КУЛЬТУР ДА ИСКУССТВО

Тудын пашажым кызытат ужаш лиеш

28 февральыште Национальный президент искусство школын концерт залыштыже Марий Эл искусствын сулло деятельже, Кугыжаныш да Олык Ипай лӱмеш кугыжаныш премий-влакын лауреатше, композитор Виктор Даниловым шарныме кас эртен.

Залыш Виктор Петровичын родо-тукымжо, йолташыже, пашам пырля ыштыше, тудым палыше да пагалыше-влак чумыргеныт. Уста композиторым шарныме лӱмеш концерт программын икымше ужашыштыже классике музык йоҥген. Национальный президент искусство школын чолга тунемшыже-влак скрипкым, баяным, фортепианом шоктеныт. А теве сылне сем почеш рвезе-влак такмакым мурен туге чот тавалтеныт, кажнын чоныш куан тулым пуртеныт. «Эх, Виктор Петрович ужеш гын, чот куана ыле», — манме шоктен залыште шинчыше-влак кокла гыч.  Вет В.Данилов жапше годым Талантан икшыве-влакын 1-ше №-ан интернат-школышто туныктен да фольклор кружокым вӱден.

Ты школышто Виктор Петрович дене кум ий пашам пырля ыштенна. Тудын ойжо почешак мураш, кушташ, семӱзгарым шокташ йӧратыше йоча-влакым иквереш чумыренна. Виктор Петрович нуным гармонь дене шокташ, мураш туныктен. Ансамбльлан «Кечыйол» лӱмым пуэнна. Ты коллектив дене Карелийысе Кижи отрошто эртаралтше йоча фестивальышкат миенна. Тунам пырля тӱҥалме пашанам умбакыже шуем. А кызыт куштышо-влакын ансамбльышт «Шонанпыл» маналтеш, — ойлен Марий Эл культурын сулло пашаеҥже Мария Соловьёва.

Виктор Петровичын калык усталыкым вияҥдымаштат надырже кугу. Фольклор да этнографий сынан «Марий памаш» ансамбльыш тудо 1974 ийыште толын, коллективын репертуаржым у куштымаш-влак дене пойдарен, артист-влаклан сценылык у вургемым ургыктен. Тунамсе жапым Россий культурын сулло пашаеҥже, Кужэҥер район Йывансола тӱвыра пӧрт пеленысе калык коллектив лӱмым нумалше «Мурсескем» ансамбльын вуйлатышыже Евгений Каменщиков тыгерак шарналтен: «Марий памашыш» университетыште тунеммем годым, 1976 ийыште толынам. Туштак Виктор Петрович Данилов да Надежда Прокопьевна Дружинина дене палыме лийынам. Тӱҥалтыште мый мураш веле шоненам, но варажым куштенамат, гармоньымат шоктенам. Коллективыште тунам 22 еҥ лийынна, но икмыняр жап гыч 34-ыш погынышна. Икымше гана мӱндыр корныш 1978 ийыште лектынна. Голландийыште лийме шуко жаплан шарнаш кодеш. Виктор Петрович ийготшо дене мемнан деч кугурак лийын гынат, шкенжым нигунамат кӱшнӧ кучен огыл. Тудо талантан педагогна, туныктышына веле огыл, эн лишыл да пагалыме йолташна».

Виктор Даниловым шарнымылан пӧлеклалтше касыш «Марий памашын» ончычсо участник-влак кокла гыч тыгак Лидия Поликарпова, Римма Ямаева, Зинаида Артюшкина, Иван Шабалин, Иван Рябинин миеныт ыле.

«Марий памашыш» эше школышто тунемме годымак толынам. Чылан студент лийыныт, марла мутланеныт. А мылам, олаште шочын-кушшо ӱдырлан, коллективыште нелырак ыле. Но Виктор Петровичын тыршымыжлан кӧра мый ансамбльыште кодынам, кумда илыш корныш лектынам. Виктор Петрович ден Надежда Прокопьевна Дружинина кокымшо ачам ден авам семын лийыныт. Моткоч кугу тау нунылан, — палемден ансамбльыш ятыр ий коштшо Лариса Шабдарова.

А эн кугу уна семын тиде касыште В.Даниловын Эльвира ӱдыржӧ лийын. Тудат ачаж семын музыкым йӧратен, П.Чайковский лӱмеш йоча музыкальный школым тунем лектын, а кызыт Медведево эмлымверыште врачлан тырша.

Концерт мучко чонем вургыжын. Йоча, кугурак-влакын мастарлыкым ончыктымыштым ужмеке, ачамын койыш-шоктышыжым эшеат келгынрак пален нальым. Ачамын тӱҥал кодымо пашажым умбакыже шуйымылан да марий калыкнан йӱлажым, тӱвыражым арален кодымылан да тукым гыч тукымыш шуйымылан чылалан таум каласыман, поснак Мария Лазарьевна Соловьёва, тыланда, шонем. Те кызытат икшыве-влакым сымыктышлан шӱмаҥдеда, сценыш луктыда, — палемден Эльвира Владимировна да мероприятийым эртарыше-влакланат таум каласен.

Марий калыкнан тӱвыраже, йӱлаже аралалт кодшо манын, В.Данилов чот тыршен. Кундемын моторлыкшым, калыкын поро да пашалан кожмак улмыжым тудо муро, куштымаш гоч ончыкташ тыршен. Лач тидым «Марий памаш» ансамбльын сылне куштымашыже, мурыжо-влак гоч шкеак ужна.  

А.БАЙКОВА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий