МРОТ-ым, корно правилым пудыртымылан штрафым кугемдат, ипотекын у стандартшым пуртат, пенсийым индексироватлат, налоглан у шкалам ыштат – чыла тиде у ийын икымше тылзыж гыч вийыш пура да иканаште икмыняр сферым авалта.
Эн изи пашадар кугемеш
2025 ий 1 январь гыч Российыште эн изи пашадарым 19242 гыч 22440 теҥге марте кугемденыт.
Тыгодым регионысо планке ойыртемалтын да кугурак лийын кертеш. Мутлан, Москваште эн изи пашадар 33 тӱжем теҥге наре лиеш.
ОСАГО полис – Российыштат, Белоруссийыштат
У ий гыч Российысе ОСАГО полис Белоруссийын кумдыкыштыжат вийыште лиеш.
Законыш пуртымо тиде вашталтыш транспорт оза-влаклан пошкудо кундемыште кудалыштмышт годым аралыме улмыштым шижаш йӧным ышта.
У пайрем – Артистын кечыже
Российыште Артистын кечыжым пайремлаш посна кечым ойырат. Тудым 17 январьыште, СССР-ын икымше калык артистше Константин Станиславскийын шочмо кечынже, палемдаш шонат.
Ынде кумдан палыме актёр системым ыштыше айдемын шочмо кечыж дене пырля калыкыште пагалымашым сулен налше моло артистымат чаплаш тӱҥалыт.
ГИБДД-ын штрафше кугемеш
1 январь гыч элыштына корно правилым пудыртымылан штраф-влакым кугемденыт. Ынде чӱчкыдын ышталтше йоҥылыш-шамычлан шагал огыл оксам луктын пышташ логалеш:
- транспорт средствым виктарыме годым телефон дене пайдаланымылан – 5000 теҥгем;
- автомобильым шкем лӱдыкшыдымылык ремень дене кучыктыде виктарымылан, тыгак пассажир-шамычым тидын деч посна кондыштарымылан – 1500 теҥгем;
- корно знакыште палемдыме деч шагатыште 20 гыч 40 километр марте писын кудалмылан – 750 теҥгем;
- чаракым эртен кудалме годым ваштареш полосаш лекмылан – 1500 гыч 2250 теҥге марте;
- корно тӱр дене кудалмылан – 2250 теҥгем;
- ваштареш полосаш кудал лекмылан – 7500 теҥгем;
- светофорын йошкар тулжо йӱлымӧ годым кудал эртымылан: икымше гана – 1500 теҥгем, тылеч вара – 7500 теҥгем, але пел ийлан правам поген налын кертыт;
- транспорт средствым йӱшывуя виктарымылан – 45000 теҥгем.
Тылеч посна штрафым жапыштыже тӱлымылан скидкым иземденыт. Тымарте икымше 20 кечылан 50 процент кугытан дисконтым пуэныт гын, ынде икымше 30 кечылан 25 процент гына лиеш.
Мыняр шуко налат, тунар шуко тӱлет
Январь гыч калык деч налогым вес шкала дене кучен кодаш тӱҥалыт.
Граждан-влакын идалыкаш доходышт дене кылдалтше вич ставкым пеҥгыдемденыт:
13 процент – идалыкыште 2,4 миллион теҥге марте доходлан;
15 процент – идалыкыште 2,4 миллион гыч да 5 миллион теҥге деч кугу огыл доходлан;
18 процент – идалыкыште 5 миллион гыч да 20 миллион теҥге деч кугу огыл доходлан;
20 процент – идалыкыште 20 миллион гыч да 50 миллион теҥге деч кугу огыл доходлан;
22 процент – идалыкыште 50 миллион теҥге деч кугу доходлан.
Кугемдыме коэффициент чыла доходлан огыл, а палемдыме деч кугу суммым налме годым веле кучылталтеш.
2025 ий гыч калыкын моло доходшо гычат налогым кучен кодымо радамым вашталтеныт. Мутлан, айдеме идалыкыште 2,4 миллион теҥге деч кугу доходым налеш гын, дивидентше ден вкладшын процентшылан 15 процент ставкым кучылтыт.
Эртыше жапат шотлалтеш
Тений гыч чыла пенсионерын пенсийжым 7,3 процентлан индексироватлат.
Пашам ыштыше пенсионерын пенсийжым индексироватлыде кодымо жапым шотыш налын кугемдат, кызытсе выплатыш эше кӱшнӧ палемдыме суммым ешарат.
2025 ийыште шоҥгылык шотышто страховой пенсийыш 8728,73 теҥге фиксироватлыме выплатым ыштат, тидыже тылеч ончычсо деч 600 теҥгелан кугурак лиеш.
Ончычсо деч утларак пӧртылтат
Кугыжанышын йочам воспитатлыше да пашам ыштыше граждан-влаклан НДФЛ шотышто пуымо льготыжым кугемденыт.
Ынде икымше йочалан 1400 теҥгем пӧртылтат, кокымшо шочшылан – 2800 теҥгем, кумшо да тылеч моло икшывылан – 6000 теҥгем, инвалид йочалан – 12000 теҥгем.
