Марий йӱла почеш:
28 июнь – 9 июль – Пошкырт кундемыште Кугураклан (Кереметлан) кумалтыш почылтеш (тошто тылзылан июнь да июльышто эртаралтеш).
2 июль – Индеш кугарня.
3 июль – Мланде Юмын Ош кече йыр туран савырныме кечыже (игече могай лиеш, шудым солымо, уржа-сорла жап тугаяк шогат).
Марий кумалтышын чинче тушыжо
«Поро Ош Кугу Юмо, эр кече гай нӧлталтын, тылзе гай волгалтын, кеҥеж лай мардеж гай шыман ойласен, ший гай йылгыжын, умла гай оварген, порсын шӱртӧ гай шуйнен ярымлалтын илаш полшо».
«Йӧратен лий, Ош Тӱня Кугу Юмо!»
«Юмылан-Пӱрышылан пелештен, сурт гыч лектын, эре верышкет толын, онапум шынден, чевер пурагоркам шынден, ший-вулным велен, ший оксам пыштен, тичмаш ойгиндым пыштен, тичмаш немыр подым шынден, тичмаш сортам чӱктен, ойпидышан арканетым кылден, ойлымо мутнам шуктен сӧрвалена».
В.Т.Михайловын «Калык ойпого — калык чон поянлык» книгаж гыч налме.
Черке календарь почеш:
28 июнь – Петро ваштареш пӱтым кучымо пагыт тӱҥалеш.
29 июнь – Святитель Феофан Затворникын кечыже.
2 июль – Преподобный Варлаам Хутынскийын кечыже, Господьын изажын, апостол Иудан, кечыже. Москвасе святитель Иов ден Шанхайын да Сан-Франсискон святительже Иоаннын кечышт.
3 июль – Озаҥысе архиепископ святитель Гурийын мощыжым 1630 ийыште вес вере пыштыме кече.
4 – Преподобный Максим Грекын кечыже.
Ача-ава сугынь – эре кӱлеш
Ожно ача-авам икшыве-влак чот пагаленыт. Илышысе кеч-могай ошкылым ыштыме деч ончыч йоча-влак лач нунын деч сугыньым налаш тыршеныт. Сугынь деч посна ыштыме ошкыл порыш ок шукто манын шоненыт да тидлан чынжымак ӱшаненыт. Сандене кумалаш да сугыньлаш изинек тунемман? «Тек Юмо тыйым сугыньла, Господь арала, да илаш туныкта»… «Господь тыйым сугыньла, леведеш да утарен кода», Але «Юмо дене пырля», «Юмо тый дененет пырля», «Господь тылат ласкалыкым пуа».
Сугыньым пуымо годым шочшым ыреслаш да тыгай шомакым ойлаш кӱлеш: «Ачаже, эргыже да Святой шулыш лӱмеш».
Марий калыкмут
Пӱртӱсым ӱжара сӧрастара, еҥым арулык палдырта.
Шӧртньӧ ок рӱдаҥ, шинчымаш ок шоҥгем.
Моштымаште – вият, пояныкат, патырлыкат.
Шомак кӱзӧ огыл, а кӱзӧ марте шукта.
Йоҥылыш гыч чын шочеш, осал гыч – порлык.
Илышын кочыжым палыде, шерыжым от умыло.
Сулыкым шинчавӱд дене мушкын колташ ок лий.
В.Т Михайловын «Калык ойпого – калык чон поянлык» книгаж гыч налме.
С.Носова ямдылен
