Марий кумалтыш
2 ноябрьыште У Торъял район Кӱанпамаш ял отышто кугу кумалтыш лиеш.
Кумалтыш мутын чинчыже:
«Мланде Кугу Юмо, мланде поянлык виет дене, перке Юмет дене тӱрлӧ сомылым виктарен шого».
«Мер Юмо, тӱрлӧ калык дене келшен илаш пӱрӧ».
«Ош Кече Ава, озыркан мардеж дечат аралтышым ыште, тар-шикш пудештме дечат арале».
«Марла календарь» (2021 ий) гыч налме.
Сӱан йӱла
Марий-влак сӱан годым чыла радам шотым эскереныт. Тидын нерген калыкмутат ойла: «Кузе сӱаным эртарет, тугак илаш тӱҥалат». Марий сӱан йӱлаште каче ден ӱдырын тукымышт чапыштым кӱшнӧ кучаш тыршеныт, лӱмнер волтымаш деч шкеныштым араленыт. Каче могыр гыч сӱан калык качын поян улмыжым палемдаш тыршен, а ӱдырын родыжо-шамыч тудын мастар, пашаче, эрык чонан да поро улмыж нерген шижтареныт. Тыгай таҥасымаш ӱстелтӧрыштӧ сийлыме годым гына огыл, муро да куштымаште, воштыл мутланымаште, пӱсӧ мыскараштат палдырнен. Садланак каче сӱан калыкым чумырымыж годым чолга, мураш-кушташ тале, ойым колыштшо, ӱшанле рвезе-влакым гына ӱжын, нунын коклаште семӱзгар дене мастарын шоктышо-влак лийыныт.
В.Т.Михайловын «Калык ойпого – калык чон поянлык» книгаж гыч налме.
Черке йӱла почеш
30 октябрь – Марий кундемысе священномученик Анатолий Ивановскийын кечыже. У Торъял район Пектубай селасе Христос Шочмо лӱмеш черкын пайремже.
31 октябрь – Апостол да евангелист Лукан кечыже.
1 ноябрь – Преподобный Иоанн Рыльскийын кечыже.
Архимандрит Иоаннын (Крестьянкин) ойлымыж гыч:
«Мемнан суксына-влак шке суапышт денат, Юмо деч налме вийышт денат, Юмын ончылно мемнан верч кумалын шогымо молитвашт денат куатан улыт. Мо кӧргыштына порыжо, яндарже, волгыдыжо уло – кеч-могай сай шонымаш, чон гыч лекше сай ошкыл, кумалме шомакна, сулыкым касарыме кумылна – чыла тидыже шинчалан койдымо суксынан виктарымыже почеш улеш да толеш. Намысна да чонна гоч суксына сулыкыш пурымаш да алгаштаралтмаш деч лӱдыкта, утара да нунын ваштареш кучедалаш полша».
«Чылаштым йӧратыме нерген ойлымаш муторгаж веле. Иктым але весым раш йӧратыман. Юмын пуымо илыш корныштына тиде кугу паша, кудылан вийымат пыштыман, шке денат, його койыш денат кучедалман».
Черке книга гыч налме.
У суртыш илаш пурымо годым
У верыш илаш пурымо тат ешын пӱрымашыжлан кышам кода. Сай илаш манын, у суртыш иканаште кусныман. Лучо эрдене, а кастенже уна-шамычым ӱжаш келшен толеш.
А теве кечывалвелне эр ӱжара дене илаш кусненыт, татар-влак – йӱдым. Православный юмылан ӱшаныше-влак эн сай кечылан 14 сентябрьым – Семон кечым – шотленыт.
«Новоселье» брошюр гыч налме.
Ӱмырым илен эртарышын каҥашыже:
Илышыште нимом вашталтен от керт гын, тудым мондыман.
Илышыште вашлиялтше нелылык илышыштет мо эн тӱҥ улмым умылаш полша.
Светлана Носова ямдылен.
Снимкыште: Медведево район Купсола ялысе ик сурт ончылно.
Михаил Скобелевын фотожо.
