Россий законодательствыш пуртымо вашталтыш-влак 1 июль гыч вийым налыныт. Нуно тӱҥ шотышто еш, йоча, пенсионер, студент, амалкалче, автомобилист, йот граждан-влак дене кылдалтыныт.
Ик эн куандарышыже…
РФ президент Владимир Путинын указше дене келшышын, элыштына 3 гыч 16 ияш марте йочан еш-влак 10 тӱжем теҥге кугыт выплатым эше ик гана налыт. Тудым икымше выплатым налашлан колтымо документ негызешак палемдат.
Шке пашам – 16 ияш гычак
Шкан шке пашам ыштыше-влак налогым Российын чыла регионыштыжо тӱлаш тӱҥалыт. Тыгодым «самозанятый» статусым 16 ияшак налаш лиеш. Кызыт элыштына 700 тӱжем утла еҥ шканже шке пашам ышта. Элым вуйлатышын шонымыж почеш, налог режим калыклан «официально да ласкан пашам ышташ» йӧным пуа, да кызыт тиде права дене кум миллион наре еҥ пайаланен кертеш.
Путешествийлан корно почылтеш
Российыште турист отрасль угыч пашам ышташ тӱҥалеш, эл мучко путешествоватлаш поснак йодмо чыла направлений почылтеш.
15 июль гыч йот эллашке авиасообщений-влакым уэмдаш палемдыме.
Тыгак, у коронавирус инфекций шотышто эпидситуацийым шотыш налын, регионлаште тазаҥдыме йоча лагерь-влакым почаш йӧным пуымо.
Поезд ок кай гынат, нимом огыда йомдаре
Рейсым вашталтыме годым кӱртньыгорно пассажир-влаклан оксам пӧртылташ тӱҥалыт. Тидыже кум тат дене кылдалтын: икымше – рейсым посна чрезвычайный ситуаций годым лӱдыкшӧ лектын кертмылан вашталтымеке, кокымшо ден кумшо – элын але тудын иктаж ужашыжын кумдыкыштыжо утларак ямде улмо режимым ыштыме але чрезвычайный ситуацийым увертарыме годым. Билетыште ончыктымо кечын да жапыште палемдыме кум амаллан кӧра поезд дене кудалын кертме огыл гын, пассажир оксажым 12 тылзе жапыште пӧртылтен кертеш. Але, кумылжо уло гын, тиде маршрут денак билетыште ончыктымо поездын вагоныштыжо чрезвычайный ситуацийым але утларак ямде улмо режимым кораҥдыме деч вара кудалын сеҥа. Но тиде йӧн денат идалык жапыште пайдаланен шуктышаш.
Маршрутко да автобус дене кудалышташ лӱдыкшыдымырак лиеш
М2 да М3 категориян чыла транспорт средствыште – кандаше деч шукырак пассажирым шупшыкташ лийме автобусышто, троллейбусышто да маршрут таксиште – тахограф лийшаш. Тудо машинан кудалме писылыкшым эскера, тиде режимым пудыртымо деч арала. Тыгак нине данный-влак почеш водительын состоянийжым контрольышто кучаш йӧным ышта, молан манаш гын прибор тудын транспорт средствым суткаште мыняр жап виктарымыжым ончыкта.
Парковкышто – у правил
Тӱшкан пайдаланыме чыла парковкышто инвалид-шамычлан 10 процент деч шагал огыл верым ойырышаш улыт. Ушештарена, нине верыш I да II группо инвалид-влак але нуным шупшыктышо водитель-шамыч шке машинаштым чылт яра шогалтен кертыт. Тиде льгото дене шке семын кусныл кертдыме да 2020 ий июль марте «Инвалид» шижтарыше палым налше III группо инвалид-влакат пайдаланен кертыт.
Тылеч посна 1 июль гыч «Инвалид» палым пуымым чарнат. Тидын олмеш инвалидлан але тудым шупшыктышо водительлан шке автомашинаштым инвалид-влакын федеральный реестрыштышт регистрироватлыман – Пенсий фондыш «Кугыжаныш услуго» единый портал але МФЦ гоч йодмашым пуыман. Реестрыш пуртыдымо «Инвалид» палан автомашинам парковкын льготан верышкыже 2021 ий 1 январь марте шогалташ лиеш.
Опекун-влакын пенсийыштым тиде ийынак индексироватлат
Услугыштлан оксам налше пенсионер-опекун ден попечитель-влак пашам ыштышылан шотлалтмым чарнат. Нине пенсионер-шамычын страховой пенсийыштым тиде ийынак индексироватлаш тӱҥалыт, а пашам ыштымым чарнымекышт огыл.
Паша корным мучашлыше пенсионер-влакын пенсийыштым тичмашнек индексироватлат. А 75 ияш деч кугурак-влаклан ешарен тӱлаш тӱҥалыт.
Вузым тунем пытарыше-шамыч пашам писынрак муыт
Тыгай умылымаш пурталтеш – тунемше-шамычым практически ямдылымаш. Тидыже кӱшыл да кокла профессиональный шинчымашым пуышо тӧнеж-влак дене кылдалтын. Тудын цельже – ончыкылык профессийын теорийже шотышто виян шинчымашым пуымо деч посна выпускник-влакым эше пашам ыштен мошташ туныкташ.
Студент-влакын практикышт кызытат уло, но практически ямдылымаш – кумдарак умылымаш, тудо вузын але колледжын специализацийышт шотышто посна компетенцийым налаш полша. Икманаш, шинчымаш программым эртыше студент-влак ончыкылык профессий дене кылдалтше пашалан утларак радамын тунемшаш улыт. Тидланже тунемме заведений-шамыч, мутлан, профильный компаний але организаций дене ойпидышым ыштен кертыт.
Шояк эм, тамак да йолчием шагалемыт
Российыште эмым, тамакым да йолчиемым маркироватлаш тӱҥалыт. Производитель, импортёр, дистрибьютор-влаклан, тыгак опт да рознице
торговльылан, аптеке ден медицине организаций-шамычлан маркировко обязательный лиеш. Рынкын чыла участникше «Честный знак» маркировко да эскерымаш кугыжаныш системыште регистрироватлалтшаш. Тыгай маркировко сатун производитель деч потребитель марте эртыме корныжым эскераш йӧным ышта.
2020 ий 1 июль марте оборотыш колтымо маркировкыдымо эмым аралаш лийме жапше шумеш ужалаш лиеш.
Маркировкым пудыртымылан должностьышто улшо еҥ-влак 5 гыч 10 тӱжем теҥге марте штрафым тӱлат, юридический лица ден амалкалче-шамыч – 50 гыч 100 тӱжем теҥге марте.
Законыш пуртымо вашталтыш дене келшышын, вес элыште 1 июль марте налме, но тиде кече деч вара кондымо йолчиемым компаний-влак 1 август марте маркироватлен кертыт. 1 июль марте ужален пытарыдыме, ургымо але налме сатум 1 сентябрь марте маркироватлыман.
Сигаретым (сигарым, сигариллым, чыла тӱрлӧ тамакым) обязательно маркироватлыме нерген 224-ше №-ан пунчалым РФ правительстве 2019 ий 28 февральыште луктын. Маркировкым илышыш эше идалык ончычак пуртымо, но 2019 ий 1 июль марте лукмо чыла сатум 2020 ий 1 июль марте ужалаш йӧным пуымо.
Электротулым – ондалыде
Элыштына электротулым кучылтмо кугытым шотлышо тошто счётчикым «ушан» прибор дене алмашташ тӱҥалыт. Тудым электротулым ужалыше компаний ден сетевой организаций-влак шкеак шындат да обслуживатлат. «Ушан» счётчик электротулым кучылтмо кугытым эскера, тиде данныйым компанийышке дистанционно колта, тылеч посна потребительын счёт почеш тӱлыдымыж годым электрокуатым иземда. У приборым палемдыме жапыште огыт шынде гын, потребитель электротуллан тӱлыдеат кертеш.
