«Марий Эл» газетын тачысе унаже — кызыт Москваште илыше Пошкырт марий пӧръеҥ Эдуард Миннибаев. Социальный сетьыште шкеж нерген палдарыме уверлан ӱшанаш гын, тудо шинчанужшо, калык эмлызе, лум верыш шындыше семын палыме. Психо-, биоэнергетике коррекций шотышто специалист. Икманаш, тазалыкым шотыш кондаш, неле ситуаций гыч лекташ полша.
Шукерте огыл тудо кызыт Йошкар-Олаште эртыше марий онаеҥ-влакым туныктымо курсыш лекцийым лудаш толын ыле. Лач тунамак тудын дене вашлийме. Шукынжо тыгай специалист-влаклан ӱшаныдымашым ончыктат, очыни. Ӱшанаш але ӱшанаш огыл, лишкырак палыме лиймеке шке умыледа. Тачысе геройнан илыш корныжат тура саврытышан. Шкенжым шуко кычалын. Ойырен налме пашаште изи огыл сеҥымашке шуын. Но вара чыла кудалтен да еҥ-влакым эмлаш тӱҥалын… Кодшо ий кеҥежым Москваште илыше марий-влак тудым Ош Поро Кугу Юмылан пелештен шогышо карт радамышкат пуртеныт. Но чылажат радам дене.
— Могай амал дене Тендам марий карт-влакым ямдылыме курсыш лекцийым лудаш ӱжыныт?
— Айдеме тукымын пӱртӱс дене могай кылже улмо нерген лекцийым лудынам. Мландывалне илыше кеч-могай чонан пӱртӱс дене кылдалтын. Айдемат тыгак. Кузе Юмылан, чыла илышылан негызым пуышо пӱртӱс дене «мутланаш» ямдылалташ шкем ямдылаш? Кузе тиде кумдыкым (пространствым) локтылде тушко пураш. Кузе чыла тидым умылаш? Лач тидын технологийжым умылтараш тыршенам.
— Ялыште шочын кушшо 46 ияш марий пӧръеҥ шкеже чыла тидым кушеч пала?
— Мый Белебей районысо Баймурза ялыште шочын кушкынам. Изинек авам ден ачам йӧратен ончен куштеныт. Осал шомакым нигунам колын омыл, сандене шкежат тыматле лийынам, ончыклык койыш-шоктышланат тиде кугу палым коден. Ковам шуко палыше, шинчыше лийын, тудын дечат шукыжо мылам куснен. Мом кызыт моштем, палем — чыла тидым чытен лектынам. Илышем тура савыртышан. 22 ияш мый Йӱдвелыш пашам ышташ лектын каенам. Шке жапыштыже пӧръеҥлан неле чер дене орланенам. Кужун эмлалтынам, но шотлан толын огыл. Вара шке гыч тӱрлӧ йӧным кычал эмлалташ тӱҥалынам. Мужаҥче, палыше марте шуынам. Тидлан кӧрат тыгай утларак палыше еҥ-влак дене палыме лийынам. Нунын дечат ятыр йодышлан вашмутым муынам, шукылан тунемынам. Икымше гана 22 ияш шкем палаш полшышо семинарыш каенам. Варажым у деч у курс-влакым эртенам, шинчымашымат тыгак пойдаренам.
— Илен-толын, шкендам тургыжландарыше чержым эмлен кертында мо?
— Кертынам веле огыл, молымат эмлаш тӱҥалынам. Мом палымем, шинчымем весе-шамычланат пайдам кондаш тӱҥалын. Варажым шке тазалык шотышто вес тургыжландарыше йодыш-влак лекташ тӱҥалыныт. Адакат шкем йол ӱмбаке шогалташ кӱлын. Поснак йол, шылыж дене орланенам. Лум верыш шындыше шуко специалистым эртенам.
— Марий веран виян улмыжым те кунам умыленда?
— Тидым умылен шуктымеш пеш кужу корным эрташ логалын. Илышыште эҥертышым, ӱшанымат манаш лиеш, йомдарымаш мыйым мусульман вера декат конден ыле. Ты религийын йӱлажым шуктен иленат онченам. Но садак шке верыште улмо шижалтын огыл. Коран Аллах деч лӱдаш туныкта. Но Юмо — тиде йӧратымаш, молан тугеже мый тудын деч лӱдшаш улам. Кушто лӱдмаш уло — тушто йӧратымаш уке. Вашмутым кычалын, черке йӱла почешат илен онченам. Но туштат чыным муын омыл. Илаш, вияҥаш ала могай-да кӱшыл вий полшымо деч посна ок лий. 32 ий теммеке, мый тыгайыш шуынам: воктене илыше-влакын шонымыштым «ужаш» да «колаш» тӱҥалынам. Эсогыл пийыным. Лач тунам мыланем нуно моткоч келшаш тӱҥалыныт. Ончыч мыланем тиде келшен. А вара кузе чыла тидын дене илаш манын шонаш тӱҥалынам. Моткоч йӧсӧ лийын…
— Тиде пагытлан те кушто пашам ыштенда?
