Марий Элысе калык-влакын историй да тӱвыра поянлыкыштым арален кодымо да вияҥдыме шотышто йодыш-влаклан пӧлеклалтын ыле Шернурышто индешымше гана эртыше «Йыван Кырла лудмаш» шанче-практик конференций.
Марий калык гыч лекше икымше кино да театр актер, поэт Кирилл Иванович Ивановын шочмыжлан 17 мартыште 106 ий темын. Таче тудын лӱмжым марий рӱдолан ик уремже нумалеш, кӱртньыгорно вокзал воктене «Путёвка в жизнь» икымше йӱкан фильмыште Мустафан рольжым модмо образшым ушештарыше чапкӱ шога. Йыван Кырлам шарнен илыме да тудын лӱмжым чапландарыме пашам Шернур кундемын шочшыжо-влак шуктен толыт. Теве ты шанче практик конференцийымат шке жапыштыже историй шанче кандидат Никандр Поповын тыршымыж дене лачшымак Шернурышто эртараш тӱҥалыныт. Таче форум поро йӱлаш пурен.
Тудын участникше-влак кажне гана эн ончыч Йыван Кырлан шочмо Купсола ялышкыже каят, памятникше воктеке пеледышым пыштат. Каласен кодыман, школ воктенак ончычсо земский училищын оралтыштыже кызыт тоштер верланен, тушто Йыван Кырла нерген чумырымо материаллан лӱмын кугу пӧлемым ойыреныт.
Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше В.М.Васильев лӱмеш марий институтын эртарыме шанче форумыш толшо-влакым Марий Элын Тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто, Образований да науко министерстве-влак, Марий кугыжаныш университет, Финн-угоровед-влак марий региональный комитет ушненыт. Нунын представительышт конференцийыш толшо-влакым саламленыт.
Организатор-влак пленар программыш ныл докладым пуртеныт. Республикысе министерствын тӱвыра поянлык объект-влакым аралыме да оролымо, пайдаланыме шотышто пӧлка вуйлатыше Аурика Михеева Шернур районысо тӱвыра объект-влак дене палдарен. Марий книга савыктыш пӧртын пӧлкажым вуйлатыше Юрий Соловьев шукертак Йыван Кырлан илыш корныжым шымла. Ты гана тудо шкенжын у пашаже – «Мустафа –Кырла – улына пырля» книгаж нерген каласкален. Республикысе Марий тӱвыра рӱдерын пашаеҥже, Марий Элын калык писательже Зоя Дудина кызыт Йыван Кырлам шарнымашеш кодымо пашалан пижын, «Кырланур – луй модмо вер» проектым илышыш шыҥдара. Тидын нерген газетнан пытартыш номерыштыже савыктенна ыле. Лач ты паша нерген докладчик ойлен. Марий Эл Кугыжаныш архивын пашаеҥже Алексей Сердюков мемнан землякна, Отечествын геройжо, икымше лётчик Николай Кокорин нерген чумырымо поян материалже дене палдарен.
Конференций кечывал деч вара шке пашажым ныл секцийыште шуен. Тушто Марий Элысе калык историй да тӱвыра, сылнымут да фольклор, йылме поянлык, чыла тидым шымлымаште да арален кодымаште самырык-влакын надырышт да тӱвыра учреждений-шамычын шуктымо пашашт нерген каҥашымаш каен. Шымлызе, краевед, туныктышо, книгагудо, архив, тоштер пашаеҥ-влак – чылаже 55 еҥ – шке пашаж дене палдарен. Кажне тыгай шанче форум почеш МарНИИЯЛИ пашаеҥ-влак посна сборникым чумырен савыктат.
Светлана Носова
Снимкыште: Йыван Кырлан шарныктышыже воктеке пеледышым пыштыме годым.
Светлана Пехметован фотожо.
