ОБРАЗОВАНИЙ САМЫРЫК ТУКЫМ УВЕР ЙОГЫН ШИНЧЫМАШ КУГОРНЫШТО

Кидыштышт бензопила «модеш» веле!

Кодшо арня мучко Марий Элыште «Профессионалитет» федеральный программе кышкарыште Россий кӱкшытан «Профессионал-влак» чемпионатын регионысо йыжыҥже эртен. Тушто чумыр налмаште 53 компетенций почеш республикыштына профессионал образованийым пуышо 14 тунемме вер гыч 345 ӱдыр-рвезе ойырен налме специальностьшо дене, тыгак 42 школ гыч 40 тунемше мастарлыкым ончыктеныт. Тышеч 76 еҥже сеҥышыш лектын да шӧртньӧ медаль дене палемдалтын, нунылан да наставникыштлан 5000 теҥге кугытан грантым пуат. Призан верым налше 150 ӱдыр-рвезылан ший ден той медальым кучыктеныт.

«Кӧ шкенжым ӱшанлын куча, тудо сеҥа»
Молгунамсе семынак таҥасымаш-влак республикнан техникум ден колледжлаштыже келыштарыме площадкылаште эртеныт. Ончылий Йошкар-Оласе строительный техникумышто ончыкылык каменщик, штукатур-маляр-влакын таҥасымаштышт лийынам, ӱмаште – Йошкар-Оласе торгово-технологический колледжыште повар да кондитерлан тунемше-шамычын таҥасымыштым онченам гын, тений Марий чодыра озанлык техникумыш, «Чодырам йӧрыктышӧ» компетенций дене конкурс площадкыш, миен толаш шонен пыштенам. Шонымо – ыштыме.

Тушто лачак эксперт-влак заданийым шукташ верым шотыш конденыт, паша ӱзгарым тергеныт. Площадке покшелне кок кӱжгӧ пырня киен, кажныштыже  тӱрлӧ чия дене пале-шамыч койыт. Иктыжым ик семын пыштыме, а весыжым – вес семын. Конкурсын икымше участникше Константин Афанасьев бензопилам терген. Тиде жапыштак лачак тӱҥ эксперт, Марий чодыра озанлык техникумын производство мастерже Игорь Валерьевич Коноплёв дене мутым вашталташ йӧн лекте.

– Таче участник-влак кок заданийым шукташ тӱҥалыт, – ойлаш тӱҥале тудо. – Икымшыже «Комбинированный чодыра» маналтеш.  Ужыда, площадкыште тӱрлӧ чия дене палемдыман пырня-шамыч кият. Лач ты пале почеш участник тудым пӱчкын моштышаш. Адакшым пырня-шамычым тӱрлӧ семын вераҥдыме. Тыгак лийшаш, вет, шкат паледа, чодыраште нуно ик семын, тӧр огыт кий, сандене, бензопилан шиныжым ишыкташ огыл манын, кажныжым чын пӱчман.

Кокымшо заданий – делянкысе меҥгым ыштымаш. Мемнан техникумышто «Чодырам таксацийлымаш» у компетенций почылтын, сандене кокымшо заданий тудын дене кылдалтын. «Чодырам таксацийлымаш» компетенций дене таҥасымашын (тудо тений республикыштына икымше гана эрта – авт. )участникше-влакын заданийышт тыгай: делянке меҥгыш законодательстве дене келшышын чын подписьым ышташ да тудым шогалташ. Тиде меҥгыжым лачак «Чодырам йӧрыктышо» компетенций дене таҥасыше-влак ямдылышаш улыт.

Мутланымына годым икымше участник бензопилам заводитлыш. «Ырыкта», – тудым ончалын, Игорь Валерьевич пелештыш. «Тургыжланеда? Тендан шонымаште, заданий-шамыч неле улыт?» йодышем-влаклан тудо тыге вашештыш:

– Технический могырым неле заданий уке. Ме сентябрь гычак тренировкым эртаренна. Тӱҥжӧ – кидым лывырташ. Кокымшо – участникын психологический состоянийже. Заданийым шуктымо годым кӧ шкенжым ӱшанлын, ласкан кучаш тӱҥалеш, тудо сеҥа.

Чын ойла уста преподаватель, вет илышыштат тыгак: кеч-куштат шкем лач тыге кучет гын веле шонымашыш шуат. Игорь Валерьевич шке жапыштыже Юл кундем кугыжаныш технологий университетыште коло ий пашам ыштен, тиде техникумышто – нылымше ий, а экспертын сомылжым кокымшо ий шукта.

– Ӱмаште эксперт-наставник семын Хабаровск кундемыш, чемпионатын финалышкыже, миенам. Тунам тушто Российын шым регионжо гыч рвезе-влак таҥасеныт. 2023 ий сентябрьыште командынам Москва областьыште эртаралтше чодыра многоборьеш намиенам. Тушеч «Чодырам шуэмдыме паша работы» компетенций дене кумшо вер дене пӧртылынна, — каласыш тудо.

