Тӱвыра аланыште пашам ыштыше-влак 25 мартыште профессиональный пайремыштым Э.Сапаев лӱмеш опер да балет академический театрыште палемдышт.
Тиде кечынак Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерствын коллегийжын кумдаҥдыме заседанийже эртыш. Тушто министерствын да ведомство учреждений-влакын эртыше ийыште ыштыме пашаштым ончен лектыч да 2021 ийыште ыштышаш сомыл нерген мутланышт.
Пайрем кечын наградым налше-влак ятырынак лийыч. Нунын кокла гыч иктыже – Курыкмарий кундемын талантан шочшыжо, Россий культурын сулло пашаеҥже Фаина Эшмякова.
Фаина Викторовнан ешыже кӱслем шоктен моштымо мастарлык тукым гыч тукымыш куснен. Изи ӱдырат, аважым ончен, семӱзгарым шокташ тунемын. Микрӓк кыдалаш школышто шинчымашым нӧлтымыж годым йоча музыкальный школын кӱсле классшым тунемын лектын. Музыкым йӧратымыже илыш-корныжым И.С.Палантай лӱмеш музыкальный училищыш савыралын. Усталык шӱлышан ӱдыр студент пагытыштыже «Пеледыш», «Марий памаш», «Марий Эл» ансамбль-влакын участникше лийын. Училищым тунем лекмекыже, самырык специалист шочмо кундемышкыже пӧртылын да шке тунемме школыштыжо икшыве-влакым туныкташ тӱҥалын. 1980 ийыште Ф.Эшмякова Йоласалыш илаш кусна. Лач тунамак тудын тыршымыжлан кӧра йоча музыкальный школышто кӱсле класс почылтын. Нимо уке гыч икшыве-шамычым туныкташ тӱҥалаш манаш веле! Ты пашаште тудлан Марий АССР искусствын сулло деятельже, кокаже Анна Сидушкина полшен. Анна Романовна тудлан ик кӱслем пӧлеклен, а весыжым Фаина Эшмякова шке оксаж дене налын. Тыге «Шыжарвлӓ» ансамбльын илыш-корныжо тӱҥалын.
– Анна Романовна шке семӱзгаржым мыланем ӱшанен коден. Тидлан 60 наре ий эртен гынат, ты семӱзгарым тачат кугешнен аралем, – чонжым почо туныктышо. – А ансамбльым чумырымеке, ӱдыр-влаклан семӱзгарым шокташ тунемаш моткоч нелын чучын, парняштышт вӱдотыза налмеш толашеныт.
Икымше гана кӱслезе-влак М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрыште мастарлыкым ончыктеныт.
Эреак уым пален налаш кумылан ӱдырамаш мастарлыкшымат пойдарашак тыршен. Тиде амал денак тудо МарГУ-шко тунемаш пурен, эсогыл диплом пашажымат йӧратыме семӱзгаржылан пӧлеклен.
Ансамбльже ий гыч ийыш кушкын, вияҥын, репертуаржат пойдаралтын. Кызыт тушто курыкмарий, руш, украин, карел, финн, венгр калык муро-влак, тыгак марий да йот композитор-влакын произведенийышт улыт, сандене коллективым
Марий Эл деч ӧрдыжтат палат да эреак шокшын вашлийыт. Фаина Эшмякован шонымыж почеш, лач кӱсле эртыше курымласе лӱмлӧ еҥ-влакын шоктымо мастарлыкыштым кызытсе профессиональный музыкальный искусство дене чак кылда.
«Шӹжарвлӓ» Эстонийыште, Венгрийыште, Финляндийыште, Карелийыште, Йӱдвел Кавказыште, Сербийыште, Дагестаныште, тыгак Коми, Мордовий, Удмурт, Чуваш республиклаште гастроль дене лийын.
Марий кӱслен ныжылге да юзо шӱлышан семжым Россий да американ телевидений, голланд радио возен налыныт. Ты коллектив Европо Советын Парламент ассамблейыштыжат концертым ончыктен.
Кызытат ты коллектив арняште икмыняр гана репетицийыш чумырга. Кӱслезе-влак Моско Кремльыште республикнан 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше концертыште мастарлыкым ончыкташ ямдылалтеш.
«Шӹжарвлӓ» ансамбльын моткоч шуко сеҥымашыже уло. Нылле ий жапыште ты коллектив могай гына конкурсышто, фестивальыште лийын огыл!? Кеч-куштат тудо марий лӱмым кӱшнӧ куча да сеҥымаш дене пӧртылеш. А тидыже, мутат уке, мастар педагог, чон йодмо сомылжым лийже манын шуктышо тале вуйлатышын сеҥымашыже. Тудын тыршымыжлан кӧра ансамбль ий гыч ийыш вияҥеш, мастарлыкым пога да лӱмжым чапландара.
– Фаина Викторовна – пеш мастар туныктышо. Тудо кӱсле дене шокташ гына огыл, эсогыл мунло ой-каҥашыже-влак денат илаш туныкта. Кажне йоча шкешотан, а тудо кажне тунемшыж дене посна кылым муын, да тыгодымак пеҥгыдын йодын мошта, чыла пашам шот дене да мучаш марте ышташ туныкта. Фаина Викторовна марий тувырым урга да тӱрла. Мемнамат, тунемшыже-влакым, тӱрлаш шӱмаҥден, – палемдыш Эшмякован тунемшыже, а кызыт «Шыжарвлӓ» ансамбльын участницыже Мария Саракеева.
Весат куандара: туныктышо кажне выпускникше дене кылым куча. А нунышт кеч вес олаш илаш куснышт але вес элыш кайышт – чылаштым ий еда шочмо кечышт да моло пайрем дене саламла. А выпускникше тудын – 250 утла!
Фаина Викторовна марий культурнам вияҥдымашке чынжымак кугу надырым пыштен. Тидланак кӧра сымыктыш аланыште шуко наградым сулен налын да тиде пашам умбакыжат кыртмен наҥгая. Мастар еҥ кушкын толшо тукымым кӱсле искусствылан шӱмаҥда. Тудын Настя ӱдыржат ик жап ансамбльыште шоктен, а кызыт Настя уныкаже кова пелен сценыш лектеш. Аня уныкажат кугурак-влак деч вараш огеш код, тудат музыкальный школышто кӱслем шокташ тунемеш.
Икманаш, Фаина Викторовна кӱслем профессионально шокташ туныктымо школлан негызым пыштыше А.Сидушкинан ӱшанен кодымо пашажым тачат чон йӱлен шукта да кушкын толшо тукымымат тидлан шӱмаҥда. Тидын гоч сылне марий мландынам, пашалан кумылан, йӱлам, тӱвырам палыше да аклыше калыкнам йӧратымым да пагалымым ончыкта.
Кӱсле – юзо шӱлышан, ныжылге йӱкан семӱзгар. Тудын семже ожнысекак калыкнан илышыжым сӧрастарен да ончыко каяш кумылаҥден. Тек эре йоҥгалтеш сылне кӱсле йӱк…
Алевтина БАЙКОВА
