Элна дене кугешныме кумыл шижалтын
Донецк ден Луганск калык республик-влакын, Херсон ден Запорожье областьлан Россий деке курымешлан ушнымышт лӱмеш 30 сентябрьыште Марий Элыште, Йошкар-Олаште, митинг-концерт эртыш.
Никонов лӱмеш площадьыште лийше тиде мероприятийыш моткочак шуко еҥ погынен ыле. Тушко политический партий ден мер организацийла гыч, студент-шамыч чумыргеныт. А тистыже мыняре лойгалтын?!
Погынышо калык ончыко лектын, тӱрлӧ ушемын, партийын еҥышт мутым ойлышт. Да чылаштынат шонымашышт икгай лийын. Мутлан, Марий Эл Кугыжаныш Погынышто «Единый Россий» фракцийым вуйлатыше Владимир Мухин тыге каласыш:
– Президентна Владимир Путинын решенийжым мый уло чонем дене поддерживатлем да ДНР-ыште, ЛНР-ыште, Херсон, Запорожье кундемлаште илыше, вуй ӱмбалнышт яндар кава лийже манмым ойырен налше-влакым, саламлем. Виян лийже кумда Россий! Мый чылаштлан сай илышым тыланем да ӱшандарен каласен кертам: партийна мемнан элын членжылан шотлалтшылан чылаштлан полшаш ямде!
– Таче элнан кумдыкышкыжо Украине велым торжалыкым ончыктымаште кандаш ий илыше кундем-влак пӧртылыт. Нуно мӧҥгышкышт пӧртылшаш улыт манын, ме шукертак ойленна. Да тушто илыше-влакым ме аралышыш улына, – мане ЛДПР партийын Марий Элысе отделенийжын координаторжо Антон Мирбадалев.
– Ятыр моло семынак мыят референдумышто йӱклымаш кузе кайымым эскеренам. Тӱнямбал сообществе тыгайрак шонымашым ойлен: нимо шот огеш лек. А лектеш гынат, йӱклымашын иктешлымашыжым чынлан огыт шотло, шотыш огыт нал. Но нине ныл кундемлаште еҥ-шамыч кужун йӧсланен иленыт да шукынжо Россий деке ушнышаш верч йӱкленыт. Мый нунын шке гражданский позицийыштым луктын ойлаш лӱддымыштлан куанем! – палемдыш «Справедливая Россия» партийын регионысо отделений вуйлатышыже Наталия Глущенко.
КПРФ-ын республиканский комитетшын секретарьже Владислав Жезлов, куан кумылжым шылтыде, тыгеракак ойлыш:
– Референдумым эртарымым, Российын составышкыже ныл у кундемын ушнымыштым сайлан шотлем. Коммунист-шамыч 2014 ий годсекак Донецк ден Луганск областьлам мемнанлан шотлышаш верч шогеныт. Ынде тиде лийын!
Тӱрлӧ партий гыч выступатлыше-влак, ойлен пытарымекышт, чыланат кидыштым ваш кучышт да кӱшкӧ нӧлтальыч. Тыге ты йодыш шотышто икоян улмыштым ончыктышт.
Калык ончыко тыгак Херсон область гыч толшо Валентин Пономарчук лишыл еҥже-влак дене лекте. Нуным еҥ-влак совым кырен вашлийыч.
– Пагалыме йолташ-влак, мылам шке шижмашем кучаш неле. Донецк ден Луганск калык республик-влак ден Херсон ден Запарожский областьла Российын составышкыже ынде пуреныт. Ме тидым кужун вученна. Украинысе нацизм кандаш ий нине кундемлам пытараш тӧчен. Тӱшка касвел тидым сайлан веле шотлен да полшен. Мемнан верч нигӧ шогалаш кумылым ончыктен огыл. Лач Россий гына мемнан верч лийын. Владимир Владимирович Путинлан, тудын лӱддымылыкшылан кӧра вашке тидлан мучаш лиеш манын ӱшанем. Молан манаш гын, тиде мучашдымын шуйнен огеш керт. Кызыт Россий деке ушнышо кундемлаште тымарте еҥ-шамычым пуштеденыт, илыме пӧртлам, эмлымверлам, йочасадлам пытареныт. Чыла тидым ме шке ужынна. Кеч-кӧ кеч-мом шона гынат, тиде тыге лийын. Украиныште нацизм уло. Тау тыланда мемнам вашлиймыланда, пуртымыланда. Те моткоч поро кумылан улыда. Ме тендан верч улына, а те – мемнан дене пырля. Ме мӧҥгыштӧ улына! – каласыш пӧръеҥ. Тудын уло чонжым пыштенак кутырымыжо палдырныш, молан манаш гын вет южо татыште эсогыл ойлен ыш керт – кумылжо тодылто да ойжо жаплан кӱрылтӧ. Тудым ончен, шукыштын шинчавӱдышт лекте…
Митинг жапыште кажне ойлышын мутшо элна дене кугешныме кумылым лукто. Санденак моткочак шуко гана колмо «Катюша», «Вперед, Россия!» муро-влакат тиде кечын ала-кузе вес семын, чонышто путырак келге шонымашым луктын, йоҥгышт. Моло артист-шамычын выступленийыштат тыгай шижмашымак шочыктышт. Ты гана митингын еҥ-влакым чынже денак иктеш ушымыжо палдырныш.
Любовь Камалетдинова
Авторын фотожо
