Марий драматург, серызе, Марий АССР-ын сулло артистше, Марий АССР-ын Калык артистше, Йыван Кырла лӱмеш театр премийын лауреатше (ныл гана) Зинаида Долгова 16 декабрьыште лӱмгечыжым палемда. Тидын дене ме тудым уло кумылын саламлена! Да, йӧн дене пайдаланен, шуктымо пашаже, ешыже, моло нерген мутым вашталтена.
– 65 ий. Зинаида Васильевна, тиде Тыланда шукыла чучеш але тынар ийым темымыдам огыда шиж?
– Паледа, мый ийготым йӧршын ом шиж. Ала самырык-шамыч коклаште пашам ыштем да сандене, ала вес амал дене – шкежат каласен ом керт. Тидын шотышто ик оҥайым шарналтышым. Йошкар-Ола воктене сад-пакчана уло. Тушто кокланже эр гыч тӱҥалын кас марте, южгунамже каналтыде, кочкашат монден шогылтам. Икана кече моткочак пелтен. А мый пареҥге пакчаште шӱкым кӱраш тӱҥалынам да, нимом ончыде, пешак пытарынем. Кенета тунар чот йӧсӧ лийын кайыш, алем йӧршын пытыш! Ынде колемыс, а пошкудот иктат уке, шонем. Тиде жапыште пакчаште шогылтын лавыргымем шарналтышым. Ой, тыгай колыман огыл, кеч шӱргем мушшаш ыле, уке гын толын пурымыштлан могай кияш тӱҥалам, шонем. Ой, мо шовычемат амырген, весым пидшаш, шонем. Вуйыштем улшым налын шуышым, кынелын, весым пидым да мӧҥгеш пурен возым. Ой, шонем, йолем лавыраныс, мушкаш кӱлеш! Адакат пыкше кынельым, мушкым да уэш пурен возым. Ой, шонем, футболкемат лавырген. Ну, йӧра, тудыжым петырем да огеш кой, шонем. Колен омыл. Вараже ала-кузе эртыш. Ийгот чӱчкыдынак мондалтеш. Южгунамже тиде але тудо корштымыла чучеш гынат, шочмо Морко район Ӱшӱттӱр ялыште илыше авам деке, Роза Александровна Яковлева деке, лийме семын миен толашак тыршем. Тудо шушаш ийын 14 февральыште 90 ийым тема.
– А такшым илышыштыда але марте мом ышташ палемденда – чыла шуктенда?
– Мый нимомат палемдымаш уке, тыге ыштен ом мошто. Иктаж-мом шонен пыштем гын, илышыш тиде моткочак нелын пурталтеш але йӧршын огеш шукталт. Сандене тачысе кечылан веле мом ыштышашым эрдене шонкалем. Тыге илыман огыл, маныт, но мыйын – тыге. Тиде амал денак, очыни, нимоэм гаяк уке. Тӱҥжӧ – ешем уло. Кеч-кӧлан ыште, кеч-кӧ лий, эн тӱҥ – еш. Самырык годым тидым от умыло. Мыйын пелашем, Георгий Викторович, моткочак поро, умылен моштышо, чытыше айдеме. Тудо – вонный, юстиций полковник, Марий Элын сулло юристше. СССР КГБ-н Дзержинский лӱмеш кӱшыл школжым, кызыт тиде – РФ ФСБ-н академийже, тыгак СССР КГБ-н Андропов лӱмеш Краснознаменный институтшым, кызыт тиде Внешний разведке академий, пытарен. Элнан президентше Владимир Путинат лач туштак, кок вережат, тунемын. Кужу жап Южно-Сахалинскыште служитлен, Ханты-Мансийскыште пашам ыштен. Кум кӱшыл образованийже уло. Мыйын пашамым моткоч акла. Тудо – эҥертышем. Кеч-мом возем гынат, эн ончычак пелашемлан лудын ончыктем. Кеч мыйым нигунамат огеш вурсо. Эре «сай, пеш сай» манеш. Южгунамже сыремат, «так веле «чыла пеш сай» ойлет», манам (шыргыжеш – авт.). Пелашем икмыняр ий ончыч сулен налме канышыш лектын. Туге гынат кызыт Марий самырык театрыште юристлан ышта.
Юра эргым ден Юля шешкым шукертак ушненыт гынат, моткочак вучымо уныканам кок ий утла ончыч веле ыштеныт. Тӱҥалтыште пачерым налыныт, вара машиным вашталтеныт. Ынде кокымшо йочам писынрак ыштыза манын, нуным вашкыкташ тыршем. Кеч Маринамат ме моткочак йӧратена! Тудын дене кугу йолташ ӱдыр улына. Кунам мемнан деке кондат, мый пеленже изи йочашке савырнем да коктын сӱретлена, ӱстембал йымалне модына, йыштак шоколадым пукшем, вара коктын пырляк вурсалтына (воштылеш – авт.)
– Те пелашда дене пырля пашам ыштеда. Тиде сай але сай огыл?
– Ик театрыште, ик полатыште ыштена гынат, икте-весынам огынат уж. Иктаж-мо кӱлеш гын веле мый пурен лектам, а тудо спектакльым ончаш толеш. Сандене южгунамже кастене корнышто але омсаште веле вашлийына: тудо паша гыч кая, а мый толам. Ик велым, тиде сай, вес велым, пешыжак сай огыл. Вет кокланже иктаж-мом каласкалыме, шинчын кутырымо шуэш, а мый мӧҥгӧ варашрак мием.
– Зинаида Васильевна, а яра жапыште Те мом ышташ йӧратеда? Тыглай ӱдырамаш семын ала пидын, тӱрлен, урген шинчылтыда, когыльым кӱэштыда? Але книгам лудыда, возеда?
– Мый пидынат, тӱрленат, когыльым кӱэштынат моштем, но яра жапыште массажыш кошташ йӧратем. Йӧратем, кунам кӱчем ару. Кидем шоҥго гынат, кӱчемже мотор лийже, шонем да маникюрыш миен толам. Жапем лиеш гын, эше бассейныш коштам ыле. Кеч ондак тушкат, фитнес-клубышкат коштынам. Мый шкемым йӧраташ йӧратем (воштылеш — авт.). Тыгодым иктаж семӱзгар дене шоктен моштышо, йот йылмым палыше-шамычлан чотак кӧранем.
– Теат тунемаш тӱҥалза!
– Кунам?
– Иктаж-кунам!
– Ынде уныкам дене пырля кошташ тӱҥалына докан.
– Пашада деке куснаш гын, возышаш пьесыдалан сюжетым кушеч налыда, муыда? Тиде эн ончычак палымыда-влак улыт докан? Тыгак иктаж-кӧн иктаж-мо нерген каласкалымыже ушешда кодеш дыр? Але лишыл еҥда, моло темым темлат?
– Мо нерген возенам – чылажат кушто-гынат ужмо изи гына сӱрет. Тыгак изиэм годым ковамын каласкалымыжым шарналтен, нуным кучылтам. Поснак иктаж сомылым ыштыме годым эре мо нерген гынат ойла ыле. Тыге, мутлан, «Полдыранат ош пеледышан» пьесым тудын каласкалыме йомакше негызеш возенам. Мемнан велне Пысман корем уло. Шке жапыштыже тыгай лӱманак пьесым возенам да Шкетан театрыште тудын почеш спектакльым шынденыт.
– А пытартыш жапыште Тыланда пьесым возаш, спектакльым шындаш але рольым модаш келша?
– Кызыт модаш, образым чоҥаш утларак келша.
– Эшеат чотракше шкендан шындыме спектакльыште модаш йӧратеда, очыни?
– Ой, шкемыныште модаш мый йӧршынат ом йӧрате!
– Зинаида Васильевна, а, лиеш гын, илышыштыда иктаж-мом вес семын ыштеда, вашталтеда ыле мо?
– Иктым вашталтем – ик ӱдырамаш дене палыме ом лий ыле. Моланжым ынем радамле. Молыжым чыла тыгак кодем ыле.
– Вашке У ий шуэш. Те тудым кузе вашлийыда? Ала иктаж еш йӱлада уло?
– У ийым кажне гана уло еш дене мемнан дене вашлийына. Посна йӱлана уке, но ковам деч кодшо ожнысо ший совлам эре пайрем ӱстембаке луктын пыштена. Тидым шуктемак.
– У ий вашеш лудшо-шамычлан могай тыланымашда лиеш?
– Икте-весым йӧраташ, пагалаш, умылаш тыланем. Тек марий газетым лудыт, марий радиом колыштыт, марий спектакльым ончат. Тыге ме шочмо йылмынам арален кодена.
– А ме вашешыже Тендам лӱмгечыда дене уло кумылын саламлена да пеҥгыде тазалыкым, еш пиалым тыланена. Эше шуко рольым чоҥыза, пьесым возыза, спектакльым шындыза. Тек ыштыме кеч-могай пашадат чондам куандара, кумылдам нӧлта.
– Тау.
Любовь Камалетдинова мутланен
Фотом еш альбом гыч налме