РФ гражданстве: у «льготник-влак»
Шуко йот еҥлан россий гражданствым налаш куштылгырак лиеш. Российын гражданкыже але гражданинже дене мужыраҥше да элыштына кум ий деч шагал огыл жап илыше йот еҥ-влаклан гражданствым простаҥдыме радам дене пуат. А тыгай еш эше йочан гын, илыме жап шотыш огеш налалт. Российыште тунемше да 2002 ий 1 июль деч вара дипломым налше йот граждан-влакланат пиал шыргыжалын: гражданстван лияшлан элыштына ончычсо семын кумыт огыл, а ик ий пашам ыштымат сита. Вес «льготник-влак» — кӧн ачаже але аваже РФ гражданинже але Российыште ила. Беларусь, Казахстан, Молдова да Украина гыч толшо-шамычланат россий паспортан лияш куштылгырак лиеш.
1 октябрь марте «шӱкалыныт»
1 июль гыч пенсий ден моло социальный выплатым «МИР» тӱлымӧ системын банк картышкыже гына колташ ыштыме ыле, но коронавирусын пандемийжылан кӧра тиде жапым 1 октябрь марте шуйымо. Рӱдӧ банкын «МИР» картым почаш кӱлмӧ шотышто йодмашыже сберкнижка але почто гоч налме пенсий да моло социальный выплате дене кылдалтын огыл.
ЖКХ услуго шергештеш
Российыште илыме-коммунал услугылан тариф кокла шот дене 4 процентлан кугемеш. ЖКХ услуго поснак Чечняште, Кабардино-Балкарийыште, Дагестаныште да Ингушетийыште шергештеш, а Ненец автономный округышто эн шулдо лиеш. Марий Элыште тарифым кокла шот дене 3,9 процентлан кугемдат.
Пурла рулян техникым кондаш чарат
Российышке пурла велне верланыше рулян строительный спецтехникым, самосвалым, экскаваторым, манипуляторан грузовикым, тягачым да автобусым кондаш чарыме. Пурла рулян легковой автомашинамат тылеч вара индивидуальный сертификацияным да конструкцийын лӱдыкшыдымылыкшӧ нерген свидетельстваным веле кондаш лиеш.
Ик эн куандарышыже…
РФ президент Владимир Путинын указше дене келшышын, элыштына 3 гыч 16 ияш марте йочан еш-влак 10 тӱжем теҥге кугыт выплатым эше ик гана налыт. Тудым икымше выплатым налашлан колтымо документ негызешак палемдат.
Шке пашам – 16 ияш гычак
Шкан шке пашам ыштыше-влак налогым Российын чыла регионыштыжо тӱлаш тӱҥалыт. Тыгодым «самозанятый» статусым 16 ияшак налаш лиеш. Кызыт элыштына 700 тӱжем утла еҥ шканже шке пашам ышта. Элым вуйлатышын шонымыж почеш, налог режим калыклан «официально да ласкан пашам ышташ» йӧным пуа, да кызыт тиде права дене кум миллион наре еҥ пайаланен кертеш.
Путешествийлан корно почылтеш
Российыште турист отрасль угыч пашам ышташ тӱҥалеш, эл мучко путешествоватлаш поснак йодмо чыла направлений почылтеш.
15 июль гыч йот эллашке авиасообщений-влакым уэмдаш палемдыме.
Тыгак, у коронавирус инфекций шотышто эпидситуацийым шотыш налын, регионлаште тазаҥдыме йоча лагерь-влакым почаш йӧным пуымо.
Поезд ок кай гынат, нимом огыда йомдаре
Рейсым вашталтыме годым кӱртньыгорно пассажир-влаклан оксам пӧртылташ тӱҥалыт. Тидыже кум тат дене кылдалтын: икымше – рейсым посна чрезвычайный ситуаций годым лӱдыкшӧ лектын кертмылан вашталтымеке, кокымшо ден кумшо – элын але тудын иктаж ужашыжын кумдыкыштыжо утларак ямде улмо режимым ыштыме але чрезвычайный ситуацийым увертарыме годым. Билетыште ончыктымо кечын да жапыште палемдыме кум амаллан кӧра поезд дене кудалын кертме огыл гын, пассажир оксажым 12 тылзе жапыште пӧртылтен кертеш. Але, кумылжо уло гын, тиде маршрут денак билетыште ончыктымо поездын вагоныштыжо чрезвычайный ситуацийым але утларак ямде улмо режимым кораҥдыме деч вара кудалын сеҥа. Но тиде йӧн денат идалык жапыште пайдаланен шуктышаш.
