Марий кечышот:
14 октябрь – Покро. Угинде пайрем.
Вийым погымо верыште
Александр Таныгин, Марий Элысе Рӱдӧ юмыйӱла ушемын тӱҥ онаеҥже:
«Кугезына-влак отым, Юмын кумыл дене вашлийме суртым, шинчасорта семынак аралаш кӱштеныт. Тыште кажне пушеҥге тӱзатыме лийшаш, кажне шудо пырче, кажне пеледыш, саска кумалаш толшо еҥын кумылжым вӱчкен шыматат. Калык тышке ару капкылан, ару шонымашан, ош марий вургемым чиен, пайрем кумылан погынен, шкем пеш тыматлын кучен, уто йӱк-йӱаным луктын огыл».
«Ото» (1991-2021) брошюр гыч налме.
Марий кумалтышын чинче тушыжо
«Тӱня Кугу Юмо, Кава, Кӱдырчӧ, Волгенче, Тылзе, Шӱдыр Кугу Юмо дене, Вӱд Ава дене ик ой-каҥашым пидын, ончыко илышым виктарен шого».
«Марла календарь» гыч (2021 ий) налме.
Черке йӱла почеш
14 октябрь – Юмым Шочыктышо Эн Святой Аван Леведмыже лӱмеш пайрем. Кокшайск посёлкысо да Волжский районысо Алексеевский, Купсола, Чодраял , Шернур районысо Марисола, Оршанке районысо Упшо, Советский районысо Шнаран селаласе черке-влакын престольный пайремышт. Канон-влакым возышо да сылнын мурышо преподобный Романын кечыже.
17 октябрь – Озаҥысе архиепископ святитель Гурийын мощыжым мумо кече. Волжский районысо Азъял-Пӧтъял черкын пайремже.
18 октябрь – Москосо святитель-влакын кечышт.
19 октябрь – Апостол Фоман кечыже.
Черкыште «здравий» верч пуымо записке почеш «упокоений» верчат пуыман. Тушко вес тӱняш кайыше лишыл еҥ, палыме, туныктышо-влакын лӱмыштым ончыктыман. Илыше-влак верч веле огыл, вес тӱняш кайыше лишыл еҥна-шамыч верчат кумалман. Шке тукым верч, кӧ мыланна ты тӱняште порым ыштен – нунымат мондыман огыл. Нуно ынде мланде ӱмбалысе илыш дене огыт иле гынат, духовный илышышт садак юмын шинчаончылныжо эрта. Святой евангелийыште возымо почеш, юмылан чылан илыше улыт.
Черке книга гыч налме.
У суртыш илаш пурымо годым
Пӧртсийым илаш куснымо кечынжак эртараш темлалтеш. Оза-шамычлан, поян илаш манын, толшо уна-влак омсалондем гоч ший оксам кудалтеныт. Пӧлек шотеш оксам пуаш сай огыллан шотлалтын. Сандене лучо у суртышто кучылташ кӱлешан арверым: вакшыш вургемым, солыкым, кӱмыж-совлам монь – пӧлеклаш темлалтеш. Но тидын нерген оза-влак дене ончылгоч мутланен келшаш шотлан толеш.
«Новоселье» брошюр гыч налме.
Калык пале
Лышташ писын йоген пыта гын, теле йӱштӧ лиеш.
Покро кече леве – телат тыгаяк лиеш.
Покролан лум возеш гын, декабрь марте тудо ок лий.
Покролан эртарыме сӱан сай еш илышым сӧра.
Покролан кӱдырчӧ кӱдырта гын, теле луман да кӱчык лиеш, йӱр лиеш – лум тылзе гыч толеш, сай игече шога – теле леве лиеш.
Покро марте турня-влак чоҥештен каеныт гын, теле йӱштӧ лийшашлан, уке гын – леве телым вучыман.
Мераҥ-влак коя улыт – теле йӱштӧ лийшашлан.
Корак ден чаҥа-влак каваште чот чоҥештылыт, а пыл ора-влак мардеж ваштареш ийыт – вашке лум толеш.
Икымше гана вочшо лум кукшо – теле сай лиеш.
Калыкмут
Пошкудын шинчаже пӱсӧ.
Пӧртым леведыш гыч чоҥаш огыт тӱҥал.
Порылан – полан кӱвар, коштанлан – эҥер шӱгар.
Налаш куштылго, пуаш неле.
Пушеҥгыже могай, шанчашыжат тугаяк.
Мут дене нӧлпӧ пӱгымат тӱҥдаш лиеш.
Сокыр пырня вошт ужеш.
Ик пусакыште пий ден пырыс илен огыт керт.
Еҥ суртышто оза от лий.
Ӱмырым илен эртарышын каҥашыже:
«Нигунамат иктыланат ит ӧпкеле. Тыйын ӧпкелалтмет тыланетак гына мешая».
Снимкыште: Немда энерыште
Авторын фотожо
