Очыни, тыге эрге ойла манын шоналтышда, туге? Йоҥылыш лийыда – ӱдыр! Тачысе «Тошкалтышын» унаже – Советский посёлкышто илыше Мария Видякина. Шке жапыштыже тудо шуко моло ӱдыр семын ургызыланат, туныктышыланат, поварланат огыл, а, паледа, кӧлан тунемаш пурен? Электриклан! Йошкар-Оласе аграрный колледжым тудо «Ялозанлык электрификаций да автоматизаций» специальность дене тунем пытарен. Кызыт тудо – «Энергия» акционер обществын Советский электроучасткыжын учёт шотышто самырык техникше. А эше тудо сӱретлаш мастар…
– Мария, Те электриклан тунемында. Молан шканда тыгай специальностьым ойырен налында? Вет ты пашаште шукыжым пӧръеҥ-шамыч тыршат.
– Школ деч вара мый эн ончыч Марий радиомеханический техникумыш «Аудиовизуальный технике да аудиовизуальный программе-влакым технике полшымо дене йӱкаҥдымаш» специальность дене тунемаш пуренам.
– Молан лач ты направленийым ойырен налынат?
– Йоча годсекак ачам дене пырля радиом, телевизорым, магнитофоным да моло тыгай аппаратурым эре пырля ачаленна. Да тидым веле огыл, тракторымат олмыктенам, тыгак схемым, платым да молым паитленам. Икманаш, эрге йоча гай (авт.: шыргыжеш). Ачам туныктен, санденак тудлан моштымашем пеҥгыдемдаш шонен, очыни, тыгай паша дене кылдалтше специальностьым кычалынам, «ӱдыр улам гынат, кертам» манын ойлымемым илышыш пурташ тыршенам. Но Марий радиомеханический техникумышто ойырымо ты специальность чонемлан келшен огыл, йоҥылышрак корно дене каем манын шонымаш шочын. Тушто тӱҥ шотышто фото да видеосъёмкылан туныктеныт, а мыйын шке кидем дене иктаж-мом ыштыме шуын. Санденак вес тунемме верым кычалынам, Йошкар-Оласе чыла техникум ден колледжыште лийынам, а аграрный колледжыш мый эн пытартышлан миенам. Ончыкылык пелашем эн ончычак ты тунемме верыш пураш темлен, молан манаш шке жапыштыже туштак шинчымашым поген. Тыге мыят ты колледжыш йодмашым пуэнам. Ик ийым арам йомдараш огыл манын, преподаватель Василий Иванович Васильев мылам «Ялозанлык электрификаций да автоматизаций» специальностьлан тунемаш темлен. Мый келшенам. Предмет-влак дене зачёт ден экзаменым сдатлаш тылзым пуэныт. Тунемынам, кечыгут-йӱдвошт тыршенам, чыла заданийым шуктенам. Ончычшо ом керт манын шоненам, но кертынам да тергымашым сайын эртенам!
– Группышто эрге-влак дене пырля тунемынат. Нелылык вашлиялтын мо?
– Тӱҥалтыш жапыште куштылго огыл ыле, молан манаш гын чынжымак группышто чыланат рвезе-влак лийыныт. А нунын коклаште, шкат паледа, ӱдыр-шамыч деч ойыртемалтше келшымаш, мутланымаш, шке компаний… Икманаш, пӧръеҥ-влаклан келшыше атмосфер. Трук нунын деке ӱдыр тунемаш толеш – мутат уке, чылалан вес семынрак шкем кучашышт верештын. Туге, ончыч умылыдымаш-шамычат лектеденыт, но варажым чыла сай лийын.
– Колледжыште тунемме жапым шарналташ гын, эн чот ушеш эше мо кодын?
— Колледжым мый кызытат порын шарнем илем. Могай сай преподаватель-влак пашам ыштат! Нунын деч шукылан тунемынам. Тунемме верыште шуэнрак лиям гынат, кажне гана тушко мийымекем туныктышо-влак шокшын вашлийыт. Санденак тушто мӧҥгыштем улмемлак чучеш да чон шупшеш. Тидын нерген ик гана веле огыл преподаватель-влаклан ойленам. Нуно чынжымак юмо деч туныктышо улыт, сандене лач тыгай еҥ-влакын кидышкышт логалмемлан тауштем. Кугу тау Василий Иванович Васильевлан, Майя Владимировна Головиналан, Людмила Фёдоровна Образцовалан, Татьяна Владимировна Шулеповалан, Ангасасия Михайловна Волковалан, Виктор Борисович Чистовлан мыланем да моло студентлан сай шинчымашым пуымыштлан!
– Колледж деч вара тый…
– Мыйын йочам шочын, вара – кокымшо, сандене нунын дене шинченам. Но чыла тидын деч ончыч мый Москваште, шагатым ыштыше «НИКА» заводышто, фрезеровщиклан пашам ыштен шуктенам. 2020 ийыште Советский районысо рӱдо эмлымверыште тӱҥ врачын секретарьжылан идалык наре ыштенам, вара – Ростелекомышто обслуживатлыме шотышто мастерлан, но тушто реорганизаций лийын да сокращенийыш логалынам. Икмыняр жап гыч Йошкар-Оласе аграрный колледжын ончычсо студентше Александр Павлович Матвеев мыйым «Энергия» акционер обществыш пашаш ӱжын. Тыге мый Советский электроучасткыште учёт шотышто техниклан ыштем.
– Тӱҥ пашат тугеже могай?
– Потребитель-влакым обслуживатлем, Советский ден Солнечный посёлкылаште трансформатор подстанций-шамычлан, тыгак южысо да кабель линий-влаклан вуйын шогем.
– Меҥгышкат кӱзыман?
– Мылам уке, тидым электромонтёр-влак ыштат. Мый тӱҥ шотышто документ-шамыч дене пашам ыштем: оперативный йодмаш-влак, электросчётчикын показанийже да моло дене. Но кунам мемнан монтёр-влак чыланат выездыште улыт, а писын гына электросчётчикым вашталтыман, тунам мый шке лектам да счётчикым вашталтем. Ты паша илышлан лӱдыкшӧ, но мылам келша. Чаманен каласыман, электромонтёрын сомылжым шукташ пешыже огыт колто – очыни, ӱдырамаш улам да…
– Мария, тыйын шонымаште, электрикын пашаштыже мо эн неле?
– Напряжений йымак логалаш огыл.
– Содыки лӱдмаш уло?
– Уло, но мыйын тиде шижмаш кокымшо йочам ыштымеке гына шочын, а ондак уке ыле. Мутлан, тылеч ончыч монтажым ыштыме годым, пӧртлаште электровоштырым шупшмо годым лӱдыкшын чучын огыл.
– Мӧҥгыштӧ электровий дене кылдалтше пашам чыла шкак ыштеда докан.
– Туге, пелашем дене пырля. Но иктаж ковай йодеш гын, полшем, изи монтажым ыштем.
– Яра жап кузе эрта?
– Кеҥежым шукыжым – сад-пакчаште, а телым – йоча-влак дене. Йочасадыште пырдыжлам сӱретлен сӧрастараш йӧратем.
– Эше иктаж-могай специальностьлан тунем лекташ кумыл уке?
– Уло, но кызытеш шонем… Содыки ӱдырамашлан келшыше сомыллан тунемме шуэш, молан манаш гын «тый ӱдыр улат, кагаз дене шинче» ойлымым чӱчкыдын колалтын. Адакшым кызыт мылам пӧръеҥ-влак дене «общий язык» манметым муаш куштылгырак, ӱдырамаш-шамыч дене – нелырак, санденжат вестурлырак специальность дене шинчымашым налаш кӱлеш манын шонем.
– Мария, тек чыла шонымашет шукталтеш!
– Тау.
– Чон почын мутланыметлан тыланет тау!
Г.Кожевникова
Фотом Йошкар-Оласе аграрный колледжын сайтше да еш альбом гыч налме