Маршрутко да автобус дене кудалышташ лӱдыкшыдымырак лиеш
М2 да М3 категориян чыла транспорт средствыште – кандаше деч шукырак пассажирым шупшыкташ лийме автобусышто, троллейбусышто да маршрут таксиште – тахограф лийшаш. Тудо машинан кудалме писылыкшым эскера, тиде режимым пудыртымо деч арала. Тыгак нине данный-влак почеш водительын состоянийжым контрольышто кучаш йӧным ышта, молан манаш гын прибор тудын транспорт средствым суткаште мыняр жап виктарымыжым ончыкта.
Парковкышто – у правил
Тӱшкан пайдаланыме чыла парковкышто инвалид-шамычлан 10 процент деч шагал огыл верым ойырышаш улыт. Ушештарена, нине верыш I да II группо инвалид-влак але нуным шупшыктышо водитель-шамыч шке машинаштым чылт яра шогалтен кертыт. Тиде льгото дене шке семын кусныл кертдыме да 2020 ий июль марте «Инвалид» шижтарыше палым налше III группо инвалид-влакат пайдаланен кертыт.
Тылеч посна 1 июль гыч «Инвалид» палым пуымым чарнат. Тидын олмеш инвалидлан але тудым шупшыктышо водительлан шке автомашинаштым инвалид-влакын федеральный реестрыштышт регистрироватлыман – Пенсий фондыш «Кугыжаныш услуго» единый портал але МФЦ гоч йодмашым пуыман. Реестрыш пуртыдымо «Инвалид» палан автомашинам парковкын льготан верышкыже 2021 ий 1 январь марте шогалташ лиеш.
Опекун-влакын пенсийыштым тиде ийынак индексироватлат
Услугыштлан оксам налше пенсионер-опекун ден попечитель-влак пашам ыштышылан шотлалтмым чарнат. Нине пенсионер-шамычын страховой пенсийыштым тиде ийынак индексироватлаш тӱҥалыт, а пашам ыштымым чарнымекышт огыл.
Паша корным мучашлыше пенсионер-влакын пенсийыштым тичмашнек индексироватлат. А 75 ияш деч кугурак-влаклан ешарен тӱлаш тӱҥалыт.
Вузым тунем пытарыше-шамыч пашам писынрак муыт
Тыгай умылымаш пурталтеш – тунемше-шамычым практически ямдылымаш. Тидыже кӱшыл да кокла профессиональный шинчымашым пуышо тӧнеж-влак дене кылдалтын. Тудын цельже – ончыкылык профессийын теорийже шотышто виян шинчымашым пуымо деч посна выпускник-влакым эше пашам ыштен мошташ туныкташ.
Студент-влакын практикышт кызытат уло, но практически ямдылымаш – кумдарак умылымаш, тудо вузын але колледжын специализацийышт шотышто посна компетенцийым налаш полша. Икманаш, шинчымаш программым эртыше студент-влак ончыкылык профессий дене кылдалтше пашалан утларак радамын тунемшаш улыт. Тидланже тунемме заведений-шамыч, мутлан, профильный компаний але организаций дене ойпидышым ыштен кертыт.
Шояк эм, тамак да йолчием шагалемыт
Российыште эмым, тамакым да йолчиемым маркироватлаш тӱҥалыт. Производитель, импортёр, дистрибьютор-влаклан, тыгак опт да рознице
торговльылан, аптеке ден медицине организаций-шамычлан маркировко обязательный лиеш. Рынкын чыла участникше «Честный знак» маркировко да эскерымаш кугыжаныш системыште регистрироватлалтшаш. Тыгай маркировко сатун производитель деч потребитель марте эртыме корныжым эскераш йӧным ышта.
2020 ий 1 июль марте оборотыш колтымо маркировкыдымо эмым аралаш лийме жапше шумеш ужалаш лиеш.
Маркировкым пудыртымылан должностьышто улшо еҥ-влак 5 гыч 10 тӱжем теҥге марте штрафым тӱлат, юридический лица ден амалкалче-шамыч – 50 гыч 100 тӱжем теҥге марте.
Законыш пуртымо вашталтыш дене келшышын, вес элыште 1 июль марте налме, но тиде кече деч вара кондымо йолчиемым компаний-влак 1 август марте маркироватлен кертыт. 1 июль марте ужален пытарыдыме, ургымо але налме сатум 1 сентябрь марте маркироватлыман.
Сигаретым (сигарым, сигариллым, чыла тӱрлӧ тамакым) обязательно маркироватлыме нерген 224-ше №-ан пунчалым РФ правительстве 2019 ий 28 февральыште луктын. Маркировкым илышыш эше идалык ончычак пуртымо, но 2019 ий 1 июль марте лукмо чыла сатум 2020 ий 1 июль марте ужалаш йӧным пуымо.
Электротулым – ондалыде
Элыштына электротулым кучылтмо кугытым шотлышо тошто счётчикым «ушан» прибор дене алмашташ тӱҥалыт. Тудым электротулым ужалыше компаний ден сетевой организаций-влак шкеак шындат да обслуживатлат. «Ушан» счётчик электротулым кучылтмо кугытым эскера, тиде данныйым компанийышке дистанционно колта, тылеч посна потребительын счёт почеш тӱлыдымыж годым электрокуатым иземда. У приборым палемдыме жапыште огыт шынде гын, потребитель электротуллан тӱлыдеат кертеш.
РФ гражданстве: у «льготник-влак»
Шуко йот еҥлан россий гражданствым налаш куштылгырак лиеш. Российын гражданкыже але гражданинже дене мужыраҥше да элыштына кум ий деч шагал огыл жап илыше йот еҥ-влаклан гражданствым простаҥдыме радам дене пуат. А тыгай еш эше йочан гын, илыме жап шотыш огеш налалт. Российыште тунемше да 2002 ий 1 июль деч вара дипломым налше йот граждан-влакланат пиал шыргыжалын: гражданстван лияшлан элыштына ончычсо семын кумыт огыл, а ик ий пашам ыштымат сита. Вес «льготник-влак» — кӧн ачаже але аваже РФ гражданинже але Российыште ила. Беларусь, Казахстан, Молдова да Украина гыч толшо-шамычланат россий паспортан лияш куштылгырак лиеш.
1 октябрь марте «шӱкалыныт»
1 июль гыч пенсий ден моло социальный выплатым «МИР» тӱлымӧ системын банк картышкыже гына колташ ыштыме ыле, но коронавирусын пандемийжылан кӧра тиде жапым 1 октябрь марте шуйымо. Рӱдӧ банкын «МИР» картым почаш кӱлмӧ шотышто йодмашыже сберкнижка але почто гоч налме пенсий да моло социальный выплате дене кылдалтын огыл.
ЖКХ услуго шергештеш
Российыште илыме-коммунал услугылан тариф кокла шот дене 4 процентлан кугемеш. ЖКХ услуго поснак Чечняште, Кабардино-Балкарийыште, Дагестаныште да Ингушетийыште шергештеш, а Ненец автономный округышто эн шулдо лиеш. Марий Элыште тарифым кокла шот дене 3,9 процентлан кугемдат.
Пурла рулян техникым кондаш чарат
Российышке пурла велне верланыше рулян строительный спецтехникым, самосвалым, экскаваторым, манипуляторан грузовикым, тягачым да автобусым кондаш чарыме. Пурла рулян легковой автомашинамат тылеч вара индивидуальный сертификацияным да конструкцийын лӱдыкшыдымылыкшӧ нерген свидетельстваным веле кондаш лиеш.
Лаштыкым М.ИВАНОВА ямдылен
