1944 ий 27 январьыште Кугу Отечественный сарын ик эн шучко да тунамак героический лаштыкше петыралтын — совет войска-влак Ленинградым блокаде гыч утареныт. Тудо 900 кече да йӱд шуйнен. Таклан огыл Лениградлан ола-герой, а тудо шучко жапым чытен лекше-влаклан — «Блокадный Ленинградын еҥже» лӱмым пуэныт. Тиде кечын уло элна мучко шарнымаш вахте, тематический ончер, пайрем концерт-влак эртеныт.
Марий Элыштат Ленинградым фашист блокаде гыч утарымылан 74 ий теммылан пӧлеклалтше торжественный мероприятий-влак эртеныт. Мутлан, Йошкар-Оласе историй тоштерын Боевой чап залышкыже блокадыште лийше да кызыт Йошкар-Олаште илыше-влакым вашлиймашке ӱжыныт. Тачысе кечылан республикыште 26 тыгай еҥ ила. Йошкар-Олаште латвизытын улыт. Чаманен каласыман, ийготыштат ситышын, сандене вашлиймашке ӱжмо кокла гыч коктынжо гына толыныт. Тиде — Татьяна Павловна Захарова ден Вениамин Михайлович Славин.
«Воскресение» патриот клубын ӱдыр-рвезыже-влак лӱмын ты датылан пӧлеклалтше литературно-музыкальный композицийым ямдыленыт ыле. Блокадник-влак шкештат мутым налыныт, но утыжым шуко ойлен кертын огытыл. «Пеш неле чыла тидым угыч шарналташ», — каласышт коктынат.
Татьяна Павловна блокаде годым вич ияш веле лийын. «Мо ушеш кодын, тиде эре пудештмаш шоктен. Тачат футбол пасу гоч ласкан каен ом керт: мечым чумалме йӱкшӧ сар жапысе пудешталтмашым ушештара. Кочкаш нимат лийын огыл, йоча-влаклан кечеш 150 грамм кинде шултышым веле пуэныт. Санденак икшыве -влак моткоч каҥга лийыныт. Кажне кечын эре колышо-влак лектыныт. Тунам колышым колоткаш тоен огытыл, капым куэм дене пӱтыралын, сарайыш рат дене оптеныт. Илыш дене чеверласыше-влак шошо марте тыгак киеныт. Нигунам подвалыш шылын огынал: вет оралте бобмо дене шалана гын, тушто нигӧмат кычалаш огыт тӱҥал ыле. Тунам йоча семын модмымат ом шарне. Блокадым пытарыме кечым ик эн пиаланлан шотлем, салютым шарнем, — каласкала илалше ӱдырамаш. Пӱрымаш тыге савыралын, сар деч вара тудо Марий кундемыш марлан лектын да тышке илаш куснен.
Венимаин Михайловичынат шкенжын историйже. Тудат блокаде годым пеш изи лийын. Тудо жапым шарналташ тӱҥалешат, вигак шинчавӱдшӧ лектеш да логарыш кочо комыля толеш. Ик татлан шып лиеш, лыплана да веле умбакыже каласкала. Блокадым кораҥдыме деч ончычак тудым моло тулык изи йоча-влак дене пырля Урал велыш эвакуироватленыт. Тулык эрге лийын гынат, ончыкылык шонымашыже лийын, тунемаш, айдемыш лекташ тыршен. Ялозанлык академийым пытарен, ятыр жап пашам ыштен. Кызыт тудо 20 ий наре сулен налме канышыште. Кеч Венимаин Михайлович блокадник семын палемдалтын огыл. Кызыт тудо тидлан кӱлеш чыла документым ямдылен. «Тидым мый льготым монь налаш огыл ыштынем, мом чытен лекмемлан блокадник семын палемдалтнемак», — каласыш тудо вашлиймаш годым. Йошкар-Ола историй тоштерын директоржо Надеждан Логинова илалше еҥлан тидын шотышто полшаш сӧрыш да вашлиймашке толмыштлан тауштыш.
Шарнымаш кас мучашлалтмеке, погынышо-влак рӱдӧ каныме паркысе «Шарнымаш мемориал» воктеке пеледыш аршашым пыштеныт.
С.Носова.
