Молодёжный политике, спорт да туризм министерствын увертарымыж почеш, 21 мартыште Марий Элыште тенийсе турист сезон почылтын.
Икымше кугу мероприятий семын «Территориальный брендинг: кузе да молан» семинар лийын. Тудым City Branding Forum терииториальный брендинг шотышто Российысе да тӱнямбал отраслевой форумлан тӱҥалтышым ыштыше Василий Дубейковский эртарен. Республикысе туризмым вияҥдыме пашаште тыршыше-влак регионым чапландарыше бренд-влакым ыштыме йодышым каҥашеныт.
У турист сезонлан министерствын специалистше-шамычат ямдылалтыт. Паша планышт кугу. Мутлан, лишыл жапыште кундемын турист потенциалже дене палдарыше кугу проект илышыш шыҥдаралтшаш, турист порталым пашаш колтышаш улыт. Ешартыш турист-увер рӱдер-влакым почаш палемдыме. У бренд-влакым ышташ шонат.
Но ик эн ончыч Марий Элыште турист маршрут ден экскурсий программын реестржым уэмдыме. Мо уым тушто ужаш лиеш? Мо дене ме кундемышкына толшо турист-влакым ӧрыктараш тӱҥалына? Айста уэмдыме реестрым шергал лектына. Чылаже республикыште 239 маршрутым почмо. Каласен кодыман, кугурак ужашыже — йолын коштын савырныме улыт. Специалист-влакын палемдымышт почеш, мемнан деке толшо турист-влак поснак кум кечаш але каныш кечылан темлалтше тур-влакым ойырен налыт. Марий кундемын сылне верлажым, поснак «Кугу Какшан» заповедникым, «Марий чодра» национальный паркым, мотор ерлам ончал савырнаш йӧным пуышо маршрут-влакымат ӧрдыжеш огыт кодо. Калыкнан национальный кочкышыж дене палдарыше маршрут-влакат пытартыш жапыште поснак шукыштлан келша. Тыгай туржо «Мари» — сийгудо» рестораным, сыр тоштерым авалта. Оланам дене калыкнан тӱвыра ден искусствыж гоч ужаш шонышо-шамычат уке огытыл. Йошкар-Ола дене лишкырак палдарыше шуко маршрут ышталтын.
Кодшо ийын марий Йӱштӧ Кугызан Шернур районысо Кукнур резиденцийышкыжат миен, канен толаш корно почылтын. Мемнан Йӱштӧ Кугызан эсогыл Российысе моло йӱштӧ кугыза-влак коклаште рейтингшат кӱкшӧ. Тыгак руш калык йӱла дене палдарыше маршрут-влак оҥай улыт: чайымат йӱла почеш «йӱктат», купеч пӧртышкат «намиен коштыктат»… Руш национальный кочкышым темлыше посна рестораннат уло.
Йошкар-Ола ден Козьмодемьянскым авалтыше «Чудеса земли марийской» да «Край звонких гуслей» кок бренд маршрутымат ушештарен кодыман. Экскурсий-влакым организоватлыше-влак кум кече жапыште Йошкар-Олан ӧрыктарыше, Италийым, Бельгийым, Голландийым ушештарыше луклаж дене палдарат, моритлыме тумо гыч ыштыме арвер тоштерыш намиен коштыктат, Остап Бендер дене вашлиймашым пӧлеклат… Тидын дене пырля турист-влак марий калык йӱла кочкыш дене палыме лийын кертыт. Икманаш, Марий кундемыш толшо турист-влакым уло мо дене куандараш да ӧрыктараш.
Эшежым районлаштат туризм пашам чолганрак ворандараш тӱҥалыныт. Тидын шотышто Курыкмарий район сайын пашам ышта. Могай гына маршрутышт уке. Мутат уке, ты кундемыште исторический объектшат ятыр. Но эшежым шкештат эре уым кычалыт, у туробъект-влакым почыт, пӱртӱсын пуымыжымат моштен кучылтыт.
У Торъял районыштат чулымрак лийыныт. Кужэҥер районыштат вич у турист маршрутым почаш шонат. Кеч тидыжым ончычракат ыштен кертыт ыле, очыни. Ӧрдыж туроператор-влак тусо объектлаш ынде икмыняр ий турист-влакым коштыктат, а верысе-влак мален кият, лектеш. Кеч районым пӱртӱс юмын пуымо поянлык дене ойырен коден огыл. «Горное Заделье» заказникым, Марий Швейцарий дене таҥастарыме Шой, Визым кундемлам, пеш моторын вӱд йоген волыман Рывыж курыкымак ончыкташ лиеш.
Чыным каласаш гын, районлаште эше туризм пашаш эркынрак ушнат. Утларакше посна еҥ-влак веле. Кеч ты шотышто туризм пашам тӱҥалшашлан, проектым ямдылен, республикысе правительстве кӱкшытыштат грантым сеҥен налаш йӧн уло. Тудо кажне ийын увертаралтеш. Теве Звенигово районышто «Культурная мозаика малых городов и сёл» Российысе грант проект конкурсыш ушнымылан кӧра «Пугачёвын кышаж почеш» маршрутым почын кертыныт. Шкалан гына чулымрак лийман, очыни. Сай пример шотеш Морко районысо Унчымак налаш. Верысе калыкын чулымлыкшылан кӧрак тудо эсогыл тенийлан финн-угор тӱнян культур рӱдыверышкыже лектын кертын да ӧрдыж гыч толшо турист-влакын тудым ончалаш кумылыштым савырен.
С.Носова.
