Надежда Алатайкина, Килемар район:
— Съездыште мутым пуат гын, мый марий йылмым туныктымо шотышто йодышым тарватем ыле.
Поснак – Церкысола (Арда) школышто туныктымо нерген. Мый шкежат тушто 12 ий пашам ыштенам, лу ийже марий йылме ден литературым туныктенам.
Шочмо йылме гоч ме шканна тӱням почына, шинчымашнам келгемдена. Кызытсе илыш икмыняр йылмым палаш йодеш. А шочмо йылмым тунемме вес йылмылам сайын палаш корным почеш. Мыняр шуко йылмым палет, тунар илыш йогынын келгытшым утларак шижат.
Церкысола кыдалаш школ – марий школ. Санденак тушто марий йылмым туныктымаш – ик тӱҥ йодмаш. Но тиде предметым тунемше-влакын чотышт ий гыч ийыш шагалем толеш. Мутлан, 2017-2018 тунемме ийыште 56 йоча тудым тунемын, 2018-2019 тунемме ийыште – 54. А кызыт – улыжат 45. Икымше классыш толшо 28 ӱдыр-рвезе кокла гыч лач ик икшывын ача-аваже марий йылмым туныкташ йодмашым возеныт. Кокымшо классыште 15 гыч 6 еҥ веле тудым тунемыт. Арда школышто 207 ӱдыр-рвезе шинчымашым пога. Но нунын кокла гыч марий йылмым шочмо йылме семын 45 еҥ гына тунемеш. Тышечшат луынжо веле марла сайын, моторын, лыжган кутырен колтен моштат.
А 162 икшыве марий йылмым кугыжаныш йылме семын тунемеш. Тӱҥалтыш класслам пытарымеке, визымше классыш вончымо годым ача-ава-влак марий йылмым туныкташ йодын, кокымшо йодмашым возат. Но тунамже чыланат марий йылмым шке шочшыштлан кугыжаныш йылме семын веле туныкташ йодыт! Тидыжым теве кузе умылтарат: ешыште марла огыт мутлане; текстым лудмо годым икшывышт содержанийым, мо нерген ойлалтмым огыт умыло; марла нелын мутланат. Да тидлан кӧра марий йылмым тунеммым чарнат.
Ончыч марий йылмым чылан тунемыныт. Мыйын шонымаште, да мыйын веле огыл, сӱрет тыгаяк лиеш гын, икмыняр ий гыч марий йылмым тунемшыжат огеш код. Тыге ынже лий манын, кугу верым еш налшаш. Ача-ава, кова-коча-шамыч марий йылмын кӱлешлыкшым умылышаш улыт. Арам огыл вет ойлат: «Йылме ила – калык ила, йылме пыта – калык пыта». Тыгай марте шуктыман огыл!
Л.КАМАЛЕТДИНОВА