 

«Изинек чодыраште лийме»

Эшеат мутланаш лиеш ыле, но конкурсым тӱҥалаш жап. Икымше участникет бензопилам кидше гыч мучыштаренат огыл, Игорь Валерьевичым ончал-ончал колта…

Чылаже таче тиде площадкыште вич участник моштымашым ончыкта. Нуно чыланат Марий чодыра озанлык техникумышто тунемыт, кызытлан кажныжын «Чодырам йӧрыктышӧ» удостоверенийже уло.  Тиде – Константин ден Артём Афанасьевмыт, Артём Армяков, Артём Левин да Павел Макаров. Икте почеш весе нуно конкурсын икымше заданийжым шуктышт. Манмыла, бензопила кидыштышт «модеш» веле! Ты кечын кажныжлан кеч ик йодышым пуэн шукташак тыршышым. Кажныжлан «Молан лач Марий чодыра озанлык техникумыш тунемаш пуренат? Конкурсын заданийже-влакым шукташ неле мо?» йодыш-влакым пуышым. Килемар районысо Кумья села гыч йыгыр эрге-влак Константин ден Артём Афанасьевмыт тыге вашештышт:

– Изинек эреак чодыраште лийме, ачана мемнам тудым йӧраташ кумылаҥден. Санденак тиде техникумыш тунемаш пуренна. Тунем лекмекына, ачана гаяк чодыра дене кылдалтше профессиян лийына. Икманаш, ачанан корныж дене каена. Заданий шотышто ойлаш гын, икымше гана, конешне, нелыла чучын, а кызыт – уке.

Килемар ден Юрино районла гыч Артём Армяков ден Артём Левинынат родо-тукымышт коклаште чодыра пашаеҥ-влак улыт, сандене ты сомылым нуно изинек палат да кушкынытшат чодыра лоҥгаштак манын каласаш лиеш. А теве Йошкар-Ола гыч Павел Макаров тыште тунемше йолташ-влакын каласкалымыштым колыштын кумылаҥын.

«Ом пале, молан тышке тунемаш пуренам» манше иктат ыш лий, сандене нине эрге-шамыч ончыкыжым чынжымак уста чодыра пашаеҥ лийыт манын ӱшаныме шуэш.

 

Ик эн йодмашан профессий да моло нерген

Ӱмашсе дене таҥастарымаште, тенийысе чемпионатын регионысо йыжыҥышкыже вич у компетенцийым ешарен пуртымо. Иктыже, ончылнырак каласышым, тиде – «Чодырам таксацийлымаш», а молыжо тыгай улыт: «Олам да моло кумдыкым вияҥдыме технологий», «Цифр модельер», «Пилотдымо юж судно-влакым пилотироватлымаш да нунын дене пайдаланымаш» да «Веб-технологий — юниор-влак».

Ӱдыр-рвезе-влак площадкылаште моштымашыштым ончыктеныт гын, кыдалаш профессионал образованийлам вуйлатыше, преподаватель, регионын образований сфержын специалистше-влак, паша верым пуышо организаций-шамычын еҥышт республикнан паша рынкыжын ик эн йодмашан пашазе профессий, тудлан туныктымо да моло йодышым каҥашеныт.

Пленарный заседанийыште кыдалаш профессиональный образованийым пуышо тӧнежыш тунемаш пурымо, тачысе предприятий-шамычлан ик эн кӱлешан специалист-влак шотышто ойленыт. Йошкар-Оласе технологий колледжыште паша верым пуышо-шамыч дене пырля «Услуго сферыште профессионал могырым вияҥмаш да карьерым ыштымаш» «йыргешке ӱстел» лийын, Йошкар-Оласе аграрный колледжыште мемнан агропромышленный комплекслан ик эн кӱлешан профессий-влак шотышто каҥашымаш эртен, Марий радиомеханический техникумышто «Профессионал-влаклан профессионалитет: проектым ямдылыме гыч тудым илышыш пуртымо марте» ӱчашымашан площадке пашам ыштен.

Палемдыман, тенийысе чемпионатын конкурс площадкылаштыже шуко уна лийын: тиде  – школышто тунемше, студент, туныктышо, паша верым пуышо, республикысе министерстве ден ведомствылан еҥже-влак. Марий чодыра озанлык  ден Йошкар-Оласе сервис технологий техникумласе таҥасымашлашке Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин, образований да науко министрын алмаштышыже Андрей Сушенцов миеныт. Михаил Зиновьевич участник ден эксперт-влак дене мутым вашталтен да конкурс площадке-влакын ий гыч ийыш сай могырыш вашталт толмыштым палемден.    
Газет лаштыкыштына чемпионатыште сеҥыше 76 самырык еҥын лӱмыштым возаш йӧнна уке, тидым те Марий Эл Образований да науко министерствын сайтыштыже, тыгак соцлаштыклаштыже пален налын да сеҥымашым тыланен кертыда, вет нуно тений ноябрьыште Марий Элын чапшым Санкт-Петербургышто эртаралтше финалыште аралаш тӱҥалыт. Нунын коклаште тачысе ик участникат лиеш, тиде – Константин Афанасьев. А тудын йыгыр пелашыже Артём кокымшо верым сеҥен налын. Уло кумылын саламлена да да манына: тек чыла шонымашда шукталтеш, рвезе-влак!

Г.Кожевникова

Снимкыште: «Чодырам йӧрыктышӧ» компетенцийыште шӧртньӧ медаль дене палемдалтше Константин Афанасьев.

Авторын фотожо

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий