Марий йӱла почеш:
9 июнь – Мланде шочмо кече, Кугу Агавайрем, кеҥеж кумалтыш почылтеш.
«Кугу Агавайрем кумалтыш ик кече веле эрта гынат, кугу пайремлан шотлалтеш, калыкнан куатшым шукемда да вияҥда. Тудым эртарымашке чыланжак огыт кай. Кажне ял гыч кумылан еҥ-влак мияш тыршат. 2-3 район гыч 100-200 еҥ погына гын, калыкнан вийже кугемеш, тудым нигӧат ондален огеш керт. А 7-9 тӱжем кумалаш лектеш гын, кугу сар, эҥгек кораҥыт», – теве тыге возымо Кугу Агавайрем нерген «Марий сугынь» книгаште.
Марий кумалтышын чинче тушыжо:
«…Тылзын уэшыже, шагатын порешыже ме, ош марий калыкет, ару вӱд дене мушкылтын, арун мушмо вургемым чиен, кава ден мланде коклаште улшо, эре чонна дене Тыланет, Ош Кугу Юмо, таум каласена да Тыйым йӧратен кумалына, серлагышым, шулыкым, перкем йодына. Кугезе мландышкына, Марий кундемышкына, шочмо суртышкына тыныс илышым колто. Марий тӱнянам, марий калыкнам осал шонышо дечын пыдалын, шыде тушман деч саклалын ашнаш йодына. А шочмо эллан, шочмо калыклан порым шонышыжлан поро шулыкым колто».
«Марий сугынь» книга гыч налме, 2005 ий.
ерке йӱла почеш:
9 июнь – Юмын аван Тихвинский юмоҥажын кечыже, Чын илыше Иоанн Русскийын кечыже.
11 июнь – Крымысе святитель Лукан кечыже, Юмын Аван «Сулыкан-влак верч мутым кучышо» («Споручница грешных») юмоҥажын кечыже.
14 июнь – Святой праведный Иоанн Кронштадтскийын кечыже.
15 июнь – Юмын Аван «Осал шӱман-влакым поремдыше» («Умягчение злых сердец») юмоҥажын кечыже.
Калык пале-влак:
Мӱкш-влак омарта пырдыжыште шинчат – эшеат чотрак шокшо лиеш.
Уржа вуй гыч пеледалташ тӱҥалеш – шурно лектыш начар лиеш.
Пеледыш-влак чот ӱпашлтыт – йӱр толеш.
Кече лекме деч вара тӱтыра йомеш – таче сай игече лиеш.
Кече тӱтыра гоч лектеш – таче шокшо да шӱлаш нелырак лиеш.
Кастене лупс уке – эрла йӱрым вучыман.
Калыкмут:
Йочам аваже туныкта гын, пашалан чулым лиеш, ачаже туныкта – ушлан лывырге.
Нечке койыш – тазалыклан уто тумыш.
Шоҥго пӧрткайык арвагудыш поктен ок пурто.
Айдеме лӱмым паша кӱш нӧлта, йогыжо лавыраш тошкен чыка.
Паша деч посна илыше еҥ нигунам шотан ок лий.
Еҥын сайлыкше йылмыште огыл, а чонышто.
Кӧранымаш тулшол дене иктак: ок йӱлалте гын, шемемда.
Сулыкым шинчавӱд дене мушкын колташ ок лий.
Кертам маншылан Юмат полша.
Сорта мучашеш сортам шуяш лиеш, ӱмыр мучашеш ӱмырым шуяш ок лий.
В.Т.Михайловын «Калык ойпого – калык чон поянлык» книгаж гыч налме.
Ӱмырым илен эртарышын каҥашыже:
Кӧ чыланышт дене келша, тудлан ӱшанаш огеш лий, вет чыланышт дене келшыше еҥ нигӧ денат ок келше.
Сырыше улмет годым иктыланат ит вашеште.
Пиалан улмет годым иктыланат нимом ит сӧрӧ.
Ойгырымет годым нимогай ошкылымат ит ыште.
Светлана Носова ямдылен.
Авторын фотожо
