Кавказ калык куштымашым кеч-кунамат куанен да кугешнен ончем. Йошкар-Олаште тиде да эше икмыняр калык куштымашым «Ассалам» ансамбль чапландара. А тудым марий ӱдыр ВАЛЕА ЛАЙЕГПУР вуйлата.
Йоча пагыт
Валеа У Торъял районысо Тошто Торъялыште шочын-кушкын. Изинек усталык шӱлышан ӱдыр ача-аваж дене пырля ялысе клубыш коштын, «Ший оҥгыр» ансамбльын участникше лийын. Ӱдырын аваже мураш пеш тале лийын, а ачаже гармоньым мастарын шоктен.
– 90-шо ийлаште, ял калыкын погынымо верже петырнымеке, куштымо шуын, семӱзгар йӱк дечат посна пеш йокрокланенам. Ачам баян дене шокташ туныкташ шонен, но мылам фортепьяно утларак лишыл, – шарналта йоча пагытшым Валеа.
Йылмым тунемаш келша
Ӱдырын йылмым тунемаш кумылан улмыжым шижын, 11-ше класс деч вара аваже Н.Крупская лӱмеш Марий пединститутыш руш йылме да литератур дене туныктышылан тунемаш пураш темлен. Молын семын ӱдырынат студент пагытше писын эртен каен.
– 2009 ийыште вузым тунемын лекмеке, йот йылмым тунемаш кумылем лектын, поснак турко йылме келшен, – каласкала ӱдыр. – Тудым шке семын, кином ончен, интернет полшымо дене тунемын шуктышым. Тиде жапыштак Сеҥымашын XXX идалыкше лӱмеш культур полатыште эрвел калык куштымаш ансабльыш кошташ тӱҥалынам. Мыняр-гынат мастарлыклан тунем шумеке, кушташ туныктышо шке студийым почынам. Тудым «Al-Мazarra» манын лӱмденам.
«Гюнеш» деке – унала
Валеан вуйлатыме коллективше тӱнямбал кӱкшытан конкурслаште мастарлыкым терген, чылаж годымат сеҥымаш дене пӧртылын.
– Ындыжым кавказ куштымашым кушташ тунеммем шуын. Сай туныктышым кычалын, интернетыште шуко еҥ деч йодыштынам. Тыге Дагестаныште ик школым, «Гюнеш» ансамбльым, муынам. Тушто мылам икмыняр урокым пуаш келшеныт, – рашемдыш Валеа.
Тыге марий ӱдыр билетым налын да Дагестаныш кудалын. Тушто урокым вӱдымым ончен, ӱдырамаш ден пӧръеҥ куштымашым тунемын. Кок арня шинчымашым налмеке, Йошкар-Олаш пӧртылын да шке моштымашыжым тунемшыже-влаклан пуэн. Тиде гына шагал лиеш манын шонен да ӱдыр Дагестан гыч туныктышым мастар-классым эртараш республикнан рӱдолашкыже ӱжын.
– Кум тылзе тудо тыште илыш да пашам ыштыш, – ешарыш Валеа.
Шонымашкыже шуаш тыршыше ӱдырлан налме шинчымашыже шагал чучын да уэшла Дагестаныш миен коштын. Тыге – ныл ий почела. Тиддеч вара тудо чечен куштымашым тунемаш шонен пыштен. Тидланат Чечня шумеш шуын.
– Куштымашыже веле огыл, тусо калыкын вургемже, йӱлаж ден тӱвыраж нергенат кумданрак пален налаш тыршенам. Кажне ийын идалыкыште кум-ныл гана Дагестаныш да Чечняш мастер-классыш миен коштынам, – каласкала чолга ӱдыр да тусо кундемлаште войзалтме фотокартычкыже-влакым ончыктылеш.
«Ассалам»
2015 ийыште Валеа ПГТУ пелен кавказ куштымашым куштышо ансамбльым чумыраш шонен пыштен. Шонымашым илышыш шыҥдараш вузын студклубшым вуйлатыше Леонид Васильевич Михайлов полшен. Ӱдыр-рвезе-влак дене ансамбльнам «Ассалам» манын лӱмдышна.
(Материалым умбакыже «Марий Эл» газетыште лудаш темалена)
А.БАЙКОВА
Еш альбом гыч налме фото