КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО

«Юлсер кундемын геройжо-влаклан пӧлеклалтеш»

Волжский район гыч Кугу Отечественный сарыш вич тӱжем наре еҥ каен. Нунын  кокла гыч пелыже пӧртылын огыл. Сарыште лӱддымылыкым да чолгалыкым ончыктымыштлан Зинон Филиппович Прохоров Совет Ушем герой лӱм дене, а шуко салтак орден да медаль дене палемдалтыныт.

Юлсер кундемыште илыше калык тыныс илыш верч шке ӱмырыштым лугыч ыштыше-влакым шарна да нунын дене кызытат кугешна, сандене Волжский районысо усталык коллектив-влак концерт программыштым «Юлсер кундемын геройжо-влаклан пӧлеклалтеш» манын лӱмденыт.

«Кундемна кум геройым куштен: Чоткарым, Зинон Прохоровым да Валерий Ивановым. А кызыт тыгай ой коштеш: Волжский районышто эше ик герой шочшаш. Тудо сарыште кучедалмаште огыл, а шкенан коклаште: спортышто, усталык аланыште… Ме тидлан моткоч ӱшанена, — палемден Волжский район администрацийын культур, физический культур да спорт пӧлка вуйлатыше Любовь Казакова.

Концерт программым А.Волкова «Чоткар нерген мур» поэме гыч ужашым лудмыж дене почын, а вара рвезе-влак («Пеледше тукым» ансамбль), кидыш умдым кучен, Чоткар семын шочмо мланде верч пеҥгыдын шогымым куштымашышт гоч ончыктеныт. Ожно пасушто самырык ӱдыр-влакат йытын пасушто тыршеныт: тӱредыныт, погеныт, мушыш савырен, шӱдыреныт, а шӱртыж дене вынерым куэныт. Тидым «Вдохновение» ден «Калейдоскоп» коллектив-влак залыште шинчыше-влаклан куштымашышт гоч шарныктареныт.

Кугу Ачамланде сарыш, чынжымак, йол ӱмбалне тазан шогышо ӱдыр, ӱдырамаш, пӧръеҥ ден рвезе-влак моткоч шукын каеныт. Юл сер кундем Олыкъялыште шочын-кушшо Зинон Прохоров денат чот кугешна. Тудын подвигшым калык кызытат сайын шарна. Шучко сарыш ужатыме годым ик еҥат шинчавӱдым йоктарыде чытен кертын огыл, а мурыжо-влак могай чот ойган, чоным туржшо лийыныт. Тидын дене Упшер культур пӧртын коллективше-влак палдареныт. Сӧй пасушто лийше-влак, тыныс илышым лишемдаш манын, илаш-колаш кыртмен кредалыныт. Чодыра, пасу да олык лапеш мыняр снаряд пудештын да мыняр пуля айдемын ӱмыржым пытарен. «Золотая мелодия» семӱзгар ансамбльын колышташ темлыме «Огненные дороги» композицийже гочат тидым умылен кертынна.

Фронтыш вийвал пӧръеҥ-влакым веле огыл, самырык ӱдыр-шамычымат наҥгаеныт. Нунат нӧргӧ вийышт дене сеҥымашым лишемдаш полшеныт: чодырам волтымаште, окопым кӱнчымаште тыршеныт. Ялыш кодшо-влакланат, пӱжвӱдым йоктарен, пашаште тыршашышт чот логалын. Имне укелан кӧра, мландым куралаш ӱшкыжымат туныктен шуктеныт. А эн кугу да кӱлешан сомыллан, мутат уке, фронтлан шокшо вургемым, кочкышым колтымым шотлыман. Фронтлан Памар калык вич самолётлан ситыше ший оксам поген колтен, Чапайсола калык автоматлан прикладым да молымат ямдылен. Ялысе ӱдырамаш-влакат, тыныс илышым пӧртылташ манын, шийдарманыштым поген колтеныт. Элым аралыме фондыш 259 кило ший окса пурен. Тиде полыш, мутат уке, фронтлан кугу шӱкалтышым ыштен. «Ший ӱзгар — фронтлан» композицийым «Шырча» ансамбльын участникше-влак мастарын модын ончыктымышт дене тургыжланаш таратеныт. А тыгодым ушыштем тыгай йодыш пӧрдын: «Сар лиеш гын, мыйже мом колтен сеҥем ыле?

1945 ий 9 май. Тиде кече чылалан куаным коден — Совет войска фашист тӱшкам кырен шалатен. Мемнан кидыште – сеҥымаш. Тиде сеҥымашлан тений — 75 ий. Калыкна тачат тиде кечым кажне ийын куанен вашлиеш да коча-кованан тыныс илышым мыланна пӧлеклымыштлан тауштен ила. Тидын лӱмеш «Месяц май» куштымаш ден «За 9 число» муро лийыныт.

Кугу Отечественный сар деч вара Чечня мландысе сарыштат марий рвезе-влак кредалыныт. Тушман ваштареш талын шогымыжлан Валерий Иванов Российын Геройжо лӱм дене палемдалтын. Тусо шинчавӱдан пагыт нерген «Я сына родила  не для войны» почеламут ден «Пытартыш письма» муро «каласкаленыт».

Тӱрлӧ жапыште тӱрлӧ сар каен. Тушто лийше да сеҥымашым лишемдаш полшышо-влакын лӱмышт нигунам огыт мондалт, вет нуно чыланат шочмо кундемышт верч пеҥгыдын шогеныт.

Тек нигунам огеш лий сар. Тек мемнан кушкын толшо тукымна тидын нерген книга, кино да тыгай фестиваль гоч веле пален налын кертыт. Тек эре лиеш тыныс илыш, умылымаш.

 

Фестиваль умбакыже шуйна. Рушарнян Козьмодемьянск оласе ден Морко  районысо усталык коллектив-влак мастарлыкым ончыктат.

 

Алевтина БАЙКОВА

М.Скобелевын фотожо

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий