– Поро кече! Тыланда Йошкар-Оласе 40-ше №-ан «Шӧршудо» йочасадын вуйлатышыже Татьяна Лаптева йыҥгырта. Паледа, «Ландыш» группыштына изирак воспитательлан Волжский районысо Корамас кундемыште шочын-кушшо Галина Андреева ышта. Ме тудым моткочак йӧратена, пагалена да аклена. Галина Николаевна чылаланнат сай пример: йоча-шамыч денат, ача-ава-влак денат кылым ыштен, ик ойым муын мошта, коллегыже-шамычымат ака-шӱжар, изи-шольо семын ужеш, моткоч чатка – группышто эре ару. Пӱрымашыже нелырак гынат, чонжо коржмым нигӧланат огеш ончыкто: эрдене йоча-шамычым эре шыргыжалын вашлиеш, кастенат кидым рӱзалтен чеверласа. Тудым ончен, кумыл нӧлталтеш, илышлан куаныме шуэш – а тидыже икшыве-шамычлан моткоч шергакан! Арам огыл тудын группыштыжо йоча-влак шуэн черланат, чӱчкыдынжӧ чыланат коштыт. 10 мартыште Галина Николаевна 60 ийым тема. Тыгай пашаче, тыгай тыматле, йоча-шамычым чон пытен йӧратыше марий ӱдырамаш нерген газетышкыда возаш сай ыле, шонем, – телефоныштем пулемёт очередьла йоҥгалте.
Ха, Галина Андреева! Мыйын кумам, кресӱдыремын аваж нерген ойлас! Журналист пашаште тыгай оҥай случаят лиеда улмаш.
Тӱжвач ончалмаште нимо денат ойыртемалтдымыла койшо тиде ӱдырамашын илыш корныж нерген книгам возаш лиеш! Г.Андреева (снимкыште) улыжат 1600 грамм нелытан шочын. Эмлымвер гыч мӧҥгыш кондымек, «ила гын – ила, уке гын – уке» манын, ачаж ден аваже тудым коҥга ончылно ашненыт. Пиалешышт, ӱдыр ӱнарым налын да нимогай уто-сите деч посна моло икшыве семынак вияҥаш тӱҥалын, но кок ий гыч аваж деч посна кодын. Ачаже кум шочшан ешыш ик йочан изватым конден, да нуно эше ныл ӱдырым ыштеныт.
Галина Николаевнан паша биографийже тӱҥ школым тунем пытарымыж деч вара вигак тӱҥалын. Латвич ияшак Костромашке «Искра Октября» текстиль фабрикыш куышылан каен. Вара Йошкар-Оласе «Контакт» заводыш пӧртылын. Морко качылан марлан лекмекыже, рӱдоласе Советский урем тӱҥалтыште пӧртым налыныт да тушанак лакемыныт. Кокымшо йоча дене мӱшкыраҥмекыже, врач-влак Москвашке эмлалташ колтеныт. «Ой-ой, тыгай самырык тыгай шӱкшӱ верыш логалынат», – илалшырак ӱдырамаш-влакын, вуйым рӱзен, чаманен ойлымо амалым ончычшо умыленат огыл. Онкологийын шучкылыкшо нерген вара гына пален налын. Юмылан тау, медик-шамыч илышыжым кужу жаплан арален коденыт.
60 ий жапыште Галина Николаевна кок тӱня коклашке ала-мыняр гана логалын. (Суксыжо, очыни, чот виян: колымо деч эре утарен коден.) Амалжат йӧршын вучыдымын лектеден: я шуко пачашан пӧрт воктеч тӱшкан ошкыл эртыме годым лачшымак тудын вуйышкыжо окна гыч кудалтыме фарфор чукыр логалеш, я коньки дене моткоч сайын мунчалтен ситарымыж деч вара каток гыч лекмыж годым вучыдымын пуреҥгая, да вуйдорыкшо чот чытырналтеш, я орышо пий пурлеш…
Чынак, Г.Андреева чонжо коржмым ок ончыкто, кеч шинчавӱдым йышт ӱштмыжым ик гана веле огыл ужынам. Пелашыжын ош тӱня гыч кайымыж деч вара ынде визымше ий шкетын ила. Эрдене эр кынелеш, пырысшым пукша, зарядкым ышта, сурт сомылкам ворандара, кеҥежым сад-пакчажым тӱзата, телым лумым куа да пашашке ошкылеш. Кастене мӧҥгӧ пӧртылмекыжат, пӧртыш сад-пакчажым терген але лумым куэн пура. Кызыт тӱрлӧ кушкыл росотам онча. Кидше моткоч куштылго – могай нӧшмым ок ӱдӧ, могай озымым ок шынде, чылажат атыланен кушкеш, чапле лектыш дене куандара. Каныш кече-влакым чытен-чытыде вуча, вет тунам ӱдыржӧ ден веҥыже, кок уныкаже толыт, да у пӧрт мӱкш омартала гӱжлаш тӱҥалеш. Тыгай оҥай кова, очыни, тӱняштыжат уке: уныка-шамычым тутлын пукшымо, тӱрлӧ сомылкалан туныктымо деч посна эше кеҥежым пакча шеҥгелныжак верланыше олыкыш мӧрым погаш наҥгая, воктенак йоген эртыше Изи Какшаныш – колым кучаш, телым тюбинг да ече дене мунчалташ луктеш – чылажым радамленат от пытаре. А футболла модмыжым ужат гын, товатат, профессионал манын шоналтет!
Пашаштыжат тыгаяк. «Контакт» заводышто утыктарыме деч вара пӧртшӧ деч тораште огыл верланыше 12-шо №-ан школышто, уста йоча-влаклан президент сымыктыш школышто коло ий утла ыштен, вара йочасадыш куснен. Школышто икшыве-влакым шочшыжо шотеш ужын, йочасадыште уныкаже-шамыч семынак онча. Изи ӱдыр-рвезе-влак шуэн огыл нечкышланат – амалжым чӱчкыдынжӧ шкештат умылтарен огыт керт. А Галина Николаевна пуйто нуным лыпландарыше «кнопкым» пала: але ӧндалын, вуй гыч ниялтен чамана, поснак – йочасадыш икымше гана толшо-влакым, але пеҥгыдырак койышым ончыкта… Икмыняр жап гыч икшыве моло йоча дене пырля модешат.
«Изирак воспитательда могайрак?» йодышлан «Ландыш» группын воспитанникше-влак пашан ветеранже Галина Николаевна нерген ик мут дене тыгерак вашештеныт: «тӱткӧ», «поро», «сай», «ушан», «мотор», «пашаче», «чулым». А ача-ава-влак 8 Март да 60 ияш лӱмгечыж вашеш шӱм-чонышт гыч лекше поро мут ден пӧлекым ямдыленыт, группым чаткан кучымыжлан, кажне икшывым тӱткын ончымыжлан, пеш кӱлешан пашам шуктымыжлан тауштымашан серышым возеныт. Нуным лудат, да шӱм-чонет шула… Ӱдырамашлан мо эше кӱлеш?
Теве могай айдеме нерген возаш йодын Т.Лаптева. А мый палем, тыгаяк шӱм-чонан, ыштыш-кучышан марий ӱдырамаш республикыштына моткоч шуко. Изи айдеме нунын тыршымышт денат кугу лиеш, кумда илыш корныш шогалеш. Сандене нунынат пашашт ӱмылеш кодшаш огыл.
М.ИВАНОВА
Т.Лаптеван фотожо
