ПӰСӦ ЙОДЫШ

Чынак – пӧлек дене иктак… лиеш

У Торъял районысо Масканур селам кызыт шукынжо сайын палат. Палатше тушто улшо шнуй верлан шотлалтше памашлан кӧра. Памашын эмлен кертше вийжылан ӱшанен, еҥ-влак тушко вашкат. Санденак ты илемыш кажне кечын манме гаяк ятырын толын каят. Миятше тысе калык веле огыл, вес кундем ден районла гычат. Эсогыл турист-шамыч экскурсий дене пурен лектыт. Ты амал дене У Торъял районышто ик эн шукын толын кайыме кундем манашат лиеш.

Тиде моткочак сай. Но Масканур селашке миен шумо деч 2,5 километр наре ончыч кӱварым вончыман. А тудыжо чотак тоштемын. Санденак, мутлан, икшыве-шамыч туткарыш ынышт логал манын, У Торъял посёлкысо школыш коштшо йоча-шамычым автобус дене наҥгайыме годым кӱвар деке шумо деч ончыч волтат, вара, эртымеке, уэш шындат.

 

Чылашт лӱм дене

Тидын нерген Масканур селаште илыше Александр Петрович Домрачев идалыкат пеле ончыч 1 августышто верысе тӱвыра пӧртыштӧ Марий Эл вуйлатыше Александр Евстифеевын районысо калык дене вашлиймыж годым тургыжланен ойлыш да шукынжо ӧрыныт ыле. Тунам республик вуйлатыше тиде йодышым келшен толшо министерстве ден ведомствылан шотыш налаш да контрольышто кучаш темлыш.

Шарнем, тудо кечынак вашлиймаш деч вара Масканур кӱвар деке изирак делегаций миен кошто да тудын могайрак улмыжым ончыш. Нунын коклаште йодышым пуышо еҥ, Александр Домрачеват, ыле (снимкыште).

Шона гын, айдеме ала-момат ыштен кертеш. Тидлан тӱҥжӧ кумылжо веле лийже. Масканур селаште илыше тиде чолга пӧръеҥын кумылжо чотак лийын, очыни. Санденак Талман эҥер гоч улшо тошто кӱвар олмеш весым ыштыкташ тӱрлӧ йӧным кычалаш тӱҥалын. А вет тудо ны селан старостыжо, ны депутат огыл, а тыглай еҥ. «Марийкоммунэнергон» Масканур селасе котельныйыштыже операторлан ышта.

Кӱварын тоштеммыжым, каткалалташ тӱҥалмыжым тудо веле огыл, мутат уке, молат ужыныт, но лач тудо уым чоҥаш йодмаш дене республик вуйлатыше мартеат шуын. Да, тевыс, тыршымыжын да ик омсашке веле огыл тӱкален коштмыжын лектышыже раш коеш: ӱмаште шошым у кӱварым чоҥаш тӱҥалыныт.

—   Александр Евстифеевын У Торъял поселкышто калык дене вашлиймашыж марте ты йодышым кушто лиеш, чыла вере тарватенам. Пиалеш, лач тудын дене вашлиймаште йодышым пуымем деч вара паша верже гыч тарванен. Мутат уке, тиде верысе район администраций дене пырля шукталтын, — каласкала Александр Петрович. – Чоҥышо-влак кӱварыште теле мучко пашам ыштышт. Сомылышт кузе ушнымым мый эреак эскеренам, шекланенам. Уке, чылт лӱмынжак толеден омыл, а скандинавский коштмашлан кумылаҥынам да кажне кечын манме гаяк, кок тоям кидыш налын, кӱвар марте да мӧҥгеш вич километрат пеле наре кужытым эртенам. Еҥ-шамыч тыршенак пашам ыштеныт.

Але марте мландым шупшыктен, шарен, свайым кырен, кӱварын тӱҥ ужашыжым ыштен шуктеныт.

Апрель тӱҥалтыште ты верыште меат лийна да тидым шкеат ужна (снимкылаште). Кӱвар торашкак волгалтеш. Кызытсыж дене таҥастарымаште, тудо ятырлан кумда. Кӧ ты корно дене кажне кечын эрта гын, тудым пашаш колтымым поснак изин-кугу вуча, очыни.   

 

Вучаш шуко кодын огыл

Тыге ойлыш У Торъял район администраций вуйлатыше Василий Блинов.

— Масканур кӱвар шотышто йодыш шукертак лектын. Тунам мый эше У Торъялысе ДРСУ-м вуйлатенам. Тунамак тудо аварийныйлан шотлалтын, — каласкала Василий Васильевич. — Сандене у кӱварым чоҥаш манын, эше 2001 ийыштак проектымат ямдыленна. Тудым илышыш шыҥдараш паша планышкат пуртышаш улыт ыле. Но лач окса чӱдылык жап толын шуо. Законат вашталте – корно фондым кораҥдышт. Тыге шонымашна шукталтде кодо.

Туге гынат, тылеч варат ме садак кажне ийын ты йодышым нӧлталынна. Район вуйлатышылан шогалтымекышт, кӱварым чоҥаш кӱлмӧ шотышто уэш пашам ышташ тӱҥална. Лектышыже Марий Эл вуйлатыше Александр Евстифеевын 2017 ий августышто районысо калык дене вашлиймыж деч вара палдырнаш тӱҥале. Тудо ты кӱварым чоҥымо шотышто пашам ышташ сӧрыш. Тылеч вара Юл кундемысе федеральный округыш серышым возымо, идалык мучаште видеоконференций йӧн дене тудын шотышто мутланыме. А ӱмаште шошым аукцион эртыш. Тушто «Марий Эл Дорстрой» сеҥен.

Ойлымо почеш, кеҥежымжак кӱварым чоҥаш тӱҥалыныт. Ты пашам «Марий Эл Дорстрой» организаций, тудын филиалже «Медведевысе Дорстрой» да  «Мостремстрой» шуктат. Кӱварым нӧлтымашке гын «У Торъялысе Дорстроят» ушнен. Павлушат карьер гыч 180 тӱжем наре куб мландым шупшыктымаште лач тудын машинаже-влак пашам ыштеныт.

Объектын тӱрыс смете акше – 81 миллион наре теҥге. Таче кечылан 44 миллион наре теҥгеаш паша ышталтын. Кугыжаныш контракт почеш, Масканур кӱварым тений 30 сентябрьыште ыштен шуктышаш да кугыжаныш комиссийлан сдатлышаш улыт.

— Но ме «Марий Эл Дорстройыш» темлымаш дене лектынна. Тений 28 августышто У Торъял районын юбилейжым палемдаш тӱҥалына да тудын марте чоҥен шукташ йодынна. Сандене ала ты лӱмгечылан районлан шкешотан пӧлекым ыштен кертыт. Чылажат сайын каяш тӱҥалеш гын, шуктышаш улыт.

Шуктатак гын, тиде, чынжымак, районлан кугу пӧлек гаяк лиеш. А тыге  гын, вучаш шукат кодын огыл: улыжат ныл тылзе.

Любовь Камалетдинова.

Авторын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий