Тыгай лӱман сылне пайрем концерт рушарнян, 8 декабрьыште, Йошкар-Оласе Ленин лӱмеш тӱвыра полатыште эртыш. Тудо Кужэҥер район Йывансола тӱвыра пӧрт пелен чумырымо Россий Федерацийысе калык усталыкын сулло коллективше, Олык Ипай лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше «Мурсескем» калык фольклор ансамбльлан 45 ий теммылан пӧлеклалтын ыле.
Ик сеҥымаш почеш весе
Ушештарыме семын ойлен кодаш гын, тиде коллективым 1979 ийыште Евгений Анисимович Каменщиков поген да але мартеат вуйлата. Вес ийынжак ансамбль «Фольклор земли марийской» республиканский фестивальын лауреатше лийын. А эше идалык гыч, 1981 ийыште, «Мурсескем» «Калык самодеятельный коллектив» лӱмым сулен. Тылеч варат ансамбль ятыр конкурс ден фестивальыште ойыртемалтын да тӱрлӧ награде дене палемдалтын. Мутлан, 2013 ийыште Чебоксарыште, 2014 ийыште Сочиште эртаралтше «Вместе мы Россия» Калык усталык всероссийский фестивальын лауреатше лийын. 2018 ийыште «Михаил Мурашко приглашает друзей» VIII тӱнямбал конкурс- фестивалыште «Фольклор куштымаш» номинацийыште I степенян диплом дене палемдалтын. 2019 ийыште Саратовышто любительский коллектив-влакын Всероссийский фестиваль-конкурсыштын II зональный этапыштыже лауреат лӱмым да грантым сеҥен налын. Ӱмаште да тений Йошкар-Олаште эртаралтше «Танцуй и пой, моя Россия!» калык куштымаш Всероссийский фестивальын лауреатше лийын. Икманаш, 45 ий жапыште «Мурсескем» кумда Российнан могай гына кундемлашкыже, тылеч посна могай гына вес эллашке миен да марий калыкнам чапландарен, тудын тӱвыраже, йӱлаже, мурыжо, куштымашыж дене палдарен огыл?!
Чап кагаз, чап лӱм
Тиде пагытыште ансамбльын вуйлатышыжын пашажымат ужыныт, тыршымыжым акленыт да тӱрлӧ награде дене палемденыт. Евгений Анисимович Каменщиков – Россий Федераций да Марий Эл тӱвыран сулло пашаеҥже; Марий Эл Республикын правительствыжын «Душа народа» премийжын лауреатше (2013ий), тыгак Россий Федерацийын правительствыжын «Душа народа» премийжын лауреатше (2016 ий).
Ансамбльын участникше-влакынат, а шукынжо ятыр ий, икмынярышт гын коллективым чумырымо жап гычак, коштыт да нунат кызыт марте тӱрлӧ награде дене палемдалтыныт. Мутлан, тиде концертышкат йыргешке дате дене саламлаш Марий Эл Кугыжаныш Погын председатель Михаил Васютин, республикысе тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Михаил Матвеев толыныт ыле. Нунат Евгений Каменщиковлан, уло ешыжлан да участник-влаклан Чап грамотым, Тауштымашым кучыктышт.
Тыгак Кужэҥер район администраций вуйлатыше Михаил Григорьевич Иванов, ты районысо «Искра» колхоз председатель Николай Александрович Поликарпов толыныт ыле. Ансамбльын участникше-влак кокла гыч икмынярынже лач тиде озанлыкыште тыршат. Сандене Николай Александровичын ойлымыжо моткоч келшыш. Тудо ончаш толшо-влаклан каласыш: «Нуно эре мурен, куштен веле коштыт манын ида шоно. Нуно эше пашамат ыштат. Сандене ончылнышт вуйым савыме шуэш». Да ансамбль вуйлатышылан Чап кагаз ден оксам, а Михаил Григорьевич Таумутым да икмыняр пӧлекым, кучыктышт.
Калык йӧратымаш – эн шерге ак!
Ансамбль, тудын участникше-влак чыла наградымат тӱрыс сулат, молан манаш гын кажне номер ойыртемалтше да кугу кӱкшытыштӧ ямдылыме, шындыме. Санденак еҥ-влакат коллективын выступленийжым моткочак йӧратат. Тидыже ты концертыш калыкын зал тич чумыргымыж дене эше ик гана пеҥгыдемдалте. Тиде веле мо? Кумыланже тылеч шукын улыт ыле, но чылаштлан билет ситен огыл! Теве ансамбль могай кугу калык йӧратымаш дене пайдалана. А тиде эн шерге ак! Арам огыл ты кечын сценыш саламлаш лекше-влак чылан гаяк «Мурсескем» – республикнан ик эн чапле, кугу кӱкшытан, калыкын ик эн пагалыме да йӧратыме ансамбльже» манын ойлышт. А саламлыше-влак радамыште могай гына лӱмлӧ деч лӱмлӧ еҥ, организаций, учреждений, ансамбль вуйлатыше-влак уке улыт ыле?!
Тиде коллективым йӧратыдеже огешат лий, вет мурымаштыже, куштымаштыже, мутлан, гармоньым веле огыл кучылтеш, тыгак шӱвыр, тӱмыр дене пайдалана. Эсогыл кӱсле шоктымо почеш мурым йоҥгалтарат. Адакшым 100, 200 ий ончычсо мурымат мурат.
А участник ден участнице-шамыч сценыште шкеныштым кузе тыматлын, ныжылгын кучат?! Шыман-ласкан тарванылмыштым, чаткан да иксемын мастарын тавалтымыштым ончен куанет! Шке Йывансола, Регеж, Кужэҥер кундемыштым, тусо калыкым кузе чот йӧратат?! Тидыже нунылан пӧлеклалтше муро ден такмаклаште сайынак палдырныш. Мыскарамат ыштен моштат. Тыгай номер-влакым ончаш погынышо-влак поснак куанен вашлийыч. Мом ойлаш, ансамбльым чарныде моктымо гына шуэш.
«Мурсескем» ансамбльлан ончыкыжымат калыкын йӧратыме коллективше лийын кодаш да ончышо-влакым тыгаяк сылне муро, куштымаш-влак дене куандараш тыланена. Мурсескемда умбакыжат поян да мучашдыме лийже!
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
