«Казанский Посад» СЗ ООО
«Ончыко шонен ыштыде ок лий…»
Ола шотан посёлко манына ме район рӱдылам. Медведево посёлкылан тыге манмыже чыла шотыштат келшен толеш. Тудо койын ола тӱсым налеш. Да тиде тӱсым пуртымаште «Казанский Посад» специализироватлыме застройщик (оралтым ыштыше) ООО-нат надырже изи огыл. Медведево районын 80 ияш лӱмгечыжлан ты компанийын директоржо Р.И.МУТАЛИЕВ дене тидын нерген мутым тарваташ пеш лачеш тольо.
– Руслан Исаевич, компанийдан лӱмжӧ гына изишак ӧрыктара, мом тудо ончыкта?
– Мый шке жапыштыже Казаньыште иленам да тусо авиационный институтышто тунемынам. Сандене ты ола лишыл шижмашым да шарнымашым коден. Посад манмыже ончыл линийыште аралалтме верым ончыкта. Мылам тиде лӱмыштӧ кӱчыкын да раш каласыме келшен. А Казаньлан эҥертыме шонымаш дене огыл тидым каласыме. Уке гын тӱҥалтыште тугеат ойленыт, пуйто Казань гыч татар-влак толыныт да ала-мом чоҥат. Кызыт гын ты шотышто нигӧ ок кокытелане: ме верысе компаний улына, тысе шонымаш дене илена, тысе еҥ-влакак тушто пашам ыштат. Адакше мый шкежат Марий Элыште шочынам. Компанийнан офисше Йошкар-Олаште, а базына Медведево посёлкышто верланен. Сандене олаланат, посёлкыланат, тыгак республикланат чоҥена.
– А кунам тудо ышталтын?
– 2006 ий гыч пашам ыштена. Но чоҥымашке вигак ушнымо огыл. Да ушнымекат, эркын-эркын вийым погымо. 2009 ий мучашлан могай-гынат кӱкшытыш шумо. Тылеч вара ий гыч ийыш кушкын толмо – чоҥымо объект кугыт денат, пашаеҥ чот денат. Кызыт мемнан дене 500 наре еҥ тырша. Компанийна районыштат, республикыштат ик эн кугулан шотлалтеш. Тӱҥ кушмашыже 2014 ий гыч тӱҥалын, парышнат кугемын. Тунам ме шуко пачеран икымше коммерческий илыме пӧртым чоҥенна. Адакше лач ты жапыште аварий лӱдыкшан шӱкшӧ пӧртла гыч тушто илыше-влакым кусарыме федерал программе почеш чоҥымо пашаш ушнымо. Медведево веле огыл, Морко районыштат тыгай пӧртлам нӧлтымӧ.
– Пытартыш вич ийысе пашам иктешлен ончалаш гын, могай сӱрет палдырна?
– Совет годсо поро пагытым шарналтыме семын ойлаш гын, эртыше вичияш мучко кушмо гына. Рынке илышлан келыштаралташ логалеш гынат, план почеш вияҥмашым нигӧ кораҥден огыл. Сандене меат ик-кок ийлан планироватлашак тыршена, ончыкылан проект ден смете документлам ямдылена, социальный программылашке ушнена. Тыге школ деч ончычсо йоча учрежденийым гына 8 наре чоҥенна, кокытшым – районысо Медведево ден Знаменский посёлкылаште. Икымшыштыже тудо 320 веран да кум пачашан. Тыгайжым олаште нылытым нӧлтенна гын, район рӱдыштӧ – иктым гына. Тудо Медведево покшелнак, «Лента» супермаркет шеҥгелне, верланен. Тушто тыгак чапле пӧртлам нӧлтен шындышна. Тидын дене посна кумдыкым комплекснын оралтым ыштен вияҥдыме программым мучаш марте шуктышна.
– Ты программыже мо дене кылдалтын?
– Кугыжанышын социальный обязанностьшо дене манаш лиеш. Посёлкысо Чавайн уремыште аварий лӱдыкшан икмыняр тошто барак лийын. Ме, оралтым ыштыше семын ты федерал программыш ушнен, тушто илыше-влакым кусараш ончыч ик пӧртым нӧлтышна. Вара, бараклам кораҥден, олмыштышт эше кок пӧртым чоҥышна. Тыге вич пачашан кок да шым пачашан ик пӧртлам ушен шогышо изи гына микрорайон шочо.
– «Аварий лӱдыкшан шӱкшӧ илыме вер» федерал программе почеш вичияш план тений мучашлалтшаш вет?
– Вичияш планже мучашлалтеш, но программыже умбакыже ышташ тӱҥалеш. Тудо ынде шӱкшӧ илемлам кораҥдыме деч вара тусо кумдыкым комплекснын вияҥдыме у формым налеш. Таче тидыже мемнан гай застройщик-влак кӱшеш решатлалтеш. Нунылан чоҥымо у площадкым кычалмеш да негызлымеш, улшо инженер сетьлан эҥертен, тошто илемлам пужен ышташ але, кораҥден, уым нӧлташ йӧнанрак. Тидыже граждан-влакланат келша, кундемым тӱзатыме йодышат решатлалтеш да мыланнат паша лектеш.
– Тыгодымак ола шотан илем тӱрыснек шуко пачераныш савырнышаш огыл манме гычат шокта…
– Тидын шотышто мый тыге шонем: ола воктенысе посёлко тӱсшӧ денат ола дек лишемде ок керт. Но вет ола тӱрыштат шке гыч чоҥымо посна пӧрт-влак улыт. Сандене тыште ӧкымлаш ок лий, илыме верым чоҥымо годым могай йӧн улмым шотыш налман. Теве меат кызыт саде кӱкшӧ пӧртла деч тораштак огыл лапкарак пӧртым нӧлтена. Тудо улыжат куд пачеран, но кажныже шуко уровенян, таунхаус манмет лиеш. Тӱҥжӧ – тудо ончалтше, илемын тӱсшым ынже локтыл. Чоҥышо тидын нергенат шоныде ок керт.
– Тений мыняр объектым мучаш марте шуктенда, мынярым умбакыже чоҥеда?..
– Медведевошто да Йошкар-Олаште шуко пачеран вич пӧртым сдатленна. Эше вич пӧртыштӧ паша умбакыже шуйна. Идалык мучаш марте эше ик-кок пӧртлан тӱҥалтышым пыштена докан. Тиде илыме верым чоҥымо шотышто. Тылеч посна, федеральный программылашке ушнен, моло социальный объектыште пашам ыштенна да ыштена. Теве тенияк Юрино районысо Марино ялыште кыдалаш школым капитально олмыктышна. Кызыт тусо район рӱдыштӧ амбулаторийым чоҥена. А ик-кок ий ончыч Йошкар-Олаште республикысе перинатальный рӱдерын у корпусшым нӧлтышна да азам ыштыме вич пачашан тошто пӧртым уэмден тӧрлышна. Шушаш ийлан республикысе йоча эмлымверыште пужен ыштыме паша лиеш, векат.
– Тыштак эше вес кугу объектдам ончыктыде ок лий: Йошкар-Оласе аэропортым уэш чоҥашат тыландак ӱшаненыт.
– Россий Федерацийыште кызыт ышталтше кок-кум аэропорт кокла гыч иктыже республикыштына чоҥалтеш. Тудым чоҥаш генеральный подрядым ме ӱмаште сеҥен нална. Аэропортын терминал зданийже пошкудо Чебоксар ден Кировысо деч веле огыл, Казаньысе дечат кугурак лиеш. Тыгай кугу ӱшаным ыштымылан кӧрак ме графикым ончылтен тыршена. Зданийым нӧлтенат, леведынат шуктенна. Кок велым петыраш веле кодеш. Декабрьыште кӧргысӧ отделке пашам тӱҥалына. Коммуникацийым, зданий деке лишемме корным ыштыме. Шошым тӱжвалне асфальтын кӱшыл лончыжым шараш, кӧргыштӧ оборудованийым монтироватлаш да чыла шотыш кондаш гына кодеш. Самолёт южыш нӧлталтме да шичме полосам у зданийлан келшышын пужен ыштыме пашамат конкурсышто меак сеҥен налынна. Чыла пашам шушаш ий ноябрьлан шуктышаш улына. У аэропорт миллион еҥ илыман оласе гай кугу да жаплан келшыше лийшаш. Тушко кокла торалыкыш веле огыл, умбакырак чоҥештылше неле самолёт-влакат шинчын кертыт. Сандене тудо транзит сомылымат шукташ тӱҥалеш, векат.
– Ынде икмыняр ий те тыге тыршен – ончыч тӱҥалме объектым мучашлен, кызыт тӱҥалмым шуен, шушаш ийлан уым планироватлен – пашам ыштеда.
– Мемнан пашаче ешна кугу гын, пашам ситарышашлан ончыко шонен ыштыде ок лий. Да мо куандараже: пытартыш лу ийыште паша гыч мыняр еҥ кайымым мый омат шарне. Тыгайже пеш шагал лийын. Мыняр ий ыштена, пашадарым, федеральный ден верысе налоглам тӱлымо шотышто ик ганат вараш кодмо огыл. Ме ты йодышым эреак тӱҥ семын ончена. Пашам ыштенна гын, йӧн лийын. Сандене пашаеҥна-влакланат тыгак ойлем: пашана лиеш – шот дене илаш, шотан пашадарым налаш тӱҥалына. Да тышке шуашак тыршена.
Юрий ИСАКОВ
Снимкылаште: Р.Муталиев; Медведевосо пӧрт-влак да йочасад; Медведевосо таунхаус; Йошкар-Оласе пӧрт-влак; Йошкар-Ола аэропортышто.
Авторын фотожо
