УВЕР ЙОГЫН

Кол вуй гыч ынже шӱй

Республикыштына Россий президент Владимир Путинын темлыме «Демографий» национальный проектшым илышыш пуртымо шотышто моткоч кугу паша шукталтеш. Тудым Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев эсогыл шке контрольышкыжо налын.

Нацпроектын тӱҥ ужашыже-влак кокла гыч иктыже граждан-шамычым таза илыш-йӱлам кучаш, пайдале кочкышым кочкаш, осал койыш деч шӧрлаш кумылаҥдымашке виктаралтын. Кодшо шочмын палемдыме да тӱҥалме паша нерген тазалыкым аралыме министрын алмаштышыже Татьяна Королева журналист-влаклан радамын каласкалыш.

– Таза илыш-йӱла дене кылдалтше темым эн ончычак ведомство-влак коклаште вияҥдена. Нацпроект поснак пашам ыштен кертше ийготан граждан-влакын, пӧръеҥ-шамычын физический чолгалыкыштым вияҥдымашке, айдемын ӱмыржым шуйымашке виктаралтын: 2024 ийлан – кокла шот дене 78 ий марте, 2030 ийлан – 80 ий марте. Тыгай показательыш айдеме тукымын таза илыш-йӱлам кучымыжо, пайдале кочкышым кочмыжо да осал койыш деч шӧрлымыж дене гына шуаш лиеш. Чыла тидым шотыш налаш да шукташ огыл гын, тазалыкым пеҥгыдемдаш, ӱмырым шуяш нимогай эм, врач, медицине оборудований огыт полшо. Айдеме спорт дене кылым куча, но тыгодымак тамакым шупшаш але аракам йӱаш йӧрата гын, таза да кужу ӱмыр нерген ойлаш лиеш мо? – йодышым пӱсын шындыш Татьяна Евгеньевна. – Муниципальный образований-влак дене кылым эшеат пеҥгыдемдаш кӱлешан, вет районысо але посна кундемысе калыкын илыш-йӱлажым, тазалыкшым, уто-ситыжым вуйлатыше-шамыч сайынрак палат. А пырляште сайжым эшеат вияҥден колташ, удажым жапыштыже тӧрлаташ куштылгырак да йӧнанрак… Мутлан, таче кечылан ме Советский районышто шӱлымӧ органын тӱрлӧ чержылан кӧра шуко еҥын колымыж нерген палена. У Торъял ден Параньга районлаште шкем пытарыше-влакын ешаралт толмышт палдырна. Чыла тидым шотыш налын, лишыл жапыште ситыдымашын амалжым рашемдаш тӱҥалына.  

Проект кышкарыште республикыштына черын профилактикыже, пайдале кочкыш, таза илыш-йӱла дене кумдан палдарыме, аракам шагалрак йӱмӧ, тамак шикш деч аралалтме, физический чолгалыкым вияҥдыме шотышто программе-влак пурталтыт. Ведомство-влак кокласе комиссийын паша кышкарыштыже Тазалыкын тӱнямбал кечыжлан пӧлеклалтше мероприятий-шамыч эртат. Нуно палемдыме темым эшеат вияҥдымашке виктаралтыт.

Кызыт Марий Элыште кугыеҥ-влаклан кок тазалык рӱдер пашам ышта – Йошкар-Оласе 2-шо №-ан поликлиникыште да Волжск оласе рӱдӧ больницыште. Марий Элын Тазалыкым аралыме министерствыжын данныйже почеш, тений икымше кварталыште нуно 1289 еҥын тазалыкшым тергеныт да ты чот гыч 1225 пациентын тиде але вес неле чер дене черланен кертмыштым рашемденыт. Йошкар-Оласе йоча больнице пеленысе тазалык рӱдерыште 912 икшывым тергеныт да 297 ӱдыр-рвезылан тазалыкым эскераш темленыт.  

Айдемылан таза илыш-йӱлам кучашыже куштылгырак лийже манын, медицине организацийлаште «Аракам йӱмӧ деч шӧрлаш полшымо школ», «Шӱм-вӱргорно ситыдымашан пациент-шамычлан школ», «Тау. Огым» (наркологий), «Тамакым кудалташ полшымо школ», «Таза илыш-йӱлам кучымо школ», «Пайдале (таза) кочкыш» да шуко моло школ пашам ыштат. Нунын тӱҥ задачышт – пациент-влакын шинчымашыштым нӧлташ, поснак черын профилактикыже да илышым саемдыме шотышто. 2019 ийын икымше кварталыштыже нине школышто 15778 еҥым туныктымо, тидыже кодшо ий тыгаяк жап деч 1507 пациентлан шукырак. Регионын поликлиникылаштыже пашам ыштыше медицине кабинетлашке тамакым кудалтыше 7048 еҥ специалистын полышыжым йодын миен, тидыже кодшо ий тыгаяк жап дене таҥастарымаште 3661 пациентлан шукырак.

Санитарно-просветительский пашанат кӱлешлыкшым палемдыде огеш лий. Кызыт шагал огыл медицине организацийыште арака, наркотик, тамак деч отказаш кумылаҥдыше видеоролик-влакым ончыктат, тӱшка транспортышто листовко-шамычым шаркалат, шинчымашым пуымо да медицине организацийлаште калыкым таза илыш-йӱла йодыш шотышто анкетироватлат, нине теме дене увертарыше-сотемдарыше сынан материал-влакым ямдылен луктыт да калык деке СМИ полшымо дене шуктат.  «Волонтёр-медик-влак» всероссийский мер толкынын регионысо пӧлкаж дене пырля таза илыш-йӱла да инфекциян огыл черын профилактикыж шотышто семинарым, «йыргешке ӱстелым», конференцийым эртарат.

Республикысе врач-влакын ассоциацийышт «Врач дене пырля – ик шагат йолын» акцийым эртара. Черлыже-тазаже медицине пашаеҥ дене пырля ончылгоч ойырен налме маршрут дене ошкылыт да тыгодым тазалыкым аралыме, пеҥгыдемдыме шотышто шуко сай ой-каҥашым налыт, эмлалтме упражненийым ышташ тунемыт.

Черын профилактикыже да таза илыш-йӱла дене кылдалтше чыла гаяк уверым Марий Элын Тазалыкым аралыме министерствыжын официальный Интернет-порталыштыже, медицине организаций-влакын официальный сайтлаштышт, «ВКонтакте» («ЗОЖ Марий Эл», «Марий Эл Республикын Тазалыкым аралыме министерствыже» группо-влак) ден «Одноклассники» («Марий Эл Республикын Тазалыкым аралыме министерствыже» группо) социальный сетьлаште муаш лиеш.

– Таза илыш-йӱлам кучымо шотышто сай примерым эн ончычак вуйлатыше-влак ончыктат гын, сайрак ыле, очыни, – проектым илышыш пуртымо ик йӧным темлыш мучашлан Т.Королева.

М.ИВАНОВА

Снимкыште: тазалыкым аралыме министрын алмаштышыже Татьяна Королева.

Авторын фотожо. 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий