14–15 июльышто Йошкар-Олаште, Э.Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш опер да балет театрыште «Российын музей маршрутшо-влак» проект кышкарыште палемдыме мероприятий-влак эртаралтыныт. Тушко тӱрлӧ кундемла гыч да Марий Эл гыч тоштер пашам шуктышо 150 утла специалист да кучем пашаеҥ-влак погыненыт. «Марий Элысе да Юл кундем федерал округысо музей-влакын пашаштым саемдыме да вияҥдыме механизм-влак йодыш, музей да туриндустрий кокласе кыл» темым тарватыме, доклад-влак да варажым каҥашымаш утларакше презентаций да эксперт сынан лийыныт. Икымше кечын пленарный заседанийым Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин почын, тудо республик вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Юрий Зайцевын саламлымашыжым лудын. Ятыр ий шӱм-чон йӱлен музей пашаште тыршыше, кызыт Марий Эл тӱвыра, печать да калык-влак паша шотышто министрын алмаштышыже Елена Бурнашевалан «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальжым кучыктен (снимкыште).
Форум Россий тӱвыра министерствын полшымыж дене эртаралтын. Тӱҥ модератор министерствын Музей да внешний кыл департаментын директоржо Елена Харламова лийын. Доклад-влак коклаште ойлен кодымыж гыч теве мом паша корно семын палемдыман: кажне тоштерын шкенжын посетительже лийшаш; тоштер-влак, театр да книгагудо дене пырля пашам ыштен, калыклан вестӱкӧ мероприятийым (продуктым) темлышаш улыт; мутат уке, тоштерыш ончаш толшо пушкин карт дене пайдаланен кертшаш.
Уна-влакым вашлийше Марий Элын тӱвыра, печать да калык-влак паша шотышто министр Константин Иванов саламлыме мутым ойлен да республикыштына тоштер аланыште шукталтше паша дене палымым ыштен. Тудын келге докладшым колышт шинчышыла, кундемна верч куаныме да кугешныме кумыл авалтен. Залыште шинчыше-влак, чынжымак, моткоч кугу паша ышталтме нерген пален налыныт, арам огыл Елена Харламова «Тендан республикыште 30 музей уло, тугеже кажне муниципалитетыште тоштер-влак улыт. Моло регионлаште мый тыгайым вашлийын омыл, тыге чучеш» манын каласен.
Российын вес кундемласе тоштер вуйлатыше-влакын каласкалымыштымат колышташ оҥай ыле. Мутлан, Тверь областьысе Торжок олаште улшо Всероссийский историй да этнографий музей ден Моско областьысе Бородино кугыжаныш военно-исторический музей-заповедник ик кечылан «вашталтыныт», тыге регион-влак икте-весышт деке лишемаш йӧн почылтеш. «Кугыжаныш Третьяков галерей» тоштер ушемын службо вуйлатышыже Т.Гафарын мутшо почеш, нунын галерейыштын тоштерышт-влак илыме пӧртын пачерлаштыже, туврашыште – чылаже 7 объектышт – вераҥдалтыныт, тушто эсогыл ик еҥлан экскурсийым эртарат. Пошкудо Татарстан Республикын Национальный музейжын вуйлатышыже Алиса Вяткина пеш оҥай шлем-очкин презентацийжым эртарен: очким чиен, тошто да кызытсе Озаҥым таҥастарен ончаш лиеш, форумыш толшо кажне еҥ тидым ыштен кертын.
Икманаш, тоштерлаште паша шолеш, у деч у йӧн шыҥдаралтеш, а теве тыгай проект-влак музей специалист-влаклан иквереш погынаш, паша опытышт дене палдараш, ончыкылык направленийым рашемдаш, икте-весе коклаште кылым ышташ полшат. Ешарыман, театрын кокымшо пачашыштыже форум лӱманак выставкым ыштыме. Стендласе экпозиций-влак Юл кундем федерал округысо А.С.Пушкинын «Болдино» музей-заповедникше (Нижегородский область), Пермь краеведений, Т.Евсеев лӱмеш национальный (Марий Эл), Виче художественный (Киров область), Татарстан Республикын национальный музей-влакын пашашт дене палдареныт.
Л.СЕМЕНОВА
Т.Евсеев лӱмеш национальный музейын архивше гыч налме, А.Комелинын фотожо
