УВЕР ЙОГЫН

Игече левешта – ий шула

 

Кызыт уремыште тугай игече шога – ала теле озалана, ала шошо шуын. Икмыняр жап ончыч леве ыле, вара ик-кок кече юалгырак лие, а ынде эсогыл йӱр йӱреш, йӱр йӧршан лум лумеш.

Тыгай годым моткоч тӱткӧ лийман. Ий ӱмбалне гын, поснак, вет тудо шула да тидлан кӧра вичкыжемеш. Но южышт тидым шотыш огыт нал да, мутлан, икшыве-шамыч эҥер, ер, пӱя але плотина ӱмбаке мунчалташ каят. Колызо-шамыч колым кучаш миен шинчыт. Южышт, корным кӱчыкемдаш шонен, ий ӱмбач эртат. Нине амал денак телым шагал огыл еҥ вӱд йымаке кая.

Тыгай кугу азап ынже лий манын, мом ыштыман? Могай лӱдыкшыдымылык правил-влакым палыман? Мом шотыш налман? Тидын нерген Марий аварийно-утарыше службо вуйлатышын оперативный паша шотышто алмаштышыже Станислав Белов  каласкала:

 

– Эн ончычак теве мом ыштыман огыл:

  • вичкыж ий ӱмбаке йӧршын лекман огыл;
  • ий ӱмбаке суткан пычкемыш жапыштыже, тыгак умбаке сайын койдымо, мутлан, лум чот луммо, йӱр йӱрмӧ, тӱтыра налме годым лекман огыл, тунам – эн лӱдыкшӧ;
  • ийын кӱжгытшым палаш тӧчен, йол дене перкалыман огыл;
  • ий ӱмбаке йӱшӧ лекман огыл;
  • ий ӱмбалне йочам шкетшым кодыман огыл;
  • ик изи кумдыкышто кугу тӱшка дене погынаш чаралтеш;
  • вӱд гоч вончаш чарыме верлаште эртыман огыл;
  • вӱд ӱмбаке велосипед, мотоцикл, машина дене лекман огыл. Чотак кӱлеш гын, тидым переправе полшымо дене гына ыштыман.

 

Туткарыш логалаш огыл манын, тидым шарныман:

  • ийын кӱжгытшӧ 10 сантиметр деч шагал гын, тушко лекман огыл;
  • уремыште кум кече почела да тылеч утларак жап южын температуржо 0 градус шога гын, тыгай годым ийын кӱжгытшӧ 25 %-лан вичкыжемеш;
  • кӱвар йымалне ий поснак вичкыж;
  • вӱд писын йогымо, воктене кушкыл ден пушеҥге-влак улмо, памаш лекме верлаште ий пеҥгыде огыл;
  • сер воктене, тыгак лум да пургыжтен шындыме лум ора-влак йымалне ий поснак вичкыж, тыгай верлаште лияш моткоч лӱдыкшӧ.

 

Туткар содыки лийын, да те вӱд йымаке каенда гын, теве мом ыштыман:

  • вашкыде келгын шӱлыман, кид дене чот лупшкедылман, йолым писын тарватылман огыл, а шкем ласкан кучаш тыршыман;
  • кидым кок велке шарыман да ийым кучаш, вӱд йогымо почеш капым ий ӱмбаке лукташ тыршыман. Тидлан эн ончычак оҥ дене ий тӱрыш возаш да тӱҥалтыште ик йолым, вара весыжым ий ӱмбаке пышташ тӧчыман;
  • ий ӱмбаке лектын кертмеке, вигак кынел шогалман огыл. Тӱҥалтыште камвочмо вер деч торашкырак пӧрдын кайыман, а вара ий ӱмбаке пурымо велышкыда нушман. Молан лач туҥге велыш? Те тушто ошкылында, тугеже ий пеҥгыде.

 

Туткар лийме годым 101 але 112 номер дене йыҥгыртыман.

Любовь Камалетдинова

Авторын фотожо

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий