УВЕР ЙОГЫН

«Келша – умбакыже луктына, ок келше – вашталтена…»

Тыгай шонымаш дене тыршат Шернур райпон предприятийлаштыже

Шернур райпон кӱэштме кондитер изделийже тамле улмым шукертсек палем. Киндыже тутло улмо нергенат колынам, но тымарте олашке налын кондаш логалын огыл ыле. Кок кече кочна – тутлылыкшым ыш йомдаре. Моло районыштат киндым удан огыл кӱэштыт манын кертыт. Ом ӱчаше, но тыгай кокла гыч иктыже – тыште. Да такшымат киндым ялысе деч чеслын кӱэштшыже уло мо? А вот макарон продукцийым, лачшымак улиткым, да соусым тыште оласе деч чаплын ямдылымышт чотак ӧрыктарыш. Улиткыжым шке шолтен ончышым – нимыняр ыш шалане, ненче ыш лий, но тунамак сайын кӱӧ да тутло лие. Соусшат нимогай уто ешартыш деч посна ямдылымылан кӧрак, очыни, сай таман. Санденак чыла нине кочкыш продуктым ыштен лукшо-влак дене ужын кутыраш, кузе ямдылымыштым пален налаш оҥайын чучо.

Кинде – илыше продукт

Эн ончычак «Шернур райпон кинде комбинатше» ООО-ш мийышна. Комбинатыш пурышна веле – кӱктен лукмо кинде пуш нерым чыгылтарыш.

— Ончычсо сорт киндым ме ончычсо семынак кӱэштына, но ложашым кеч-кунамат сайракым налаш тыршена. Ял калык уржа, уржа да шыдаҥ, кӱшыл сорт шыдаҥ дене ончычсо семын ямдылыме киндылан тунемын. Сандене ме тидым тӱҥлан шотлена. Но тидын годымак у сортымат утларак луктына. У семын ямдылыме (шолдыран йоҥыштымо ложаш дене, подовый манме) кинде да булко изделий, багет, тӱрлӧ (пареҥге, сыр але кол) ешартышан шаньга, самса, тӱрлӧ кекс, сдобный сукара кумылым савыреныт. Кекс ден сукарам олашкат колтена – йӧратен налыт, — каласыш технолог Е.С.Алмакаева.

— А мо дене нуно ойыртемалтыт? – рашемдыме шуо.

— Кажне производитель икгаяк продукцийым тӱрлын ямдыла да кажныже тидым шолыпышто куча. Мемнанат шке ойыртемышна уло. Тидыже тӱсыштат, тамыштат палдырна. Но тидын годым ме иктым ушышто кучена: кинде продукций тазалыклан келшыше да пайдале лийшаш, уто ешартыш деч посна ышталтшаш. Кинде – тиде илыше продукт. Руаш гыч тудо ышталтеш.  А руаш – тиде бактерий але микроорганизм тӱня. Тудо келшышын шуэш – тутло таман кинде лиеш. А тидлан чумыр технологийым тӱткын шуктен толман, — вашештыш Елена Степановна.

1985 ий гыч тудо тыште технологлан ышта да шкенжын семынак кужун тыршыше мастер М.С.Еманаева, пекарь Ю.Н.Иванова гай пашаеҥ-влаклан эҥерта. Пырляк самырык-влакым туныктен куштат. Маргарита Степановнажын пелашыжат да ӱдыржат тыштак ыштат – еш династий манаш лиеш. Опытан ден самырык-влакын тыршымышт дене паша ушнен толеш. Технолог шкежат, продукцийым ыштымашке ушнен, мастарлыкшым шуара. Кайымына деч ончыч, лончан руашым йытыр дене шымартен да пӱчкеден, чыве фарш дене самсам ышташ пиже. Ты кочкышымат калык кумылын налеш, мане.

Уто ешартыш деч посна

А ме райпон «Шернур пищевик» ООО-жын консерве цехышкыже каяш лекна.

— Предприятийыштына консерве цех деч посна макарон изделийым ыштыме да шылан кочкышым ямдылыме цех-влак улыт. Икымшыштыже шашлыклык кетчупым да кочалге томат соусым, кокымшыштыжо куд тӱрлӧ макарон изделийым, а кумшыштыжо кандаш тӱрлӧ пельмень ден котлетым ямдылена. Котлет кокла гыч «Каргопольский» ден «По-киевски», пельмень кокла гыч «По-сибирски», «Оригинальный» да «Даниловский» манмым йӧратен налыт. А макарон изделий чыла тӱрлыжат (макарон, улитке, рожки, вермишель, паутинке, гребешок) ик семынак кая. Вет нуно ик сырьё (кӱшыл сорт пушкыдо шыдаҥ ложаш да вӱд) гыч ышталтыт, лач – тӱрлӧ технологий почеш. А томат соусна шкенан дене веле огыл, Марий Турек ден Советский районыштат да тыгак Йошкар-Олаште ужалалтеш, — каласыш консерве цехын вуйлатышыже Т.Ю.Ворсина.

Цехыште вуйлатышыге шым еҥ пашам ышта. Татьяна Юрьевна шкежат производствышто тырша — пельменьым ыштымаште ме тудым ужна. Тыгак макароным фасоватлымашке миен ончална. Томат соусым аралыме складыште лийна.

— Кодшо ийын макарон ден соусым Россий кӱкшытан «Шӧртньӧ шыже» выставкыш коштыктымо. Тушто макаронна (улитке) кокымшо верым да ший медальым налын, а томат соусна кумшо вер да бронзо медаль дене палемдалтын. Да таклан огыл, ме чыла продукцийым ГОСТ-лан келшышын, тӱрлӧ химий ешартыш деч посна, ямдылена. Технологна-влакат, кеч кинде комбинатыште, кеч кочкыш комбинатыште, тидым тӱткын эскерат. Шергынрак шуэш гынат, алмаштышым огыл, а натуральный, пӱртӱс пуымо, сырьём кучылтыт. Тидыжак сай качестван продукцийым ямдылаш полша, — акым пуыш райпон сбыт шотышто менеджерже Д.А.Пехметов. Тудак мемнам ончыктен коштыктыш.

Шкенан денат, ӧрдыжтат палат

«Шернур пищевик» комбинатын кондитер цехышкыжат пурыде ыжна чыте, вет лачак тудын продукцийже гоч Шернур райпом республик мучко веле огыл, ӧрдыжтат палат.

— Ме шуко тӱрлӧ кӱэштме шере продукцийым  (15 утла тӱрлӧ мӱгинде ден 30 утла тӱрлӧ печеньым, бисквит ден рулетым) да сакыраҥдыме изделийым (мармелад ден дражем,  арахис ден кисельым) ямдылена. Мом ыштен огына лук, чылажат йодмашан. Кажне кевытыш арнялан кок гана 20-30 коробка продукцийым колтена, да чыла ужалалтеш, — каласыш кочкыш комбинатын кок цехшыланат мутым кучышо технолог да ту жапыште эше кондитер цех вуйлатышылан ыштыше Т.Ю.Бердинская. Каласыме продукций гыч икмыняржым ыштымым шке шинча денак ужна.

— Продукцийдам тыге йӧратен налмым мо дене умылтареда? – йодде шым керт.

— Кеч-могай сату эн ончычак тӱсшӧ дене савырышаш. Вара тамже дене келшышаш. Тунам гына налше лектеш. Ме чыла тидым ушышто кучена да налшын кузе аклымыжым эскерена. Налшылан келша – умбакыже луктына, ок келше – уэмдена але весе дене вашталтена. Тыгак ассортиментнам пойдарена, — вашештыш Татьяна Юрьевна.  

— Санденак, очыни, тынар шуко тӱрлӧ печенье ден мӱгиндым луктыда? – оҥайын чучо.

— Кажне продукцийын составше тӱрлӧ, санденак тамжат тӱрлӧ, да тӱсшымат ойыртемалтшым ышташ тыршена. Но тидын годымак чыла продукций норматив документ-влакын йодмашыштлан, ГОСТ ден технический условийлан келшен толшаш, декларироватлыме да сертифицироватлыме лийшаш, кочкышыш пышталтше тӱрлӧ концентрат да чиялтыш деч посна ышталтшаш, — рашемдыш технолог.

Тыге, Шернур райпон предприятийлаже мучко ончал эртымеке, тыште ыштен лукмо продукцийлам налын тамлен ончалаш кумыл ешаралте веле.  

Юрий Исаков.

  

Авторын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий