Кажне ийын 31 майыште Тазалыкым аралыме тӱнямбал организаций (ВОЗ) Тамак деч посна илыме кечым эртара. Тений тудо «Тамак да шодын тазалыкше» темылан пӧлеклалтын.
Тӱнямбал сообщество ончылан задачым шындыме улмаш – XXI курымышто тамакым шупшмо йодышым йӧршын кораҥдаш. Тиде жап толын, но йодыш кодын, сандене никотин дене кучедалме паша умбакыже шуйна.
ВОЗ-ын палемдымыж почеш, таче тамак айдеме илышым пытарыше ик эн тӱҥ амаллан шотлалтеш, вет тудын зиянже деч тӱнямбалсе кажне луымшо кугыеҥ, ий еда 6 млн. наре еҥ, кола.
Тамакым шупшшо, тамак шикшым шӱлышӧ-влак 25 утла неле чер дене черланен кертыт. Тамакым шупшмылан кӧра Российыште кажне ийын 300 тӱжем наре еҥ жап деч ончыч кола. Тиде чот корно-транспорт происшествийыште, наркотик дене пайдаланыме але СПИД дене орланыме деч ӱмыр лугыч лийше-влак дечат кугу. ВОЗ поснак кугу тӱткышым тамак шикшын таза айдемылан зияным ыштен кертмыжлан ойыра, вет тудо шодо раклан, хронический респираторный тӱрлӧ черлан вияҥаш ик эн тӱҥ амалым ышта. Тамак шикшын ӱлыл шӱлымӧ корныш логалмыжлан кӧра тӱнямбалне ий еда вич ияш марте 165 тӱжем икшыве ӱмыр лугыч лиеш. А аяран южым шӱлышӧ ньоган илышыже кужу лиеш гынат, ийготым погымекше, шӱлымӧ корнын инфекцийже, астме, пневмоний, бронхит, ужармужо (туберкулез) дене чот орлана.
Тылеч посна тамак шикш йырым йырысе средам чот амырта, вет тушто улшо 7000 утла химический вещества, тышечын 69 веществаже кумдан палыме канцероген, южышто вич шагат наре «ила».
Статистике почеш, элыштына таче чумыр калык гыч 40 процентше тамакым шупшеш. Айдеме таза да кужу ӱмыран лийже манын, тамакым шупшмо ваштареш виктаралтше кампанийым посна еҥ тӱшка веле огыл, а чумыр кучем, уло тӱня эртарышаш. Но тиде суапле паша эн ончычак ешыште вийым налшаш.
М.ИВАНОВА.
