Лум шула, кече шырата, леведыш гыч вӱд чыпча – изи ошкыл дене мланде ӱмбаке шошо вашка. Телат але изиш озаланынеже. Йӱштӧ шӱргым чывыштылеш, мардеж лӱшка, корным ӱштеш. Но тудлан койышланашыже шуко кодын огыл.
Ты йӱштӧ пагытым еҥ-влак «шокшын» ужатат. Ӱарня арнян тудлан тауштат, да шошым вашлияш ямде улмыштым шижтарат. Теве 12 февральыште Советский район Ӱшнӱр селаште йоча-влаклан республик кӱкшытан «Чевер Ӱярня» пайрем эртыш. Тушко куд районысо кандаш школ гыч ӱдыр-рвезе-влак чумыргеныт. Тиде Марий Турек Сардаял тӱҥ школ, У Торъял район Кузнеч тӱҥ школ, Кужэҥер район Коҥганур кыдалаш школ, Волжский район Пӧтъял кыдалаш школ, Параньга район Кугу Пумарий кыдалаш школ, Советский район Ӱшнӱр кыдалаш школ, Морко район Коркатово лицей ден Унчо кыдалаш школ.
Шинча – чон воштончыш
Ӱшнӱр тунемме тӧнежыште уна-влакым Ӱярня кува-влак вашлийыныт. Кажне школ нуным шке ыштен конден. Марий тувырым чиктеныт. Сӧрастарыш ӱзгар дене сылнештареныт.
Ӱярня кува – пайремын ик эн тӱҥ палыже. Тудо чыла нелылыкым, шикшыш савырен, тендан деч кораҥден кертеш. Ыштыме годым тидым шарнын: кувалан шинчам огыт сӱретле. Тыгак ожно курчак ден аралтыш-влакат чурий деч посна лийыныт. Вет арам огыл: шинча – чон воштончыш, маныт. Адакше Ӱярня куваже чонан гын, тудым кузе йӱлалтет?
Пайрем почылтын
Школ кудывече гыч сылне марий сем йоҥга. Йоча-влак йыр шогалын куштат. Нунын мотор марий тувыр ден пеледышан шовычышт тораш волгалтыт. Икманаш – пайрем.
Ты сылне кече дене саламлаш Марий Эл Республикын Кугыжаныш погынын депутатше, Марий тӱвыра рӱдер вуйлатыше Наталья Пушкина, Советский муниципал районын туныктымо пӧлкажын вуйлатышыже Надежда Иванова, Ӱшнӱр ял шотан илем вуйлатыше Виктор Ельмекеев, Ӱшнӱр кыдалаш школын директоржо Иван Галкин толыныт.
«Ӱярня – марий калыкын ик эн кугу пайремже. Йоча-влакын йӱлам шуктен шогымышт пеш куандара. Тек тиде мотор пайрем шуко жаплан шарнымашеш кодеш», — каласыш Надежда Михайловна.
Курык оза деке
Ӱярня кува ден кугыза чылаштым курык деке вӱден наҥгаеныт. Туштыжо Курык оза мунчалташ верым ямдылен: йолварам пыштен, ватрушко-шамычым, икмыняр издерым конден. «Шонымаш шукталтше манын, тиде кечын курык гыч кум гана волыман», – палемден тудо.
Шер теммеш мунчалтен ситарымек, команде-влак таҥасымаш маршрут почеш, калык модыш дене модаш вашкеныт. Маскайол дене кушталыныт, карта паҥгам лукташ тӧченыт, вӱдвара дене таҥасеныт, издерыш ваш шынден коштыктеныт.
«Мыланна издер дене таҥасаш келшен. Вет тыште ваш пагален, полшен модман. Тиде мемнан команде кокласе кылым эшеат чот пеҥгыдемден», – палемдыш Коркатово лицейын 8-ше «В» классыштыже тунемше Таня Тимофеева.
«Мылам карта паҥгам лукмо оҥайын чучо. Ончыч тиде модыш нерген паленат омыл. Маскайол дене коштмат у ыле», – каласыш Сардаял школын 9-ше классын тунемшыже Элина Чернова.
Тунемше-влак «Марий калык модыш» конкурслан шке модышыштым конденыт. Икте «Маска чодыра оза» дене, весе таҥасымаш шӱлышан «Шӱшкан ече» дене, кумшо «Пошкем бол» дене палдареныт.
«Ныл еҥ ик ече дене мунчалтышаш. Пурла да шола йолым иктеш тарватат гын, каяш куштылгырак.
Ече кызытсе семын креплениян да монь огыл. Йолым пижыкташ настам шӱштӧ гыч ыштыме. Шӱштан мут гыч шӱшкан лектын», – палемдышт модышын озаже-влак.
Сеҥыше-влакым саламлена
Урем деч вара тунемше-влак «Марий йӱла» квест модышышто уш-акылыштым тергеныт. Ӱярня кувашт дене палдареныт, такмакыште мастарлыкыштым ончыктеныт.
Икымше верыш Ӱшнӱр школын командыже лектын. Кокымшо верым Пӧтъял школ налын. Кумшо верым Унчо школлан пуэныт.
О.МОШКИНА
М.Скобелевын фотожо
