Лаштыкнан тачысе унаже — Марий Эл Республикын калык артистше — Светлана Сушкина.
Светлана Э.Сапаев лӱмеш академический опер да балет театрын почылтмо икымше кечыж гычак тыште пашам ышта. Яндар йӱкан ӱдыр тӱҥалтыште хорышто мурен, вараже тудо Йошкар-Оласе музыкальный училищыш тунемаш пурен, тиддеч вара Озаҥысе консерваторийыште шуаралтын. Тудым тунем лекмеке, С.Сушкина уэш театрыш пӧртылын да кызытат тушто пашам ышта. 50 ий наре пашам ыштыме жапыште Светлана ятыр спектакльыште рольым чоҥен, поснак марий постановкылаште тӱҥ партийым мурен, гастрольышкат чӱчкыдын лектын, марий мурым тӱнямбал кӱкшытыштӧ йоҥгалтарен. Кызыт тудо режиссёрын полышкалышыжлан пашам ышта.
Театрыш толмо жапше, пашам ыштыме пагытше да моло нерген кумданрак шкеж дене мутланымеке пален налына.
— Изинек мурылан кумылан улмыда Тендам театрыш конден докан?
— Йошкар-Оласе заводышто пашам ыштыме годым театрын хорышкыжо мураш толаш шонымаш трукышто лектын. Изиэм годымат, интернатыште илыме, заводышто пашам ыштыме годымат эреак муренам. Каныш жаплан интернат гыч толмеке, ломбыш кӱзен мурымем кызытат сайын шарнем:
«Называют меня некрасивою —
Так зачем же он ходит за мной…»
Але: «Утки все парами,
Как с волной волна,
Все девчата с парнями,
Только я одна…»
Но артист лиям манын, нигунам шонен омыл. Вет спортым йӧратенам, сандене спортсмен лиймем шуын. Школышто тунеммем годым кеҥежымат, телымат шуко таҥасымашке ушненам, Йошкар-Олаштат ятыр гана лийынна. Кылмаш шагал огыл логалын, тидланак кӧра йол йыжыҥ коршташ тӱҥалын да тиде шонымаш гыч кораҥынам.
— Изинекак ава деч посна кодмылан мурыда ойганрак лийын, очыни?
— Вич ияш ава деч посна кодынам, вара изава дене илыме. Лу ияш улмем годым Параньга интернатыш логальым. Варажым шӱжаремат тушкак толын. Тушто йокрокланыме огыл, илыш веселан эртен. Каныш жаплан мӧҥгӧ мийымеке, изава эреак йочаже-шамычым ончаш кӱштен, молын семын чодыраш саскам погаш але йолташ ӱдыр-влак дене кинош каяш жап лийын огыл. Ачайым ужмо шуэш да веле канышланжат миенна. Кеҥежым Параньга гыч мӧҥгӧ йолынат кошташ пернен. Эрдене кудытлан лектам да индеш шагат кастене миен пурем ыле.
— Шочмо ялышкыда миен коштыда?
— Жап лийме семын але гастроль дене мийыме годым пошкудо деке пурен лектам. А шочмо суртем шукертак уке, тудын олмыштыжо корно эрта. Но ийготым погымо семын чарайолын куржталме пагыт чӱчкыдынак шарналтеш. Ӱдыр-рвезе-влак дене модын юарлыме, комбигым оролымо, олыкышто тӱрлӧ пеледыш коклаште куржталме тат ушыш толын пура. А ломбыш кӱзен, кузе муренам!?
— Мурызо-влаклан йӱкым перегыман. Тидын шотышто могай секретда уло?
— Нимогай секретем уке. Эн тӱҥжӧ — кидым, йолым кылмыкташ огеш кӱл, кочо пурысан кочкышымат кораҥдыман. Тыгак сценыш лекме деч ончыч кок шагат кочман огыл, уке гын мураш неле лиеш.
— Те концерт программе денат шуко вере коштында…
— Театрын солистше-влак Виталий Шапкин, Надежда Ковалёва, Арсений Венедиктов, филармоний гыч капелле дене эн ончычак Венгрийыш, Финляндийыш миенна. Варажым тиде команде Эстонийыш каен, а мый капелле дене Москосо концерт залыште мастарлыкым ончыктенна. «Финн-угор муро-влак» цикл дене Финляндийыште кум гана лийынам. Ончыч правительственный концертлаштат марий мурым йоҥгалтарыме. «Марий кундем» семӱзгар оркестр денат шуко вере лийынна.
