8 сентябрьыште поро йӱла почеш Ежово монастырьыште аралалтше Юмынаван Мироносицкий юмоҥажым угыч корныш луктыныт.
Ырес да юмоҥа дене Йошкар-Оласе, тыгак Медведево районысо чыла гаяк черке гоч эртыме йӱла 18 сентябрь марте шуйна. Кажне храмыште нуным вашлияш тӱҥалыт, кумалтышым эртарат.
Юмынаван Мироносицкий юмоҥаже Марий кундемнан православий святыньыжлан шотлалтеш. Тудым ыштыме йӧнжат ойыртемалтше лийын, возат палыше-влак. Кӱ ӱмбалан пӱчкеден лукмо тыгай образше кумыт гына: Жировицкий, Леснинский да Мироносицкий. Пытартышыже миром (тӱрлӧ шудо гыч ямдылыме эфир ӱй) наҥгайыше ӱдырамаш-влаклан пӧлеклалтын. Нуным чапландарыме посна кечат уло, тудо Кугече деч вара кокымшо рушарнян палемдалтеш. Ты кечын православийыште тыныс ден порылыкым шарыше ӱдырамаш-влакым чапландарат. Иисусын ылыж кынелме кечынже нуно, миром нумалын, колоткаж деке тудлан полшаш вашкеныт. Миром наҥгайыше ӱдырамаш-влаклан пӧлеклалтше юмоҥажын кечыже черке календарьыште 14 майыште палемдалтеш.
XVIII курым тӱҥалтыш гыч Мироносицкий юмоҥам Царевококшайский манаш тӱҥалыныт. Тидлан теве могай амал лийын. Тунам миром нумалше ӱдырамаш-влакын образыштым пӱчкеден лукмо кӱжым кипарис оҥаш сӱретлыме Юмынаван Владимирский юмоҥаш келыштарен вераҥденыт.
Ты юмоҥа 1647 ий 1 майыште Царевококшайск ола деч тораште огыл верланыше Пурсанур ял кумдыкышто кресаньык Андрей Желонкинлан кончен манын возат. Пасушто пашам ыштышыла тудын сынже рокышто кийыше кӱ падыраш ӱмбалне волгалтын. Юмоҥаштыже миром наҥгайыше кум ӱдырамаш, тыгак господньын колоткаже, пурла велне Суксо, шеҥгелне Петр апостол ден Иоанн Богослов шогеныт. А эн кӱшнӧ Спас Нерукотворныйын образше лийын.
Кресаньык юмоҥам кид дене налнеже улмаш, садет вигак йомын. Вуйжым нӧлталмеке, пӧръеҥ тудым угыч пушеҥгыште ужын. Образым мӧҥгышкыжӧ конден. Икмыняр жап гыч тидын нерген пошкудыжо-влак пален налыныт да юмоҥам ончалаш, тудлан вуйым саваш толаш тӱҥалыныт. Тидын деч вара вуйым савен кумалше-шамычетын илышышт шотыш толын, шонымышт шукталтын, черлыже паремын. Тыге юмоҥа нерген увер утларак кумдан шарлен. Царевококшайскыште Христосын ылыжмыжлан черкын священникше М.Н.Спиридонов декат увер шуын. Ик кечын тудо А.Желонкин, воеводо дене пырля юмоҥам шке храмышкыже наҥгаен шогалтен. Туштат юмоҥа шке вийже дене ӧрыктарен. Санденак тудым Москош наҥгаеныт. Алексей Михайлович кугыжан кӱштымыж почеш, юмоҥасе сӱретым возен налмеке, тудым угыч Царевококшайскыш колтеныт.
1649 ийыште Ежовышто миром нумалше ӱдырамаш-влак лӱмеш пӧръеҥ монастырьым чоҥаш тӱҥалыныт. 1652 ийыште туштак черкым нӧлтеныт, чапланыше юмоҥамат вераҥденыт.
Чаманен каласыман, кодшо курымын кумлымшо ийлаштыже саде юмоҥат йомын. Мироносицкий монастырьым 1994 ийыште ылжтеныт, но пӧръеҥ-влаклан огыл, а ӱдырамаш-шамычлан. Лач тунамак ик еҥ Владимирский юмынаван юмоҥажым тушко конден. Ойлат, XVII курымышто Мироносицкий юмоҥа гыч возен налме сӱрет тушто ончыкталтын. Ты монастырьын пытартыш игуменже Серафим тудым арален коден кертын. Но оригинал кушко йоммо нерген моло увер уке.
Кузе полша?
Тӱрлӧ источникым шергалын лекмеке, ты юмоҥан илышыште кузе полшен кертмыжым ончыктымо шуэш. Тӱҥ шотышо тудо ӱдырамаш-влаклан эҥертыш, но пӧръеҥ-шамычат вуйым саваш коштыт. Миром нумалше ӱдырамаш-влак тӱрлӧ чер – физический, шӱм-чон – деч паремдат, ӱшаным пеҥгыдемдат, тыгак чыла осал, осалым шонышо деч, шонен-вискален, иктешлымашым ыштыше айдеме лияш полша, маныт.
Кӱжак виян
Мироносицкий юмоҥам пӱчкеден лукмо кӱжак эмлен кертше виян,маныт. Аспид кӱжӧ шунгит гыч. Тудо Карелийыште гына уло. Геолог-влак шунгитым 1887 ийыште Онежский ер воктенысе Шуньга посёлко дене верештыныт. Кижи отрошто илыше-влак тудын куатшым кучылташ тунем шуыныт. Шунгитан мландыш шындыме оралтышт эсогыл шӱйын огыл. Учёный-шамычын палемдымышт почеш, ты минералын эмлыше ойыртемжат тӱрлӧ. Тудо еҥ-шамычлан, мландымбалсе чонанлан эҥгекым ыштен кертше веществам пытара. А мо пайдам конда, тудым ылыжта да шке кӧргыштыжӧ пога. Шунгитын пайдале улмыж нерген акрет годымат паленыт. Пример шотеш, Петр кугыжан кугезе коважым Борис Годунов Онега эҥер кундемыш эмлалташ колтен. Тушто Толвусий монастырь лийын. Пеленже шнуй виян памаш йыргыктен лектын. Ксения азам ыштен кертдыме деч тушто эмлалтын. Илен-толын, 300 ий Российым вуйлатыше кугыжа династийлан негызым пыштыше Михаил Романовым шочыктен.
С.Носова
Снимкылаште: Юмынаван Мироносицкий юмоҥаже
Фотом Йошкар-Ола да Марий епархийын соцкыл лаштыкше гыч налме
