылдалтше ситуаций нерген ойлаш гын, прививкым ик эн ончыч, январьыштак, ыштенам. Августышто ревакцинацийымат эртенам. Икманаш, дисциплинированный да идейный айдеме улам.
Кеч-кушко – пырля
Ойлымыж почеш, пелашыже – чыла шотыштат ик эн кугу эҥертышыже. Такшым шкежат марийжын чон йодмо сомылжылан мелын. Тудыжо – моткоч кугу колызо! Да ватыже колым кучаш пелашыж дене пырля кушко гына миен огыл?! Ончыч яра жапыште шуко моло ӱдырамаш семынак кидпашамат ыштен да тӱрлым: кофтым, шальым, носким, молым – пидеден. А кызыт утларакше лудаш йӧрата да ынде пелашыже семынак тале колызо лийын. Тудын дене май гыч тӱҥалын октябрь марте кажне каныш кечын район кумдыкышто улшо пӱя ден эҥерлашке веле огыл, тыгак Киров областьысе Никулята велышкат чӱчкыдынак миен толедат.
– Ме коктын эше поҥгым погаш йӧратена. Ондак, окса уке годым, пелашем дене саскам погаш коштынна. Вараже ӱдырнамат пырля налаш тӱҥалынна. Тудын Крымыш канаш кайымыже шуын да емыж-саскам поген ужалыме окса денак тушко миен толын. А ончылий пелашем ден когыньнам Финляндийыш кугымӧрым погаш каяш ӱжыныт ыле. Ме келшенна. Тыге тушто пашамат ыштенна да эл мучко путешествийышкат коштынна, – палдарыш Галина Юрьвна.
Вара мутшым шуйыш:
– Мемнан ойыртемна икте гына: пелашем ече дене кошташ огеш йӧрате, а мылам келша. Эше скандинав тоя дене огеш кошт, а мый коштам. Такшым тудлан тиддеч посна пашаштыже тарванылаш сита, вет пелашем электросеть организацийыште электриклан ышта. Мӧҥгыштат сомыл сита.
Кеч шкеат пашаште эре вуйлатен гына шинчем манын ом каласе. Ковай-шамыч декат специалист-влак дене пырля миен толаш тыршем.
«Поро шочмо кече»
Да умбакыже директор волонтёр пашам шуктымышт нерген каласкалаш тӱҥале. Комплексный рӱдер пашаеҥ-влак ончылий «Добрый день рождения» проектым возеныт да Россий кӱкшытан «Добровольцы России» конкурсыш колтеныт. Тушто полуфинал марте шуыныт. А тений тиде проект денак республиканский конкурсыш ушненыт да сеҥеныт! Тидлан ойырымо окса дене пашаштлан кӱлшӧ икмыняр оборудованийым налыныт. Тиде, мутлан, чиян принтер, ошма дене сӱретлаш волгалтарыме ӱстел , конструктор, икмыняр тӱрлӧ модыш. Инвалид-влакын ийготыштым ончен, чыла тидын кокла гыч утларак келшен толшыжым, тыгак лӱмын кӱэштме именной манме тортым (тудыжым волонтер-влак радамышкак ушнышо Элла Золотова яра ышта – авт.) пырля намият да шочмо кечышт дене саламлен, куандарен кодат. Южгунамже У Торъялысе тӱвыра да каныме рӱдер, рӱдӧ книгагудо, тыгак нуно могай илемыш каят, тусо тӱвыра пӧрт але клуб пашаеҥ-влакат пырля кумылын мият. Да, мутлан, мурым пӧлеклат, иквереш мурат, изирак концертым ончыктат, гитарым шокташ туныктат але иктаж йомак персонаж семын чиен мият да модыктат, кумылыштым нӧлтат. Икманаш, кажне гана саламлаш посна сценарийым ямдылат.
Утларакше коляскыште шинчыше, коштын кертдыме инвалид-влак деке шочмо кечышт дене саламлаш миен толедат. А Галина Юрьевнан тыгай шонымашыже эше еш-влак дене пашам ыштыше специалистлан тыршымыж годым Татарэҥерыш ик инвалид деке мийымыж годымак шочын. Да тевыс, тынар ий эртымеке, тиде илышыш пурен шуын!
Ойлымыж почеш, проект такше тений веле идалык жап пашам ыштышаш гынат, рӱдер пашаеҥ-влак тудым ончыкыжымат шуяш шонат. Такшым тыгайрак сынан пашам нуно але мартеат нимогай проект деч поснат ыштеныт.
Ӱмаште скандинав коштмаш дене кылдалтше «Шаги здоровья» проектым возеныт да сеҥен огытыл гынат, паша садак кызытпт ышталтеш: тушко поселко гыч илалшырак ӱдырамаш-влак ушненыт да, погынен, тудын дене заниматлат.
Тений эше «Молоды душой» проект конкурсыш «Нам до всего есть дело!» пашаштым колтеныт. Тудын дене адакат Россий кӱкшытыштӧ полуфинал марте шуыныт. Сеҥыше-влак радамыш логалын огытыл гынат, яллаште илыше шкет пенсионер-шамычлан садак кертмышт семын полшаш тыршат.
Ончыкылан шонымаш
Ончыкылык нерген ойлаш гын, умбакыжат проектым возаш шонымашышт уло. А Галина Юрьевнан шкенжын гын, тыгай: тудо Байкалым ужнеже. Очыни, пелашыж дене еш машинашт дене миен толыт. Кеч тудо шкежат икмыняр ий ончыч водитель правам налын да ынде кушко кӱлеш, тушко тыманмеш миен толеш. А изиж годым эре мотоцикл дене кудалыштын. Ойлымыж почеш, путырак кугу лихачке да «озорной» ӱдыр лийын. Кеч кызыт гын, тиде ӱдырамашым ончен, ала-кунам тыгай улмаш манын йӧршын от каласе! Вет Галина Юрьевна тугай ласка, шыма, тыматле койыш-шоктышан айдеме. Арам огыл илыш девизшат кызыт – «Ласкалык, тольык ласкалык!»
– Юмылан тау, илышыште чылажат сай. Авам ила, пеленемак. Икшыве-шамыч шотыштат тургыжланаш амал уке. Сандене илышемлан, пӱрымашемлан тауштен гына илем, – мутланымаш мучаште иктешлыме семын каласыш унана.
Любовь Камалетдинова
