Кодшо кечылаште Звенигово районысо кок ялозанлык предприятийлан кумдыкышт гыч полдыраным кораҥдаш кӱштымӧ нерген уверым кольым… Тиде кушкыл Провой кундемыште веле огыл, мемнан Параньга районыштынат койын шарла. Икмыняр нӧшмӧ озадыме пошкудо пакчашкат логалын: кызыт полдыран пеш йытыран пелед шогалын. Тиде кумдыкым ынде нылымше ий нигӧ огеш тӱзате. Кушкыл нӧшмӧ лийын шуэш гын, шыже мардеж тудым моло кумдыкышкат пуэн шалатылеш манын лӱдам. Каласыза, пожалуйста, полдыран ынже шарле манын, мом ыштыман?
И.Вараксина.
Параньга район.
Чынак, «Сосновскийын полдыранже», «шӱкшудо кугыза», «пуштедыше кушкыл», «мландын аярже», «Сталинын ӱчыжӧ» да шуко моло семын манме тиде кушкыл Марий Элыштына чот пошен. Зонтик вуян полдыран кеҥеж тӱҥалтыште сылнын коеш, но кок, эсогыл кум метр наре кӱкшытан лиймекыже, тыгак саргаяш да кошкаш тӱҥалмекыже, шучкыш савырна, осалым ыштен кертше кушкылым ушештара.
Полдыран поснак кечан игечыште лӱдыкшӧ. Кушкылын сокыштыжо коваштым чот йӱлалтен кертше, фитодерматитлан, раклан, урод лиймылан амалым ыштыше фурокумарин уло. Кургым ямдылыме, снегым погымо, модмо годым монь полдыран сок дене тӱрлӧ семын йӱлышӧ, эсогыл колышо-влак ий еда ешаралтыт. Чаманен палемдыман, эмлалтме деч вара коваштыште шемалге тӱс садак кодеш, а чот йӱлалтыме деч вара – пӱрнен кушмо вер. Капкылыш логалше сокым вӱд дене писынрак мушкын колтыман да тиде верым кече логалме деч петырыман.
Полдыран – писын шарлыше кушкыл. Шке сад-пакчашке ынже кусно, лекшыже пеледын, нӧшмым поген ынже шукто манын, Йошкар-Оласе Кушкылым аралыме станцийын специалистше-шамыч тудым кеҥеж мучко солаш темлат. Но кумдыкышто ик кушкыл веле гын, мӧҥгешла, пеледмыжым вучалташ, вара зонтикысе ик кылжым коден, молыжым шекланенрак пӱчкын кораҥдаш шотлан толеш. Лийын шушо нӧшмӧ ынже його манын, кодымо кылым пеледмыж годымак марле дене пӱтыралман.
Кушкыл савар (участке) марте шуын гын, лучо химикат – раундап, торнадо, глифосат але ураган – дене пайдаланаш. Шыжыкташ тӱҥалме деч ончыч спецвургемым, парняшан пижым, респираторым чийыман. Аяртыме верыш ныл кече пурыман огыл.
М.ИВАНОВА
