28-31 мартыште Сеҥымашын XXX идалыкше лӱмеш тӱвыра полат куштымаш площадкыш савырнен.
Тений куштышо да хореограф-постановщик-влаклан индешымше гана «Михаил Мурашко йолташыже-влакым ӱжеш» фестиваль-конкурс эртен.
Икымше кечын тудым торжественно почмаште Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютин, Россий искусствын сулло деятельже, Марий Элын калык артистше, Кугыжаныш премий-влакын лауреатше, Москвасе культур да искусство кугыжаныш институтын профессоржо Михаил Мурашко лийыныт.
— Кажне ийын Марий кундемыш куанен вашкем. Тыште шке калыкшын тӱвыражым, йӱлажым аралыше да аклыше, тудым тукым гыч тукымыш шуйышо-влак илат. Индеш ий ончыч тыгай куштымаш пайремым тунемшем- влакын шонен лукмыштлан моткоч кугу тау. Тышке погынышо-влак ме чылан йолташ улына, ме икте-весылан полшышаш улына, — каласен Михаил Мурашко.
Тиддеч вара сылне концерт программе пайрем кумылым нӧлтен. Молгунамсе семынак «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбль тӱрлӧ куштымаш дене куандарен, поснак «Миклай еҥгавате деке кая» сценкым зал калык шокшын вашлийын. Михаил Мурашко ты коллективыште ятыр ий пашам ыштен да тӱрлӧ куштымашым шынден, икмыняржым ты коллектив кызытат сценыш луктеш. Тиде гана фестивальыш уна семын Коми гыч мурышо да куштышо В.Морозов лӱмеш «Асъя кыа» кугыжаныш ансамбль толын. Тудымат ончышо-влак шокшо кидсовыш дене вашлийыныт.
Фестивальыш Москва, Курск, Киров областьла, Пермь, Краснодар кундемла, Башкортостан, Коми, Бурятий республикла, тыгак Хант-Манси автономный округ ден Марий Элын ятыр районжо гыч участник-влак ушненыт. Ныл кече
жапыште чылаже 700 наре еҥ мастарлыкым ончыктен. Кажне коллективын але посна солистын вургемже веле огыл, куштымашыжат тӱрлӧ лийын. Нунын мастарлыкыштым жюри икмыняр номинацийыште (ийготым шотыш налын)
аклен.
Пайрем жапыште марий, руш, кавказ, татар, эстон, украин да моло калыкынат куштымашыштым ужынна. Йошкар Ола гыч «Улыбка», «Ассорти», «Акварель», «Аллегро», «Дебют», Звенигово гыч «Арт-Гранд», Оршанке район
гыч «Шонанпыл», Северобайкальск гыч «Сюрприз», Жуковский гыч «Юность», Пермь кундем гыч «Ухари», Киров вел гыч «Овация» ансамбль-влак шке мастарлыкышт дене ӧрыктареныт, кугешнаш таратеныт. Ӱдыр-рвезе-влак могай
гына трюкым ыштен огытыл!? Кажныжым ончен, чытышыштлан куанен шинчыме. А теве Пошкырт кундем Краснокам районысо «Эльян» образцовый ансамбльын участникше-влак, кок группылан шелалтын, гармонь, шӱвыр да
тӱмыр сем почеш ӱчашен куштеныт. Иктышт тачысе илышлан келшыше вургемым, йолчиемым чиеныт гын, а весышт тошто марий вургем, йыдал дене сценыш лектыныт.
— Такшым мемнан дене шӱвырым ыштыше мастар еҥ уло, но тудым оҥарен мошташ мастарлык кӱлеш. Тидлан кушкын толшо тукымын эше шӱлышыжӧ ок сите, сандене сценыш тудынла койшо «семӱзгарым» луктынна, — рашемдыш
ансамбльым вуйлатыше Павел Сайранов.
«Марий куштымаш» номинацийыште Бурятий гыч «Сюрприз» ансамблят
мастарлыкым ончыктен. Коллективым вуйлатыше Антон Шамаевлан марий куштымаш изинекак келша. Тыге ойлымыжо, мутат уке, мыйым тӱҥалтыште ӧрыктарышат. Тудо Пошкырт кундем Мишкан районышто шочын-кушкын улмаш, тусо «Эрвел» ансамбль денат пашам ыштен.
— Лач тушто икымше ошкылем лийын. Тиддеч вара пӱрымаш корнем Бурятийыш лупшалтын. Туге-гынат марий куштымашым монден омыл, тудым тиде коллективат кушта. Репертуарыштына тыгак украин, башкир, руш куштымаш-
влак улыт, — ойла хореограф постановщик-влак коклаште «Калык куштымаш» номинацийыште икымше вер дене палемдалтше А.Шамаев. — Фестиваль моткоч
кӱкшын эртен. Моткоч шокшын вашлийыныт, экскурсий денат ончыктен коштыктеныт. Йошкар-Олаште 10 ий ончыч лийынам ыле. Тиддеч вара ола кушкын, моторештын. Чылажымат кампетке гай ыштыме (воштылеш).
Фестивальыш толмо дене шуко коллектив дене палыме лийме, землякем-влак денат ужын кутыралтышна. Тыгай конкурс весын пашажым ужаш, тунемаш да усталыкым шуараш, репертуарым пойдараш полша.
Посна куштымашым ончыктышо-влак коклаште Курск гыч Елизавета Маяковат икымше степенян лауреат лӱмым налын.
— Фестивальыш икымше гана ушненам, хореограф-постановщик-влак коклаште таҥасенам. Мылам, эше икымше курсышто тунемшылан, шке пашамым профессионал жюрин аклымыже – кугу сеҥымаш, — куан шӱлыш дене каласен Елизавета.
Лиза Курскысо культур институтышто тунемеш. Сценыште тудо сарын кочо пӱрымашыж нерген каласкалыше муро почеш куштен. Куштымашыж гоч чон коржмашым, ойгырымым, шинчавӱдым ончыктен да тыныс илыш дене илаш
ӱжын. Чынак, тыгай куштымаш логар пундашыш кочо комылям нӧлта. Фестиваль-конкурсын Гран-прижым калык куштымаш дене Россий калык
усталыкын сулло коллективше, фольклор да этнографий сынан «Марий памаш»
ансамбль сеҥен налын.
Тыгай иктешлымаш, мутат уке, мемнам куандарен, но тора корно гыч толшо-
влакым ӧрыктарен, вет фестиваль-конкурсышто утларакше йоча коллектив-влак лийыныт.
Куштымаш пайремыш ушнышо-влакым Михаил Мурашко саламлен да сеҥышыш лекше коллектив-шамычлан диплом ден фестиваль-конкурсын статуэткыжым кучыктен.
Фестиваль республикнан рӱдолаштыже илыше-влаклан, поснак икшыве- шамычлан, кугу пайремла чучын. Лач тыгайже тӱрлӧ кундемыште илыше да кушташ мастар улшо-влакым иквереш уша, нунын мастарлыкыштым ончаш йӧным ышта, а шканышт профессионально кушкаш полша.
Алевтина Байкова
М.Скобелевын фотожо
