Амал деч посна огыл Козьмодемьянскыште эртаралтше «Бендериаде» койдарчык да мыскара фестиваль дене кылдалтше верысе турист-увер рӱдерын темлыме «Среди океана стульев» проектше «Бренд сувенир подукций» номинацийыште «PROбренд» туризм сферыште икымше тӱнямбал марктетинг конкурсышто шукерте огыл сеҥыше семын палемдалтын. Фестиваль кодшо шуматкечын 25-ше гана эртен.
Лач тынар ий ончыч ты пайремым эртараш шонышо-влак тудым Илья Ильф ден Евгений Петровын «12 стульев» романышт дене кылденыт. Ынде кажне ийын ик кечынже Козьмодемьянск Васюкиш савырна да тудын илышыжым романын тӱҥ геройжо Остап Бендер виктара. Пайрем жапыште Бендер гай чиен лекше еҥже ола мучко шукын вашлиялтыч. 25 ий пагытыште фестиваль олан визитный картычкышкыже савырнен да тудым чапландарен манаш лиеш. Ынде тушко уна, турист-влак лӱмын толыт. Мутлан, тений уремыште пеш оҥай семӱзгар дене шоктышо, эсогыл Эквадор гыч лӱмын толшо артистым вашлийна. Унагудо-шамычат уна да турист дене темыныт, маньыч.
Мутат уке, Остап Бендер дене пырля романын моло геройжо-шамычат лийыныт. Поснак шарнымашеш ӱдырамаш образ-влакым модшо-влак кодыч. Москва гыч театральный дизайнер Ирина Гончарова шкенжын костюмжо-влакым лӱмын конден да нуным верысе ӱдырамаш-влакым «чиктен» да дефилеш луктын. Тудо тыгак маналтын: «Эллочка, Мадам да Графиня». Кодшо курымын колымшо ийласе вургемым чиен ончаш кумылан-влакет шукын лийыныт. Саде герой-шамычак пайрем кечын «Скрябин» теплоход гыч пристаньыш волышо Остап Бендерым вашлийыныт. А тудым молгунамсе семынак Российын сулло артистше Юрий Синьковский модын. Варажым Бендер тӱҥ площадьыштыже пайремым почын. А тидым ышташ тудлан Козьмодемьянскыш унала толшо шахматист, Российын эн самырык гроссмейстерже Сергей Карякин полшен. Тудымат Бендер семынак чиктеныт.
Тӱҥ сцене гыч Марий Эл вуйлатыше Александр Евстифеев саламлен да фестивальым республик лӱм дене интеллектуальный продукт семын брендыш савыраш темлен. Олан мэрже Михаил Козловат саламлымашке ушнен да Остап Бендерлан олан символический сравочым кучыктен. Тыге ола ик кечылан тудын кидышкыже куснен.
Вара площадьыште «Тиде Рио-Де-Жанейро огыл» карнавал тӱҥалын. Козьмодемьянск изи огыл, тушто илыше да пашам ыштыше организацийжат ситышын улмаш. Нунын еҥышт площадь дене эртеныт. Кажне организаций могай-гынат творческий программым ончыктен. Чыла тиде пеш сылне, кумылым нӧлтышӧ, ончалтше кугу шоуш савырнен.
А тиде жапыштак Российын шахмат дене спорт мастерже Сергей Карякин Александр Евстифеев дене пырля О.Бендерын койдарчык да мыскара тоштерыштыже блиц-турнирым эртарен, тыгак В.Григорьев лӱмеш художественно-исторический тоштерыште изирак ийготан шахматист-влак дене модын. Каласен кодыман, С.Карякин мемнан республикыште шкенжын шахмат школжым почын. Тушко шагал огыл икшыве коштеш. Рушарнянже тунемшыже-влак коклаште таҥасымаш эртаралтын. Школын тренерже-влаклан шахмат модышым республикыште утларак шарен толмо толмо пашаштлан А.Евстифеев тауштымашым кучыктен гын, С.Карякин ойыртемалтше тунемше-влакым палемден. Регион вуйлатыше гроссмейстерланат школым почмыжлан тауштен да каласен: «Ме ушан-шотан тукымым ончен куштышаш улына. Тек нуно шахматла модыт. Тиде ик эн тошто да интеллектуальный модыш айдемым шонаш тарата да творчествылан кумылаҥда». С.Карякин шке могырым А.Евстифеевым школым почаш полшымылан тауштен, тыгак фестивалымат моктен.
Варажым пайрем олан уремлашкыже, рӱдӧ каныме паркыш, Юл серыш куснен. Оҥай деч онай тӱрлӧ мероприятий-влак эртеныт. Мутлан, кечывал деч варарак пристаньыште Кзьмодемьянскысе «Паллада» парус клубын воспитанникше-влак шке мастарлыкыштым ончыктеныт. Парусан пуш дене тышке-тушко ийын эртеныт. Каваште ты жапыште самолёт гыч парашютист-влак «йогеныт» да Юл серыш шинчыныт. Колызо-влакын таҥасымашышт, КВН команде-влакын модмашышт ушеш кодыныт.
Ильф ден Петровын романыштым шарналтен, латкок пӱкеным ужалыме аукционат ынде 25-ше гана эртаралтын. Бриллиантым шылтыман пӱкен тений Чебоксар гыч Михаил Ивановлан логалын. Тудын ойлымыж почеш, Михаил 25-ше гана ты пайремыште, кум ганаже аукционышто участвоватлен. Кумшо ганажлан пиал шыргыжалын.
Пайрем шке радамже дене эртен. Тоштер-влак пашам ыштеныт. Тыште тыгайже ятыр. Регион вуйлатыше моло кугу уна-влак дене пырля О.Бендерын, В.Григорьев лӱмеш художественно-исторический, Моритлыме тумо, Кава йымалсе тоштер-влакым ончен лектыныт. Нунын коклаште Федераций Советыште Марий Эл деч представитель Константин Косачев, Федераций Советын аппаратшым вуйлатыше Сергей Мартынов да молат лийыныт. Уна-шамычлан пытартыш тоштерыштыже курыкмарий-влакын историйышт, тӱвырашт, илыш-йӱлашт, ыштыш-кучышышт нерген каласкаленыт. Александр Евстифеев нуным ты фестивальым ончыкыжым эшеат кумдан шарыме план дене палдарен.
Кече мучко рӱдӧ площадыште, тыгак Юл эҥер деке кайымаште ярмиҥга гӱжлен. Мом гына тушто налаш йӧн уке ыле: курыкмарий мастар-влакын пидме корзинкашт гыч тӱҥалын бухарасе атышӧр марте… Сувенир шуко ужалалтын.
Кеч-могай турист событий верысе калыклан мыняр-гынат оксам ышташ полша. Пайремыште коштшыла шокшо кочкышым темлыме верышкат миен лекна. Курыкмарий театрын ик артистше йолташыжын пелашыж дене коктын тудым организоватленыт улмаш. Импровизироватлыме уремысе ик лукышто ӱстелым, олымбалым келыштареныт. Уна-влакым шокшо кочкыш, чай дене сийленыт. Олаште кочмывер шагал улмым ончылгоч пален, уна-влаклан йӧнанрак лийже манын, тидым ыштеныт. Теве тыгай поро кумылан улыт Юлын пурла серыштыже илыше марий-влак!
Чынжымак, оласе калык пайремлан чотак ямдылалтын. Тудын сынжым саемдаш манын, уто але йӧралтше садерымат кораҥденыт, шӱкшакым шупшыктеныт. Уремысе фонарь-влакым светодиодныйлан шуко вере вашталтеныт, пӧрт воктенласе кумдыкым тӱзатеныт.
Лу шагат кастене пайрем мучашлалтме нерген тулсавыш шижтарен. Но тидын деч ончыч Остап Бендер ола деч сравочетым угыч мэрлан пӧртылтен.
Светлана Носова.
Фестиваль нерген:
Федераций Советын аппаратшым вуйлатыше Сергей Мартынов:
— Мый Козьмодемьянскыште икмыняр гана лийынам, но «Бендериадыш» икымше гана логалынам. Тыште илыше калыклан мыскара илаш да пашам ышташ полша манаш лиеш. Фестиваль чон пайремыш савырнен. Тудын пӱрымашыже кужу лишаш. Вер-шӧржат тыште сылне. Юлын серыште верланыше ола экологий да событийлык туризмлан вияҥаш келшен толшо вер.
Федераций Советыште Марий Элын представительже Константин Косачев:
— Мый Козьмодемьянскыште илыше-влакым пайрем дене саламлем да чонышто весела кумылым арален кодаш тыланем. Вет тыште да республикыште илыше кажне еҥ пайремыш шке чонжым, мыскаражым пыштен, тыге тудым куанлыракым ышташ тыршен. Козьмодемьянск — Васюки таче койдарчык да мыскаран тӱнямбалсе рӱдолашкыже савырнен манаш лиеш.
Светлана НОСОВА
Д. Речкинын фотожо