— Йӱдвелыште газ да нефть дене кылдалтше отрасльыште ыштенам. Шкалам палемдыме жап семынак мый лу ий жапыште тыглай слесарь гыч нефтьым тулышо станцийын начальникше марте шуынам. Ӱшанымылат ок чуч, но тиде тыгак лийын. Ончычшо Юмын пуымыж дене мом ышташ тӱҥалмым раш пален омыл. Эсогыл пашаште сеҥымашат варажым куандарымым чарнен. Умбакыже кузе илаш манын, Ош Поро Кугу Юмо деч йодаш тӱҥалынам. А кӱшыч мылам «шижтареныт»: нылле ий марте. Тыгак лийын. Но тудын марте шке шинчымашем, палымем, моштымем шылташат тӧченам, молан манаш гын, тидын дене илаш куштылгыжак лийын огыл. А вара чыла кудалтен, Москваш лектын каенам. Шкемым лум верыш шындыше эмлызе семын увертаренам да пашалан пижынам. Москваш Психолог, врач ден калык эмлызе-влакын тӱнямбал ассоциацийыштын фестивальлашкыже ӱжаш тӱҥалыныт. Тушко кошташ тӱҥалмеке, варажым генеральный директоржо полышкалышылан ӱжын. Мый келшенам да тушто пашам ышташ тӱҥалынам. Эркын тудын пашашкыже шупшылалтынам. Тӱнямбал эмлызе-влакын шинчымашыштым эркын погенам. Тидат мылам кушкаш полшен.
— Таче Те пӱртӱс юмылан кумалше айдеме улыда. Эсогыл «Ояр» псевдонимымат налында…
— Тиде мыйын кугезе тукымын кумалме вераже, мый тудлан ӱшанле кодшаш улам. Мом юмо пуэн, тудлан эҥертен, шке илышлан оза лийман. Ыресым кудашын, тышке шке уш дене толын шуынам, шкалан корным почынам. Но тиде корныжо кужу лийын. Ойлаш гына куштылго, а мыланем илышыште чынжымак мо кӱлешым умылаш лучко ий наре кӱлын.
Марий йӱла — тиде таче да кызытлан веле огыл. Эшежым тудо марий калыкын веле огыл ончыклыкшо… Тиде — илыш ылжымаш корно, чылаштлан. Мыйын тукымыштат эре кумал иленыт. Чаманен каласыман, кызыт шочмо кундемыште ик кок-вере веле кумалме верже кодын. Но ме тиде пашам ылыжтынена. Кодшо ийын июньышто мыйым Москва олан карт-влак радамыш пуртеныт. Ме шукын огынал, но туштат марий йӱлам ылыжтен да шуен толына. Кумалме вер-влакым почына. Марий Элыште илыше лӱмлӧ онаеҥ-влак деч шукылан тунемына. Тений кеҥежым Чумбылат кумалтышыш толын кайынем.
— Илышыште лийше кеч-могай сӱрет гычат иктешлымашым ышташ кӱлмӧ нерген ойлышда. Но айдеме тидым ок умыло гын..?
— Мутлан, марий аракам йӱэш, ватыжым кид дене шуэш гын, тугеже ӱдырамашлан тиде кӱлеш. Молан: ушым шындаш, урокым налаш. А иктешлымашым шкаланже ок ыште гын, тугеже тудым ончыкыжымат марийже кыраш тӱҥалеш. Вате-марий посна огыт иле, ик энергетический кумдыкыштак улыт. Иктыжын койышыжо весыжлан илышым кӱлеш семын умылаш полша манаш гын, чынрак лиеш.
— А те тыгай еҥ-шамычлан кузе полшен кертыда?
— Лачшымак мом ышташ манын мый нигунам ом каласе. Но тидын годым чын корныш кайышашлан каҥашым пуэн кертам. Шкемын тунемше-шамычат ынде улыт. Йӱдвелыште паша гыч лекмеке, тиде мыйын тӱҥ пашашке савырнен. Тиде илыш корнем манын кертам.
— Мужаҥче, парапсихолог-влак «локтыш», «порчо», «тукым проклтий» гай умылмаш-влакым кучылтыт. Ик еҥ весылан сай огыл шомак дене осалжым ыштен кертеш мо?
— Еҥын кӱчымыжо манына огыл вес айдемылан осалым конда. Айдемылан шкенжын йоҥылыш але кӱлеш семын ыштен шуктыдымыжо сай илаш мешая. Ойлымо осал шомакше йылме гыч лектын каен гынат, тудыжо ончыч айдемын чоныштыжо шочын вет. Сай огыл шонымашыжат чоныштыжак кодеш…
— Тендан деке утларакше могай полышым йодын толыт?
— Утларакше ӱдырамаш-влак ӱдырамаш чер, а пӧрьеҥ-влак пӧръеҥ чер шотышто полышым йодыт. Мочеполовой системым эмлыме шкемын курсем уло. Массаж гочат эмлем. Тӱрло точкым темден, организмын гормоным лукмо пашажым саемден моштем. Мый кызыт Москваште илем да пашам ыштем. А Интернетлан кӧра кеч-могай регионышто илыше эмлалташ шонышо еҥланат полшен кертам.
— Мучашлан ала лудшына-шамычланат таза лияш манын, икмыняр тыланымашда лиеш?
-Тыланем кажне еҥлан шкем колышташ тунемаш да чын корным муаш. Акрет китай-влакын ушан ойжо-влакым кондынем:
Ийгот нерген ит мондо.
Шкендым ийгот погымо дене ит акле.
Шокшо да йуштӧ дене эмлалт.
Пушеҥге ден шудын пушыштым ӱпшыч.
Рисым коч, чайым йӱ, шылым пакчасаска дене йӧре варе.
Вергыште шокшо, вуйышто йӱштӧ улмым эскере.
Эре шыргыж, осал нерген ит шоно.
Пушкыдо лият гын, арлтышет уло.
Пушкыдо лият, кунам ты ласка улат.
Ласка лият, кунам тый таза улат.
Еҥ-влакым йӧрате.
А кӧм йӧратен от керт, тек нуно тыланет уке лийыт.
С.Носова мутланен.
М.Скобелевын фотожо.