Тылеч посна доходын лимитшат кугемеш, ынде тудо 450 тӱжем теҥге марте лийын кертеш.
ГТО ден диспансеризацийлан тӱлат
1 январь гыч кумылан чыла еҥ ГТО-н нормыжо-влакым сдатлымылан да диспансеризацийым эртымылан 18 тӱжем теҥге кугытан налог вычетым налын кертеш.
Палемдыме оксам пӧртылташ манын, календарный ик идалык жапыште кеч-могай кӱкшытан (шӧртньӧ, ший але бронзо) нормативым эртыме нерген значокым налаш да илыме верысе медицине организацийыште диспансеризацийым эрташ кӱлеш. Льгото идалыкыште ик гана пуалтеш да вес ийыш огеш кусаралт.
Чыла банклан – ик йодмаш
2025 ий январь гыч чыла банк ипотекын ик стандартшым шуктышаш. Тудын дене келшышын, ипотеке ойпидышын принципше ден условийже-влак кредиторын веле огыл, заемщикынат интересшым шотыш налын ончыкталтшаш улыт. Мутлан, чыла условий тичмашын умылтаралтшаш: банк заёмщиклан шке ӱмбакыже могай обязательствым налмыжым радамлышаш, тыгак ипотеке каникуллан праваже улмо нерген ушештарышаш.
Икымше взносым «еҥын» оксаж дене ышташ чаралтеш. Илыме верым налаш тарваныше еҥ кӱлеш суммым шке погышаш, а кредитым налшаш огыл.
Тыгак застройщик банк дене ипотекын ставкыжым пачерым шергештарыме кӱшеш иземдыме нерген кутырен келшен огеш керт.
Эскроу-счёт дене пайдаланыманак. Заёмщикын чыла оксажым страхований системе дене аралыме эскроу-счётыш пыштыман. Тений 1 январь гыч оксам аккредитивыш колташ огеш лий.
Клиент льготан ипотекым ойпидышыште палемдыме жап деч ончыч петыра гын, банк утыждене тӱлымӧ оксан ужашыжым пӧртылтышаш.
Эн кугу кредит илыме верын акше деч 80 процент марте гына лийын кертеш, тудым тӱлен пытарыме жап – 30 ий йотке.
Ончымо жапым паша стажыш пуртат
I группо инвалид ден 80 ий деч кугурак ийготан еҥ-влакым ончымо шотышто выплатым пенсийыш ешартыш семын автоматически палемдат. Но тиде вашталтыш йоча годсек I группо инвалид-шамыч дене кылдалтын огыл.
Палемдыме пенсионер-влакым ончышо пашам ыштен кертше граждан-шамычлан ешартыш оксам огыт тӱлӧ. Нунын инвалид ден илалше еҥ-влакым ончымо жапышт страховой стажыш пура. Тичмаш идалыклан 1,8 индивидуальный пенсий коэффициентым автоматически шотлат, сандене тиде йодыш дене нигушкат кошташ огеш кӱл.
Ончымо жап 2025 ий 1 январь гыч тӱҥалын гын, ончышо еҥлан пенсий баллым налшашлан Социальный фондыш йодмашым пуыман. Ончышо еҥ ден ончымо инвалидын але шоҥгыеҥын посна илымышт годым кокымшыжо але тудын родо-тукымжо тидым кагазыш возен пеҥгыдемдышаш улыт.
Оза лияш шерге
Собственностьлан правам регистрироватлымылан кугыжаныш пошлинымат кугемденыт. Ынде тудын кугытшо ойпидышыште ончыктымо суммо дене огыл, а объектын кадастр акше дене кылдалтын. Кадастр ак 20 миллион теҥге деч кугу огыл гын, кугыжаныш пошлине 4 тӱжем теҥге лиеш.
Тыгак ик жапыштак кадастр учётыш шогалтыме да правам регистрироватлыме кугыжаныш пошлиным кугемденыт. Объектын кадастр акше 20 миллион теҥге марте гын, тыглай еҥлан тудо 6 тӱжем теҥге йотке шергештеш.
Тыгак кӱлеш!
Российыште сигарет ден вейпат шергештыт. Икымшыже ынде 135 теҥге деч шулдо огеш лий, а кокымшыжын 1 миллилитр вишкыдыже – 63 теҥге деч, картридже – 80 теҥге деч.
Продукцийым 2024 ий мучаш марте ямдылыме да элышкына пуртымо гын, сатучо тарифым март йотке кугемдыдеат кертеш.
Йолын але автобус дене?
У ийын икымше кечыж гыч Йошкар-Олаште тӱшка транспорт дене кудалмылан да багажын кажне вержылан акым 8 теҥгелан кугемденыт да 37 теҥгем ыштеныт. Тыгодымак билетым наличный огыл окса дене налме годым 3 теҥгем аныклаш лиеш.
Лаштыкым Маргарита ИВАНОВА ямдылен
«Марий Эл» увер агентствын фотожо