— Театрыш толмеке, икымше рольым могай постановкышто ӱшаненыт?
— Консерваторийын 5-ше курсыштыжо тунемме годым «Чио-Чио-сан» оперыште Сузукин партийжым муренам. А пашам ышташ толмеке, «Сивильский цирюльник» оперыште Розинан партийже лийын. Тиде рольым кызытат шарнем. Марий оперлаште муренам, «Акпатырыште» Марфа ден Эвикам, «Алдиарыште» Сулийым, а Арбанын «Кеҥеж йÿд» опереттыштыже Тамара ден Ольган рольыштым модынам. Тиддеч вара эше ятыр постановкышто, йоча спектакльыште муренам.
— Жапше годым те Москосо Кугу театрыште стажировкым эртенда. Тушко тыланда кодаш темлен огытыл?
— Тылзе утла тушто стажировкым эртенам. Эрдене да кастене урок лийын. Икана гастроль гыч актрисе толын шуын огыл да мыйым «Евгений Онегин» постановкышто Ольган партийжым мураш лукнешт ыле. Шоналтымем еда могырем мучко копыж-ж лийын каен, но актрисе толын шуын. А такшым тиде партийым мурымемжат шуын ыле, но моткоч лӱдынам. Тиде сценыште Кугу театрын солистше семын кум концертым эртаренам, чапланыше композитор-влакын произведенийышт деч посна марий муро-влакым йоҥгалтаренам. Калык моткоч шокшын вашлийын.
— Тендан репертуарыштыда могай композитор-влакын произеденийышт улыт?
— Чапланыше марий семмастар-влак Андрей Эшпайын, Иван Молотовын, Евгений Волковын, тыгак Иван Егоровын, Эрик Сапаевын, Дмитрий Кульшетовын мурышт улыт, тыгак самырык композитор Алексей Яшмолкин, Виталий Алексеев дене кылым кученам. Сапаевын мурыжо-влак дене тичмаш программым 2012 ийыште ямдыленам ыле. Тыгак Рахманиновын, Чайковскийын, йот элласе композитор Бетховенын, Бахын, Вердин, Россинин произведенийыштым муренам.
— Марий муро дене тӱня мучко коштында, Россий артист-влак дене пырля ик сценыште муренда. Но Тыланда театр лишылрак лийын…
— Театрыште мураш утларак келшен. Вет тӱрлӧ спектакльыште тӱрлӧ рольым модат, тӱрлӧ образ гоч произведенийын шонымашыжым почын пуаш тыршет.
-Театрын солистше деч вара те икмыняр жап опер труппым вуйлатенда, а кызыт режиссёрын полышкалышыже улыда. Тынар ий сценыште лиймеке, коклан кызытат муралтымыда шуэш докан.
— Уке. Мурен ситаренам, витне (воштылеш). Пытартыш гана кок ий ончыч лӱмгече касыштем муренам да тетла – уке.
— Театрын икымше кечыж гыч манме гаяк пашам ыштеда. Тудо шинча ончылныдак кушкын манаш лиеш…
— Моткоч кушкын. Кызыт театрыште опер ден балет труппо-влак пашам ыштат. Кушкын толшо тукымым туныкташ балет школна уло. Театрна Российыште веле огыл, йот эллаштат чапланен. Солист-влакат моткоч талантан улыт. Шукыштым Константин Анатольевич Иванов кугу олала гыч ӱжын. Молан манаш гын марий ӱдыр-рвезе-влак кокла гыч театрыш солистлан огыт тол. Кызыт мураш йӧратыше самырык-влак вик эстрадыш «лупшалтыт». Нунын кокла гыч профессиональный композиторын мурыжым мурышыжо шагалын улыт. Пытартыш жапыште шкештак почеламутым возат, семым келыштарат, концертым эртарат.
— Пеш кугу тау, Светлана Сергеевна, йодышем-влаклан вашештымыланда.
— Тау тыландат. А мый чыландамат 8 декабрьыште 16 шагатлан Усталык ушем-влак пӧртыш усталык касышкем пагален ӱжам.
Алевтина Байкова мутланен.
(Фотом еш альбомжо гыч налме.)
