Лӱмгече
«Чон йодмо паша деч торлен омыл…»
Школ деч вара – вигак райгазетыш. Тыгайже лиеда мо, маныда? Шуэн, но лиеда. Но тидлан могай-гынат мастарлык кӱлеш. Вет тидын деч посна нигӧ пашаш ок нал. Тидын деч посна 37 ий журналистланат ок ыште ыле. Мутна Морко район Изи Кушна ялын шочшыжо, журналист пашан ветеранже В.А.ГОРШКОВ нерген. Шукерте огыл тудлан 70 ий теме.
– Виталий Анатольевич, чынжымак, кузе Тендам школ деч вара вигак газет пашаш налыныт?
– Вигакшак огыл. Мый ончыч ик ий наре ялыште клуб вуйлатышылан, вара Киров лӱмеш колхозышто бригадирлан ыштенам. Но школышто тунемме годымак, ончыч шочмо Изи Кушнаште, вара Шордӱрыштӧ, район газетыш юнкор семын тӱрлӧ заметкым, почеламутым возгаленам. 1971 ий 1 июльышто «Колхозная правда» газетын редакторжо Анатолий Бирюков мыйым литпашаеҥлан редакцийыш пашаш нале. «Самырык пашаеҥ кӱлеш, а тый удан огыл возет, маныт», – каласыш, шкеже руш гын. Кум тылзе, армийыш налмешкышт, тушто пашам ыштышым.
– Армийысе илыш могай шарнымашым кодыш?
– Ӧрыда гынат, мый туштат газетыш возгалымым шым чарне. Куйбышевыште (кызыт Самара) учебкым эртыме да Казахстаныште служитлыме годымат военный газетлашке рушла серкаленам. Пытартышыштыже службо деч вара дивизионный газетыш налнешт ыле. Мӧҥгыштӧ шоналтем, маньым. Авам ыш колто. Йоча-шамыч изи лийыныт, а мый – кугуракше. Тыге тыштак кодым.
– Да уэш «Колхозная правда» газетыш пӧртылда?
– Ешлан полшаш манын, 1973 ий декабрьыштак пашаш лектым. Тӱрлӧ вере лияш, тӱрлӧ темылан, тӱрлӧ сынан материалым возаш логалын. Партий райкомын икымше секретарьже Иван Коннов икана мане: «Тый сайын возет. Редакций пелен радиоорганизаторланат ыштен кертшаш улат». Тыге мый 16 ийлан ты пашаш кычкалтым. А тунам верысе радио кажне кечын эфирыш кум гана лектын. Валентина Демпелева передачым рушла вӱден, мый – марла. Райгазет редакторлан Иван Андреев ышташ тӱҥале да эше мер пашам тушкалтыш – типографий ден редакцийлан профком вуйлатыше лийым. А газет тунам арняште кум гана да 8 тӱжем экземпляр дене лектын шоген. Кугу паша ышталтын.
– А Тендам вара «Марий Эл» республик газетын собкоржылан тулартышт?
– Район администрацийын вуйлатышыже Юрий Алексеев мыйын пашам эскерен шоген гын, мане: «Тыйым «Марий Эл» газетын собкоржылан темлена». Ончыч ты пашам Леонид Яндаков шуктен, но ту жаплан сулен налме канышыш лекте. Мый ынем кай ыле. Но «Марий Эл» газетын тӱҥ редакторжын алмаштышыже Леонид Кудряшов йыҥгыртыш: «Тыйым Юрий Никитич темла». Мыйже маньым: «Кертам мо?» А тудо: «Кертшаш улат». Администраций вуйлатышат пеҥгыдынак пиже. Тыге тӱҥ марий газетыште собкорлан 10 ий наре, 1995 ий гыч 2005 ий марте, ыштышым. Тыршымем арам ыш лий: 1998 ийыште Марий Элын, вара Марий Эл правительствын Чап грамотышт дене палемдышт.
– Туге гынат шочмо кундемысе райгазет ончычсылак шкеж деке ӱжын?
– Тунам тудо «Морко мланде» маналтеш ыле. Редакторжылан Вениамин Егоров ыштен. «Тол райгазетыш, тыште кӱлат», – мане. Мый тудым комсомол райкомышто ыштымыж годсек паленам гын, келшышым веле. Чаманен каласаш логалеш, пашаште тудо кужун ыш кучалт.
– А 2008 ийыште могай амал дене тушеч кайышда?
– Тудын деч вара редакторлан Валерий Петров ышташ тӱҥале, но ме ик ойыш шуын ышна сеҥе. Нигунам шонен омыл тыге лиеш манын: йӧратыме да палыме пашам коден каяш логале.
– Йӱдвелке корныда лупшалте?
– 2008 ийыште Нижневартовскышто стройкышто ышташ тӱҥальым. Туштат газетыш возымым шым чарне. «Вахта» маналтше оласе газетыш пашаш налнешт ыле. Но ту жаплан пылышемат пеҥгыдырак лие, шот дене ом кол ыле. Тидлан кӧра иктаж-мом йоҥылыш возен колтем гын, тусо кучемыште кузерак ончалыт манын шым келше. Ийгот шот дене пенсийыш лекмеш стройкыштак ыштышым да 2013 ийыште мӧҥгӧ пӧртыльым.
– Пӧртылмекше, садыгак яра киен ышда чыте?
– Пелашем Зинаида Александровна дене «Акашево» сурткайык фабрикын предприятийышкыже кудалышташ тӱҥальым. Кум-ныл ий ыштышым. Тылеч ончыч стройкышто нелым нумалмемлан кӧра йол начареште, да чарнышым. А пелашем, кок ийлан изирак гын, эше ышта. Но тудынат кидше начаррак ынде. Мом ыштет, шоҥгемына. 48 ий пырля илена.
– Икшывыда ден уныкада-влак куандарат? А шольыда ден шӱжарда кушто илат, мом ыштат, вет Те ешыште эн кугу икшыве лийында?
– Сергей эргым Сургутышто нефтьым лукмаште ынде 20 ий наре ышта, нефтеразведке участкын начальникше. Ик икшывыже уло. Татьяна ӱдырем МГПИ-ште филологлан, МарГУ-што юристлан тунемын. Ыштаже «Звениговский» совхозышто. Кок шочшыжо уло. Моркыштак пырля илена. Ялыште Леонид шольым Йӱдвелке пашаш кудалыштеш, электриклан ышта. Вера шӱжарем Октябрьский посёлкышто ила, пенсийыште. Тыге нимолан ӧпкелаш. Шот денак илена, шонем. Илыш тӱрлӧ велыш савыралын гынат, йӧратыме журналист паша деч пешыжак торлен омыл, ӱмыр мучкылан ӱшанле кодынам.
– Таза лийза, ӱмырда кужу лийже!
– Тау, тыландат тидымак тыланем. Пашада ушнен толжо.
Юрий ИСАКОВ
Снимкылаште: журналист-коллеге-влак А.Титов, В.Горшков, Ю.Исаков – лӱмгече годым; Зинаида Александровна ден Виталий Анатольевич – шочшышт Сергей да Татьяна дене пырля; вате-марий Горшковмыт пырля кушталтат.
Авторын фотожо
