Лаштыкнан тачысе унаже – самырык мурызо, гармоньчо Никита КОЗЛОВ.
Никита Оршанке районысо Кугунур ялыште шочын-кушкын, верысе школ деч вара Юлтех университетыш инженерлан тунемаш пурен, кокымшо курсыш вончен.
Н.Козловын усталык корныш шогалмыже, мурылан да семӱзгарлан шӱмаҥмыж нерген вашмутланымаште лудаш темлена.
– Никита, сценыш кунам лекташ тӱҥалынат?
– Кугунур школ пеленысе «Шонанпыл» йоча образцовый ансамбльыш икымше классыштак кошташ тӱҥалынам. Лач тунам кугу сценыш икымше ошкылым ыштенам. Ты коллективыш ушнымо денак мураш да кушташ тунемынам. Авам ден ковамын кажне кечын Марий Эл Радиом колыштмыштат усталык шӱлышан кушкаш шӱкалтышым ыштен. А туштыжо, шкат паледа, кечыгут марий муро йоҥга.
Ансамбль дене Российысе ятыр ола кокла гыч Моско ден Санкт-Петербургышто лийме ушеш кодын, а йот мландыште Марий кундемнан веле огыл, Российын лӱмжӧ дене мастарлыкым ончыктенна, садлан тудо жап волгыдо шарнымашым коден.
«Шонанпыл» мыланем кокымшо еш семын лийын. Школым тунемын лекмеке, тудын деч посна моткоч йокрокланенам.
– Изинекак усталык шӱлышан рвезым трукышто Юлтех университетыш тунемаш каяш мо таратен?
– Кугурак класслаште шинчымашым налме годым умбакыже кушко тунемаш кайыме шотышто утыждене тургыжланен омыл, вигак вузын механике да машиностроений институтшым ойырен налынам. Лач тунам автомашиналан шӱмаҥынам, тидыжат, очыни, тушко каяш амалым ыштен. Мураш, кушташ ончыкшат тӱҥалам, вет тиде – чон йодмо кумыл, хобби. Садлан тунемаш толмеке, Марий кугыжаныш университетын «Марий мурсем» ансамбльышкыже кумылын ушненам.
– Тиде ансамбль нерген тугеже паленат?
– Латикымше классыште гармоньым шокташ тунеммеке, интернетыште самырык марий ӱдыр-рвезе-влакын илышышт нерген тӱрлӧ уверым кычалынам. Тунамак ты коллектив нерген пален налынам да эскераш тӱҥалынам. Студент радамыш ушнымеке, йолташем мыйымат тушко ӱжын, тудо шкежат ансамбльын участникше лийын. Тыге «Шонанпыл» деч вара «Марий мурсемын» ешышкыже логалынам. Икмыняр жап гыч Москош, «Интурмаркет» выставкым почмашке миен толынна.
– Никита, тый эше сценыште шкетын мурет? Репертуарет кугу мо?
– Кокымшо классыште тунемме годым йолташем Данил Козлов дене «Коваем» муро дене икымше гана сценыш лектынна. «Кӧ лияш?» мурынамат калык шокшын вашлийын, а 2022 ийыште «Шинчаштет – кечыйол» мурына кумдан шарлен. Тудын денак Марий Эл Радион «Идалыкысе муро» фестивальыштыже «СМС йӱклымаш» номинацийыште эн шуко йӱкым погенна. Тидыже мемнам эшеат шулдыраҥден. Ӱмаште ты фестивальыштак Данил Козлов, Ксения Черёмушкина дене пырля «У кече» муро дене лауреат лийынна.
– Тый мурылан семым возет. Кушеч тыгай мастарлык?
– Кристина Быкован «Теле кечын» почеламутшылан ӱмаште семым возен онченам. Шкетын гармоньым шоктен шинчымем годым шкеак лектын. Мурым эн ончычак авамлан колыштыктенам, а вара – туныктышем Елена Сергеевна Рыбаковалан. Тудын мокталтымыже эшеат тыршен пашам ышташ таратен.
«Теле кечын» муро дене Артур Ефремов лӱмеш самодеятельный автор ден исполнитель-влакын фестиваль-конкурсыштышт гран-прим сеҥен налынам. Пӧлеклан гармоньым кучыктеныт. Кызыт «Йӧраталме йолташем», «Шем шинчан мотор таҥем» мурем-влакым ямдылен шуктынем. Кокытшынат мутшо ден семжым шкеак келыштарем.
– Гармоньым шокташ тунемаш шӱкалтышым содыки мо ыштен?
– Икана репетицийыш мийымеке, костюмерныйыште ты семӱзгарым йолташем, Андрей Ефремов, дене ужынна да шокташ тунемаш кумылаҥынна. Варажым Елена Сергеевна деч мӧҥгӧ йодынам. Гармоньым урем дене нумалын каяш вожылынам да кугу куэмыш пӱтырен наҥгаенам. Школ деч вара эреак мончашке куржам ыле. Авамат ик гана веле огыл шылтален каласен: «ЕГЭ-шкат гармонетым нумалын кает мо?» Семӱзгарым шокташ тунемын шумылан эн чот ковам йывыртен. «Вич эрге уныка гыч кеч иктыже шонымашем шуктен», – манын, шоктымем почеш чӱчкыдынак муралтен колта.
– Пайремыш але сӱаныш шокташ ӱжыт?
– Пайремыште шоктенам, а теве лишыл жапыштелийшаш ик сӱаныш иканаште ныл гармонистым ӱжыныт. Ныл йолташ: Андрей Ефремов, Родион Ефремов, Леонид Рябчиков да мый – воктенысе ялла гыч улына. Кажныже шке семын гармоньым шокташ тунемынна. Мутат уке, туныктышына Елена Сергеевнан баяным шоктымыж годым паҥга ӱмбалне парняже-влак модмым тӱткын эскеренна.
Мыйым ончен, шольымат гармоньым темдышташ тӧча, а шӱжарем мураш пеш кертеш.
– Муро, гармонь – мо тыланет?
– Муро, куштымаш нойымым мондыктарат да у пашам ышташ вий-куатым ешарат. Куан ма, чонлан йокрок – гармоньын сылне семже кумылым нӧлта.
Елена Рыбакова, туныктышо, семмастар:
– Никита ансамбльыште икымше йӱк дене мурен, но йодмо почеш кокымшо денат мурен кертын. Дуэт, ансамбль дене мурымо мастарлыкым ончыктен. Шкетын сценыш лекташ изишак ӧреш ыле, а кызыт тудын дене пеш кугешнем: мура, кушта, гармонь дене шокта да эше семым воза. Тидлан школышто «нылытан» ден «визытанлан» тунеммыжат полшен, шонем. Студент радамыш ушнымеке, усталык шӱлышыжым ӧрдыжеш шӱкалын огыл, тидыже эшеат куандара. А кузе чаплын да мастарын шокталта сеҥен налме гармоньжым?! Ончен куанет!
Умбакыжат тыгаяк поро кумылан лийже, чон йодмо сомылжо куаным кондыжо, а ме полшаш эреак ямде улына.
А.БАЙКОВА мутланен
Фотом еш альбомжо гыч налме
