Марий Турек районысо Кугу Карлыган ял Марий Эл ден Татарстан кокласе чек воктене верланен, туге гынат тудым «маска лук» манаш нигузеат огеш лий. Тыште калыклан илаш чыла гаяк йӧн: чапле корно, пуч дене толшо газ, шокшо, вӱд, канализаций, йочасад, школ, тӱвыра пӧрт, библиотеке, кевыт-влак, тӱшка озанлык – улыт. Нунын коклаште ик эн кӱлешан семын врачебный амбулаторийым палемдыман, вет тушто верысе калык, 40 наре километр коклаште верланыше Марий Турек больницыш кайыде, тӱрлӧ медицине полышым налын, диспансеризаций ден профосмотрым эртен, ЭКГ-ым ыштыктен, анализым сдатлен кертеш.
Таче Карлыган врачебный амбулаторий 18 ялыште илыше 2003 еҥым обслуживатла. Тудым 40 ий утла паша стажан тӱҥ врач М.Курочкина вуйлата. Таче ме Маргарита Петровна дене Россий Федераций правительствын Еш идалыкыште эртараш палемдыме мероприятий-влак кышкарыш пуртымо ӱдырамаш ден пӧръеҥ-влакын азам ыштен кертме (репродуктивный) тазалыкыштым тергыме, ава ден йочан тазалыкыштым эскерыме, азам кудалтыме деч аралыме паша нерген мутланена.
– Ӱдырамаш ден пӧръеҥ-влакын азам ыштен кертме тазалыкыштым тергыме шотышто шкенан велым чыла ыштена, – палемдыш М.Курочкина. – Мемнан кундемыште пытартыш кум ийыште аза шочмо чот палынак кугемын. Таче самырык еш-влак веле огыл, 40 ийым эрталтыше вате-марият азам ышташ, шуко шочшан лияш кумылан улыт. Тидыже медицине обслуживанийым вияҥдыме, кугыжанышын еш-влаклан ава капитал гай сертификатым, тӱрлӧ выплатым ойырымыж денат кылдалтын, шонем, вет самырык-шамычлан нунын кӱшеш поснак илыме верым саемдаш чапле йӧн ышталтын. Чаманен палемдем, кундемыштына идалык еда гаяк мӱшкыраҥше ӱдырамаш ден азам ыштен кертдыме еш-влакат улыт. Икымшыже, шкат умыледа, шотдымырак илыш йогыныш логалыныт, кокымшыжо – пеш кугу ойгыш. Куштылгырак койышан ӱдырамаш-шамыч дене медик семын мутланена, а йочадыме ешлашке огына шӱшкылт, молан манаш гын нуно чыланат ушым шындыше да йол ӱмбалне пеҥгыдын шогышо улыт, консультацийыш Марий Элын Перинатальный рӱдерже гай виянрак медицине организацийлашке коштыт. Коклаштышт азам ЭКО полшымо дене ыштыше-шамычат улыт.
Врачебный амбулаторийыште ава ден аза-влакынат тазалыкыштым тергаш сай йӧн уло. Тыште Татьяна Владимировна Михеева ынде ныллымше ий акушеркылан ышта. Ӱдырамаш-шамыч деке тыгак кварталлан ик гана Марий Турек больнице гыч гинеколог Галина Васильевна Мамаева толеш. Амбулаторийыште тидлан лӱмынак смотровой кабинетым ойырымо. А йоча-шамычын тазалыкыштым пеш сай педиатр Елена Александровна Данилова эскера. Тиде врач кундемысе чыла икшывым пала, шке пашажым, манмыла, галычкылан огыл, а кӱлынак, шӱм-чон йодмыж почеш шукта. Тудым ача-ава-шамычат моткоч йӧратат да пагалат. Тыгай виян педиатр улмо годым ӱдырамаш-шамыч азам ышташ утларак кумылан улыт, вет опытан медикын полшымыж дене таза икшывым ончен кушташ палынак куштылго.
– Юмылан тау, кундемыштына шала койышан ӱдыр-рвезе-влак уке улыт. Йоча-шамыч сайын тунемаш тыршат, шочмо кундем ден элым йӧратыше, изиракым чаманыше, кугуракым пагалыше, келшымашым аклыше кушкыт, школысо ма тӱвыра пӧртысӧ кружоклашке, секцийлашке, художественный самодеятельность ансамбльлашке кумылын коштыт. Икманаш, школ велымат, мемнан могырымат эскерыме улыт, ава-ава-шамычат шочшыштым пеҥгыдын кучаш тыршат, – ешарыш Маргарита Петровна.
К.А.Андреев лӱмеш Карлыган школышто тунемше-влаклан Тазалык школым организоватлыме. Тушто акушерке Т.Михеева ӱдыр-влаклан гигиене, репродуктивный тазалык, ешым планироватлыме, половой кыл, аборт, азам ыштыме, обработатлыме да ончымо, таза илыш-йӱла нерген лекцийым лудеш. Рвезе-влаклан чыла тидымак да, манмыла, йӱкын ойлаш вожылмо моло темым пӧръеҥ туныктышо посна радамла.
– Тиде мыланна ала-молан нимат ойлен огытыл, кызытсе тукым ӱдыр ден рвезе кокласе кыл нерген изинек гаяк шуко мом пала, – шыргыжалын манеш Татьяна Владимировна. – Акушеркылан нылле ий наре пашам ыштымем жапыште тунемше-влак коклаште выпускной классыште кок ӱдыр мӱшкыраҥын да школ деч вара йочам ыштен, но азам кудалтыше иктат лийын огыл. Кундемыштына ӱдыр-шамыч шкеныштым пеш чаткан кучат, скромный улыт. Рвезе-влакат мутым кучен моштымышт дене ойыртемалтыт. Кушкын толшо тукым-влакат тыгаяк але эше сайрак лийыт манын ӱшанем.
Медик-шамыч дене вашмутланымына гыч умылышда, очыни: Карлыган врачебный амбулаторийыште Россий Федераций правительствын Еш идалыкыште медицине велым эртараш палемдыме мероприятий-влак ончычат илышыш пурталтыныт, кызытат лачымын шукталтыт.
М.ИВАНОВА
Снимкыште: М.Курочкина ден Т.Михеева (шола гыч пулашке)
М.Иванован фотожо/ «Марий Эл» увер агентстве
