«Сӱан» мутым колмеке, шинчаончылно гармонь, тӱмыр, шӱвыр йӱкеш торашке йоҥгалтмыже, чинчын-вунчын волгалтше вургеман сӱан вате-влак, ӱдыр ден каче сӱретлалтыт. Тиддеч посна чынжымак нимогай сӱан огеш лий. Тӱрлӧ кундемыште ты пайремым тӱрлӧ семын эртарат. Сӱан йӱлам шуктымым кодшо шуматкечын Морко посёлкышто «Сӱан пайремыште» ужын кертна. Регион-влак кокласе фестиваль-конкурс тений кумшо гана эртен. Тушко Марий Эл Республик вуйлатышын сомылжым жаплан шуктышо Александр Евстифееват миен. Эн ончычак тудо тӱрлӧ кундем гыч погынышо сӱан вургемым чийыше-влак дене пырля колонно дене ошкылын. Кинде-шинчалым авызлымеке, саламлымаш шомакым ойлен:
— Морко сӱаныште лияш веле огыл, а тендан дене пырля тудым пайремлаш — моткоч кугу куан. Сеҥымаш кече деч вара Пеледыш пайрем — эн весела, эн оҥай, эн вучымо да тӱрлӧ тӱсан пайрем. Тидлан кӧра вуй ӱмбалне кечыжат куанен шырата. Пайрем вашеш республикыштына лачак пасу паша мучашлалтын, сандене тыршен пашам ыштыше-влакым саламлаш чыла амал уло.
«Сӱан пайремыш» Морко, Советский, Кужэҥер, Параньга, Оршанке, Звенигово, Медведево, Марий Турек, У Торъял, Килемар, Волжский районла, Йошкар-Ола, тыгак Чуваш Республикысе Канаш да Пошкырт кундемысе Краснокам районла гыч чылаже 17 усталык коллектив ушнен. Кажныже ойыртемалтше йӱлам ончыкташ тыршен. Молгунамсе семын ӱдырым йӱктымым, тудым суртшо гыч наҥгайымым, качын суртыш кондымым веле огыл огыл, самырык мужырлан икымше йӱдым эртараш вакшышым ямдылыме йӱламат ужаш лийын.
— Тыгайже ынде мондалтын, но ялысе коча-кова-влак тудым эше шарнат. Ме Чачук акайын ойлымыжлан эҥертенна. Ӱдыр ден качын икымше йӱдым малаш вочмышт годым кӱпчык йымаке шӱдырым пыштет гын — ӱдыр йоча шочшашлан, а сӱзлӧ — эргылан, — палемдыш Волжский районысо Корамас культур пӧрт вуйлатыше С.Волкова.
Фестиваль жапыште чуваш («Шевле» фольклор ансамбль), одо (Марий Турек районысо Карлыган культур пӧрт пеленсе «Зардон» фольклор ансамбль), татар («Мирас» фольклор ансамбль, Морко районысо Тат-Чодраял), руш (Йошкар-Ола историй тоштер гыч «Царёв город» фольклор коллектив) да пошкырт вел («Танып тӱр сем» фольклор группо) калыкын сӱаныштым ужаш оҥай ыле. Нуно вургемышт денат, сӱан такмакышт денат шке кундемысе ойыртемышт дене палдареныт, тӱрлӧ ой-каҥашым пуэныт.
Пайрем жапыште сӱан кудо-влакат ойыртемалтше лийыныт. Тӱрлымӧ, пидме, воштырым тодын ыштыме да моло кидпашам ончаш йӧн лийын. А ӱстембаке тутлын ӱпшалтше могай гына кочкышым погымо огыл?! Кинде-шинчал, мелна, тӱрлӧ кӧрган перемеч, когыльо, туара, салмамуно, шоҥешталтше пура да молат. Кудыш толшо кажне еҥым оза-влак чӱчкен-мурен порын вашлийыныт.
Пытартыш жапыште марий сӱан дене ӱдырым налше, марлан кайыше шагалемеш. Тыге ынже лий манын, самырык тукымым кугезе йӱлам палаш, тудым шукташ, тукым гыч тукымыш шуяш да аралаш шӱмаҥдыман. А тыгай пайремыште акрет годсо йӱлам ужаш веле огыл, родо-тукым калыкнан илыш поянлыкышт денат палыме лияш йӧн уло.
Сӱан йӱлам сценыште эн сайын ончыктышо-влак:
I вер — «Зардон» фольклор ансамбль;
II вер — «Царёв город» фольклор коллектив;
III вер — «Чувашъен» фольклор ансамбль (Звенигово район, Чуваш Отар ял);
— «Элпанур кундем» (Параньга район, Элпанур ял).
«Эн сай фольклор коллектив» номинацийыште ойыртемалтыныт:
I вер — «Кушна мланде» фольклор ансамбль (Морко район, Изи Кушна ял) ;
II вер — «Шевле» фольклор коллектив (Чуваш Республик Канаш район);
— «Ямангаш жера» (Курыкмарий район Ямангаш села);
III вер — «Танып тӱр сем» (Пошкырт кундем Краснокам район);
— «Марий сем» фольклор ансамбль (Кужэҥер район Кугу Лаждӱр ял).
«Сӱан кудо» номинацийыште сеҥыше-влак:
I вер -У Торъял районысо Элембай культур пӧртын фольклор коллективше;
II вер — Морко районысо Тат-Чодыраял культур пӧрт пеленсе «Мирас» фольклор ансамбль;
III вер — Волжский районысо Корамас тӱвыра пӧрт пеленсе «Чоткар тукым» фольклор ансамбль.
«Эн сай гармоньчо»
I вер — Арсений Яйцов (Курыкмарий район);
II вер — Владимир Стеклов (Чуваш Республик Канаш район);
III вер — Юрий Иванов (Морко район);
— Леонид Ермаков (Советский район).
Алевтина Байкова.
М.Скобелевын фотожо.
Снимкыште: Марий Эл вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо А.Евстифеев ден Морко район администраций вуйлатыше С.Григорьев.
Морко мландын кинде-шинчалже.
Шӱвыр, тӱмыр, гармонь дене Эҥерсола кундемын мастарже-влак.
Кушна кундем ансамбль качын суртыш ӱдырым конден.
Одо сӱан йӱла дене — «Зардон» фольклор ансамбль.
