«Армийыште чыташ тунемынам», –
манеш Шернур районысо Кускин ялын эргыже Денис Очиев.
Такшым Денис шке шонымашкыже эреак шуаш тырша. Школым тунем лектын, университетыште шинчымашым поген, армийыште служитлен. Кызыт «Кугарня» газет редакцийыште тырша.
– Армий мыйын чонышто, чынак, келге кышам коден. Южышт идалыкым арам йомдарымылан шотлат. Такшым нимоат арам ок йом. Мыланем психологий шотышто пеҥгыдемаш полшыш. Изиш чытамсыррак улам ыле. Армийыш каяш такше ончылгочак ямдылалтынам, – манеш шкеже.
Рвезе юж-десант войскашке логалын. Призывник-шамычым ВДВ-ын Омскышто верланыше 242-шо №-ан учебный частьышкыже наҥгаеныт. Икымше кече марий рвезылан путырак шарнымашан лийын. Частьыш йўдым конденыт. Казармыште окна уке. Палаточный лагерьым ямдыленыт. Тудыжат йўлен. Нунын толмо деч ончыч тушто пожар лийын.
– Эрлашыжым эрдене тельняшкым пуэнытат, «Ынде десантник улыда», – маныныт да подразделенийлашке колтеныт. Шканна илыме верым ямдыленна, палатке лагерьым ыштенна. Присягым пуымо деч ончыч кок арня кажне кечын маршироватленна. Тўҥалтыште тидым ышташ келшен гын, вараже шер темын, – мутшым шуя Денис.
Д.Очиев БМД-м (десантникын боевой машиныже) виктарышылан туныктымо подразделенийыш логалын. Присяге деч вара службо тўҥалын. Эреак, манаш лиеш, тренировочный лагерьыште парашют дене тєршташ тунемыныт. Икымше гана Омскышто служитлымыж годым тєрштен. Тидыже марий рвезылан ўмыр мучкылан шарналт кодын. Тунам тудлан чылажат оҥайын чучын.
– Каваште гай шып верыште нигунамат лийын омыл. Иктаж кок минут наре «чоҥештенам». Пасушко волен шогалынам, а туштыжо – капем деч кужу шудо. Парашютым пыкше погымеке, чумыргаш палемдыме верыш кок-кум километрым ошкылынам. Кокымшо гана тєрштымє годым лўдмашан ыле. Псковышто самолётыш шичмеке, йолемат чытырен. Но лўдмым ончыктен омыл, тєрштенам.
Учебке деч вара Д.Очиевмытым Псковыш наҥгаеныт. Тудо 104-ше №-ан гвардейский десантно-штурмовой полкыш логалын. 2000 ийыште Аргун ущельеште частьын кудымшо ротыжын воинже-влак геройла коленыт. Лач ты кудымшо ротыш служитлаш логалмыжлан рвезе пеш куанен. Нунылан герой-влакым пример шотеш конденыт. Командирышт «Десантник пашам ыштышаш але куржталшаш» манынат, яра жапыште эреак куржталыктен. Тыге службо писын эртен.
– Армийыште йолташ мутын акшым пален налынам. Тушто, социальный положенийым шотыш налде, чылан иктєр лийынна, икте-весылан полшенна. Икте шарналт кодын: вес кундемла гыч толшо-влак икте-весышт верч чот шогеныт гын, марий кундем гыч мийыше-шамыч нерген тидым ойлаш ок лий. Такшым армийысе илыш шукыж годым офицер дене кылдалтын. Вуз деч вара лийынам, сандене старший лейтенант дене пырля кагаз пашамат ышташ логалын. Тидыжым йўдым ыштенна. Сандене южгунамже кок-кум шагат веле малаш верештын.
Тидым шукын ойлат да мыят пеҥгыдемдем: армий мыланем илышыште вашталтышым ыштен. Ава, родо-влакым вес семын ончалаш туныктен.
ВДВ-ште службо эреак службо семын эрта. Тиде войскам арам огыл элитныйлан шотлат. Ты ешыште лиймем дене эреак кугешнаш тўҥалам, – мане мучашлан Д.Очиев.
Е.Эшкинина.
Снимкыште: Д.Очиев армийыште БМД-штыже.
