Йошкар-Оласе Пӱнчер кундемыш каныш кечылаште яндар юж дене шӱлалташ, канен кошташ, ече дене мунчалташ але кайыклудым пукшаш ятыр еҥ лектеш.
Рушарня. Шагат кечывал эрталтымым ончыкта. Мыят яндар юж дене шӱлалташ, плотина шеҥгелне, вӱд шауланен йогымо иксаште погынышо, телым эртарыше кайыклудо тӱшкам ончалаш тарванышым.
Эн ончычак шинчалан Киров уремым Строитель-влак урем дене ушышо ончыкылык корно олмышто вондерым руаш тӱҥалме шинчалан перна. Руымо вондер ора але тугак кия, кораҥдыме огыл. Чынжымак, тыште тений кеҥежым кугу паша шолаш тӱҥалшаш.
Тений лум пеш шагал возын. Улшыжымат коклан-коклан толшо леве игече шулыкта да мландым леведше «ош ковёр» утыр вола, вичкыжемеш. Туге гынат тидыже ече дене мунчалташ йӧратыше-влакым ок чактаре, воктечак «вушт» да «вушт» таза самырык пӧръеҥ-влак эртен каят, пуйто мардеж дене таҥасат. Теве ийготым ятыр погышо илалше ӱдырамашат ече ӱмбаке шогалын. Тудат, очыни, самырык пагытшым шарналта, ончычсо жапыш пєртылеш. Манмыла, эркын нушкеш гынат, тазалыклан садак пайдале.
Икшыве-шамычат койыт. Нуно утларакше ача-ава пелен куржталыштыт, ечым чийышыжат, тудын дене мунчалташ тунемшыжат улыт. Почешышт ача-авашт издерым але ватрушкым шӱдырен каят. Курыкшо изи гынат, тыштат мунчалташ верым муаш лиеш. Нунак телым кайыкым пукшаш лӱмын пушеҥгыш сакалыме кормушкыш (тудыжым тыште ятыр ужаш лиеш) кечшудо нєшмым, шӱрашым, коям, кинде падырашым кумылын оптат. Шинчалан утларакше киса-влак койыт. Тыште, нунын йӱкыштым колын, шошо лишеммым, пӱртӱслан куанымыштым рашак шижат. Кочкыш улмо годым мо эше кӱлеш!
Теве калыкын шукертсек йӧратен шындыме, пагалыме плотинат кояш тӱҥале. Тудым, Изи Какшан вӱдым пӱялыше авыртышым, кодшо курымын кудлымшо ийла тӱҥалтыштыже чоҥымо, а 1967 ийыште уэш пужен ыштыме. Йӱдшӧ-кечыже шаулен, шуҥгалт йогышо вӱдым ончаш кӧ ок йӧрате! Эшежым тыште ынде икмыняр ий кайыклудо тӱшка телылан илаш кодеш. Шарнеда, очыни, Рӱдӧ кӱвар лишне, ий налмешкак, кайыклудо тӱшка вӱд ӱмбалне ийын кошто. Еҥ-влакын кочкышым вӱдыш кышкымыштлан кєра тышке ятырын погынышт, а ий налмеке, плотинашке илаш куснышт. Тыште калык эреак уло, поснак каныш кечылаште шукын погынат, порылык кумылым ончыктышашлан пеленышт киндым налаш огыт мондо. Ынде тыгай ойыртемым шижым: киндым, булкым, пакетлашке оптен, кӱртньӧ авыртышыш кылден кодат. Тыге кумылан кажне еҥ кайыклудым пукшен кертеш. А нунышт, кочкышым вӱдыш кудалтымек, вигак тавален-тавален руалткалаш пижыт. Мом ыштет, телым пӱртӱсыштӧ кочкыш шагал.
Тышке толшо-влаклан эше ик сай йӧным ыштыме. Провор кок рвезе палаткым шынден да тыгыде булкым, шокшо чайым подылаш темла. Ик стакан чайын акше «чывыштылше», витле теҥге гынат, налаш шонышо-влак ятырын улыт, эсогыл черет уло. Кӧн пӱртӱс лоҥгаште, юалгыште, шокшо чайым подылмыжо ок шу!
Вячеслав СМОЛЕНЦЕВ
Авторын фотожо
