Кечывал лишан форумын участникше-влак Г.Константинов лӱмеш руш академический театрыш погыненыт.
Фойеште «Марий кундем – Российын ямже» выставкым ончен лекташ куанле ыле. Тушто республикнан йӱлам, тӱвырам арален да тукым гыч тукымыш шуен толшо, пашаче кумылан калыкшым, мотор пӱртӱсшым да молымат ужынна.
Форумым торжественно почмаште Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин лийын.
– Тений форум кокымшо гана эртаралтеш. Тудо – тӱнямбал кӱкшытан. Тиде идалык поснак тӱвыра пашаеҥ-влаклан ойыртемалтше лийын. Ятыр ий ончыч шонен пыштымымат илышыш шыҥдарен кертынна. Театр, тоштер да моло культур учреждений-влак шке пашаштым сайын шуктеныт. Чаманаш кодеш, жапын йодмыж почеш тений мӱндыр кундемла гыч уна-влакым пешыжак вашлийын шуктен огынал, – палемден Михаил Зиновьевич да форумыш погынышо-влак лӱмеш Марий Эл вуйлатыше Александр Евстифеевын колтымо саламлымашан серышыжым лудын пуэн.
– Форум – республикыштына тӱвыра аланыште эртаралтше ик эн кугу событий. Тудо Марий автономийым ыштымылан 100 ий теммылан пӧлеклалтын, сандене участник-влаклан оҥай вашлиймаш, «йыргешке ӱстел» йыр мутланымаш, тоштер, библиотеке паша, театр искусство, журналистике да моло дене кылдалтше проект-влакын презентацийышт да молат эртаралтыт. Тиддеч посна тӱрлӧ сфер дене кылдалтше кӱлешан йодышым каҥашаш тӱҥалыда. Форумыш участник-влак шукынрак ушненыт. Тидыже, мутат уке, мемнам куандара. Эксперт-влак радамыш республик гыч веле огыл, Моско, тыгак Крым, Татарстан республикла да элнан моло регионжо гыч кумдан палыме учёный, культур, образований, науко учреждений-влакын вуйлатышышт, мер пашаеҥ-шамыч ушненыт, – возымо серышыште.
Тиддеч вара М.Васютин культурышто ятыр ий пашам тыршен ыштымыжлан Руш тӱвыра рӱдер вуйлатыше Наталья Наумовалан «Россий культурын сулло пашаеҥже» лӱмым пеҥгыдемдыше знакым да пеледыш аршашым кучыктыш.
Россий Федераций Собранийын Федераций Советшын наградыж дене Владислав Константинов, Сергей Шепелев, Алексей Ямаев палемдалтыч.
Михаил Зиновьевич «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальжым Валерий Бердинскийлан, Ильгиз Габдулгареевлан, Антонина Эшкининалан, Людмила Ягодаровалан, Евгений Ярановлан кучыктыш. Кумдан палыме сӱретче Иван Ямбердов «Марий Элын калык сӱретчыже», а «Пу вий» мер организацийын еҥже Владимир Подумаров «Марий Элын традиционный художественный промыселын да ремеслон калык мастарже» лӱм дене палемдалтыч.
Тыгак Елена Егошинам, Любовь Кадочниковам, Игорь Садовиным «Марий Эл кугыжаныш службын сулло пашаеҥже» лӱмым налмышт дене саламлышт.
Марий Эл вуйлатышын Таумутшымат ятыр еҥлан кучыктышт.
Марий Эл Кугыжаныш премийын лауреатше-шамычат ты кечын саламлымашым нальыч.
2020 ий кужу жаплан шарналт кодеш. Шуко тӧрсыр вашлиялтын гынат, кажныже тудым чытен лектынна. «Тӱвыраште – у» форум идалык мучко могай пашам шуктымым иктешлаш да 2021 ийлан планым палемдаш йӧным ышта. Тидын нергенак ойлыш республикын тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министрже Константин Иванов:
– Тенийлан мом ышташ палемдыме ыле, чылажымат шуктенна, но, жапын йодмыж почеш, ятыр мероприятийжым онлайн йӧн дене эртараш логалын, а южыжым 2021 ийланат кусарыме. Мутат уке, «Культур» нацпроект полшымо дене шуко шонымашым илышыш пуртен кертынна. Мемнан республикна Юл кундем федерал округышто нацпроект почеш ыштыме паша дене икымше верым айла. 2021 ийыштат ыштышаш сомылна ятыр. Мутлан, Курыкмарий ден Шернур район-влак 100 ияш лӱмгечыштым палемдаш тӱҥалыт, тыгак марий профессиональный музыклан негызым пыштыше композитор Иван Степанович Ключников-Палантайын шочмыжлан – 135 ий, Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжым почмылан – 90 ий, Марий Элын кугыжаныш архившылан – 80 ий, республикысе Калык усталык да тӱвыра ден каныме паша шотышто шанче-методике рӱдерлан – 75 ий да молат.
Тиддеч вара К.Иванов икмыняр еҥлан «Калык верч тыршымаш» медальым кучыктыш.
Форум кум кече шуйна. Тудын жапыште шым секций пашам ышта. Плащадкыш тӱвыра, науко, образований, туризм, информационный технологий, бизнес-сообществе дене кылдатше 40 утла эксперт ушнен. Каҥашымаште регионысо культурно-образовательный кластерым ыштыме, культур ден наций-влак кокласе кыл, культурышто проект пашам илышыш шыҥдарымаш, тӱвыра событий-влакым медиаште ончыктымаш йодыш-влакым тарватат. Тыгак кугу тӱткышым культур аланыште маркетинг да волонтер паша дене кылдалтше йодышлан ойырат.
Келшымаште – вий
Пленарный заседаний деч вара культур министр Константин Иванов Марий кугыжаныш университетын ректоржо Михаил Швецов, республикын социальный вияҥмаш министрже Марина Островская, тыгак промышленность, экономически вияҥмаш да торговльо министр Станислав Крылов, молодежный политике, спорт да туризм министр Лидия Батюкова дене пырля келшен пашам ыштыме шотышто ойпидышыш кидпалыштым пыштеныт.
А форум умбакыже шуйна. Теҥгече республикысе Курчак театрыш республикнан тӱрлӧ районжо гыч кидмастар-влак Ремесло форумыш погыненыт ыле. Таче Т.Евсеев лӱмеш национальный тоштерыште турлӧ секцийыште кӱлешан йодышым тарватеныт. А кастене М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрыште «Ший Пампалче» спектакльым ончыктат.
А.БАЙКОВА
М.Скобелевын фотожо
