Кодшо кугарнян, 24 октябрьыште, Эрик Сапаев лӱмеш опер да балет театрыште ялозанлык пашаеҥ-влак профессиональный пайремыштым палемдышт.
Агропромышленный комплексыште шумо кӱкшытым иктешлаш, ончылъеҥ-влакым чапландараш, ветеран-шамычлан таушташ пасу пашаште, вольык ончымаште тыршыше, специалист, вуйлатыше-влак Марий Элнан чыла районлаж гыч толыныт. Ял калыкын кече еда тыршымыже аклаш лийдыме, вет ялозанлык пашаеҥ-влак пӱтынь элыште илыше-шамычым пукшат, республикнан экономикыжым вияҥдымашке кугу надырым пыштат. Талук пытымеш 65 миллиард теҥгеаш ялозанлык сатум ыштен налаш лийме.
Мемнан продукцийна тӱнямбалсе латкуд элыш колталтеш, Российын шымле регионыштыжо мемнан кочкышна дене пайдаланат. Республикнан бюджетыштыже ялозанлык техникым налаш, шӧрым ыштен налше-влакын роскотыштын ужашыжым пӧртылташ кумшӱдӧ миллион теҥгем ойырымо. Регион вуйлатыше Юрий Зайцевын лӱмжӧ дене погынышо-вакым правительстве председательын икымше алмаштышыже Дмитрий Троицкий саламлен да кужу жап тыршен ыштыше пашаеҥ-влаклан кугыжаныш наградым кучыктен.
Пайремын озаже да унаже-влакым Кугыжаныш Погын председатель Михаил Васютин, ялозанлык да кочкыш сату министр Павел Раевский саламленыт, ведомственный наградым кучыктеныт.
– Тендан кече еда тыршымыда, шинчымашда, мландым йӧратымыда, шке пашалан ӱшанле улмыда – республикнан сай илышыжын негызше. Ятыр озанлыкым депутат-влак вуйлатат. Ялыште тыршыше ӱдырамаш-влаклан поснак кугу чап, – каласен Михаил Васютин.
Тенийысе игече кушкыллан вияҥашыже сай условийым ыштыш, но ончен куштымо шурным поген налме годым вӱдыжгӧ игечылан кӧра нелылык лекте. Туге гынат чумыржо 370 тӱжем утла тонн шурным, але кодшо ийысе деч 31 процентлан шукырак, поген налме. Гектарлан шотлымаште кокла лектыш 27 центнерыш шуын. Тидыже кодшо ийысе деч куд центнерлан шукырак. Посна кумдыкышто, мутлан, Медведево районысо «Шойбулакский» племзавод» акционер ушемыште кокияш шыдаҥ гектар еда 84,7 центнер дене лектын, Морко районысо фермер Александр Михайловын пасуштыжо икияш шож гектар еда 67 центнерым пуэн.
Агроном ден механизаторна-влак нунын ончылан шындыме задаче-влакым шукташ келшыше йӧным кычалыт да кӱкшӧ лектышыш шуыт. Теве тений «Профессий шот дене эн сай» Россий кӱкшытан конкурсышто «Шойбулакский» озанлык гыч агроном Любовь Силина ден механизатор Андрей Лебедев эн сай лу специалист-влак радамыш логалыныт. Юл кундем биогенетический рӱдерын зоотехник-консультантше Любовь Игнатьева тыгаяк конкурсышто кумшо верыш лектын. Нунылан Марий Эл Ялозанлык да кочкыш сату министерствын Чап грамотыштым кучыктышт.
Чумыр ялозанлык продукций гыч 68 процентшым вольык сату налын. Индеш тылзыште 270 тӱжем тонн шылым (кодшо ийысе нарак), 185 тӱжем тонн шӧрым (3 процентлан шукырак), ыштен налме, 405 миллион муным (9 процентлан шукырак) погымо. Отрасльыште тыршыше-влакын пашашт куштылго огыл гынат, нуно сай лектышыш шуыныт. Тыге «Семёновский» племзаводын дояркыже-влак Злата Ландышева, Людмила Чувашова, Эльвира Лучкова, Надежда Николаева индеш тылзыште кажне ушкалышт деч кокла шот дене 12,7 тӱжем утла килограмм шӧрым лӱштеныт. «Акашевский» сурткайык фабрике гыч Галина Мамаеван ончымо кажне чыве сутка еда кокла шот дене 73 граммлан ешаралтын. «Звениговский» СПК гыч Оксана Васеева ден Раисия Петрован пукшен ӧрдыктарыме кажне вуй тӱкан шолдыра вольыкышт сутка еда 1400 утла грамм нелытым погеныт.
Погынымаште переработчик-влакын лӱмыштымат кугешнен палемдышт. Нунын коклаште Йошкар-Ола шыл комбинатын консерве цехшын машинистше Наталья Коновалова, «Звениговский» шыл комбинатын колбасам ямдылыше цехын тӱҥ технологшо Константин Катков, Шернур сыр завод гыч Ольга Чеботова, Людмила Быкова да Рената Сабирова, «Семёновский» племзвод гыч шӧрым перерабатыватлыше цехыште тыршыше Татьяна Софронова улыт. Нунын сатуштым шукерте огыл Москваште эртыше «Шӧртньӧ шыже» выставкыште кӱкшын аклыме, ятыр медаль дене палемдыме.
Кызыт 49 кооператив ялозанлык продукцийым ямдыла. Курыкмарий районысо «Агропродукт» кооператив агроагрегатор статусан, тудо сатум ужалыше федерал кӱкшытан сетьлашке пареҥгым, пакчасаскам колтен шога. Потребительский кооперативна-влакат чапле кӱкшытыш шуын толыт. Нунын коклаште «Сернурский пищевик», Марий Турек райпон «Коопзаготпром» ООО-жо-влак поснак ойыртемалтыт.
Шурным поген налше-влак коклаште посна районым, озанлыкым, механизаторым палемдышт.
Х «Эн сай муниципал район» кубокым, Ялозанлык да кочкыш сату министерствын тауштымашыжым Медведево районлан кучыктышт.
Х Эн сай лектышан шурным ончен куштышо озанлыклан (5 тӱжем утла гектар) «Шойбулакский» озанлыкым шотлымо.
Х 1 тӱжем гыч 5 тӱжем гектар марте – Волжский районысо «Москва» ООО-м, 1 тӱжем марте гектар марте – Курыкмарий районысо фермер Сергей Кандишкинын озанлыкшым. Комбайнер-влак коклаште (шурно айлыме кумдык шот дене) «Шойбулакский» озанлык гыч Александр Королев (3147 тонн шурным шийын), Шернур районысо «Лукоз» СПК гыч Павел Пирогов, Курыкмарий район Мосолов лӱмеш колхоз гыч Андрей Саватеев икымше верым айленыт. Пасу гыч шурным идымыш шупшыктымаште ойыртемалтше водитель-влак: Марий Турек районысо «Акпарс» агрофирме гыч Андрей Пинаев, Шернур районысо «Земледелец» ялозанлык артель гыч Валерий Озеев, Советский район «У илыш» колхоз гыч Александр Волков.
Пайремыш толшо-влакым Эрик Сапаев лӱмеш театрын артистше-влак концерт дене куандареныт.
Снимкыште: Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Дмитрий Троицкий У Торъял районысо вольык чер ваштареш кучедалше станцийым вуйлатыше Шахит Тухватуллинлан «Марий Эл Республикын ялозанлыкшын сулло пашаеҥже» чап лӱмым кучыкта.
Михаил Скобелевын фотожо.
