Мария ИВАНОВА (соцкылысе лӱмжӧ – Маринеску) Морко посёлкышто шочын-кушкын. 2-шо №-ан школ деч вара Юлтех университетыште тунемын, Турцийыште гид семын стажировкым эртен. Умбакыжат йот элыш каяш шонымашыже лийын, но, Йошкар-Ола историй тоштерыш логалмекыже, тушанак экскурсоводлан кодын: ондак экспонат-влакым ончыктылын каласкален, а вара турист-влакым уремысе маршрут почеш коштыкташ тӱҥалын.
Мария мемнан пуымо йодыш-влаклан уло кумылын вашештен
– Мария, каласе, Йошкар-Олан экскурсоводшо мом палышаш?
– Йошкар-Олам! Тудын эртыме корныжым веле огыл, а тачысе кечыжымат. Но эн ондак, экскурсовод Йошкар-Олам йӧратышаш. Вет мемнан сомылна: турист да уна-влакат оланам йӧратен шындышт да тышке уэш да уэш кумылышт почылтышт.
– Турист-влак шукыжым могай йодышым пуэдат?
– Изи Какшан йырысе эҥерӱмбал олмышто ожно мо лийын? Маркелов нерген каласкалыза. Марий-шамыч чимарий улыт мо? Калык кочкыш гыч мом тамлен ончаш темледа? Марий тӱвыра нерген шуко йодыштыт.
– Нунылан мо поснак чот келша?
– Экскурсий деч вара палемдымышт почеш, маршрутыш пуртымо чыла верла келша. Йошкин пырысым эҥерӱмбалым, Патриарший площадьысе «12 апостол» да ола рӱдысӧ «Юмын ава юмоҥан явленийже» шагат-влакым фотографироватлаш йӧратат. Нине шагат-влак деке жапыштыже миен шуман, сандене южгунам вашкыкташ, а кунамже вучыкташ перна.
Иктаж вере марий ансамбльын вашлийына гын, ятыр туристше пырля тавалта . – Тый, самокат дене кудалыштын, экскурсийым эртарет ыле. Тидыже пеш оҥайын чучын. Молан самокатым ойырен налынат?
– Экскурсийын маршрутшым, йӧнжым кажне ийын вашталтылам. Тӱҥалтыште «Йошкин пырыс дене пырля» (лапчык гыч ургымо пырыс) коштыктем ыле. Вара ала-мом уым ыштыме шуын. Тунам, 2017 ийыште, самокатым ужалаш гына тӱҥалыныт ыле. А йоча-влаклан пеш оҥай: экскурсовод самокат дене кудалеш… да Йошкар-Ола нерген тӱрлым каласкала. Тыге машрут корнат кужемын, информацийымат шукырак пуэн шуктет.
– Эше тыйын «Йошкар-Олан азбукыжо» онлайн-проектет уло. Мо тиде тыгай, умылтарен пу.
– 2023 ийыште вуйышко шонымаш толын пурыш: олан «азбукыжым» ышташ. Тиде проектым тений шыҥдараш тӱҥалынам. Рӱдолаштына могай оҥай, сӧрал, ӧрыктарыше верла улыт, нунын нерген кажне буквалан келшышын каласкалем. Мутлан, А буквалан Йошкар-Олаште пеш шуко муаш лиеш: Амстердам, Аркадий Крупняковлан памятник, Анциферов урем, аллей-шамыч, арена да молат. Мый Амстердамым ойырен налынам да тудын енргенкаласкалем. Видео-влакым интерентысе тӱшкашке шындедылам.
– Вес проектет почен… парк мутлана. Тыге лийын кертеш мо?
– Да, мыйын вес проект почеш, оласе южо объект «мутлана». Мый нунын лӱм дене историйыштым, куан ден ойгышт нерген каласкалем. Тыге Воскресенский парк, «Кинде-шинчал» скульптур, Семёновка села шотышто видеом ыштыме. Да, нуно чылан чонан улыт.
Йошкар-Олалан могай тыланымашет лиеш?
– Йошкар-Ола – мыйын йӧратыме олаэм. Тудо тӱнямбалне улшо южо олала коеш, но тунамак лач тудлан гына келшыше тӱсшӧ уло. Тӱрлӧ сынан. Ойыртемалтше. Ӧрыктарыше. Шкенжым йӧратыктен шынден кертеш. Моторешт, куш, иле, чонлан лишыл Йошкар-Ола!
Л.СЕМЕНОВА йодыштын
Фотом М.Иванован соцлаштыкше гыч налме
