Каваште эше ик «шӱдыр» чӱкталтын
«Мом ышташ полшаш?»
Шокшо кеҥеж. Уремыште пий опталтыме йӱк шоктыш, пуйто ала-кӧм палымыжым вашлиеш. Окна гыч ончальым: капкам почын, кудывечыш шым ияшрак кок рвезе пурен шогале. Йошкар пунан Геройжат нунын йыр куанен пӧрдеш, тӧрштылеш. Шарналтышым, пелашемын аваже йыгыр пелаш Андрей ден Алёшан толшашышт нерген ойлен ыле. Ончем, коктынат пий дене модыт, а шкешт иктат огыт лек мо манше гай жапын-жапын омса велыш ончалыт. Мыят лектым.
Ныл шинча ӱмбакем онча. Иктыже канде кава гай тӱсан (Андрей), а весыже йӱр деч варасе йылгыжше шемшоптыр гай (Алексей) шинчашт дене тӱслен ончат. «Лена акай, мом ышташ полшаш?» – йодыч да адакат тура ӱмбакем ончат, вашмутым вучат. «Чечас», – маньымат, пӧрткӧргыш куржын пурышым. Ик урзо кампетым, икмыняр киярым луктын, когылянышт кучыктышым. «Тау», – маньычат, умбакыже Герой дене модаш тӱҥальыч. Тудыжат, нунылан куанен, я иктыжын, я весыжын чурийыштым нулалеш, я кокйола шогалын, пуйто кушталтен колта. Тидлан жап шуко эртен…
Шошо. Мланде помыжалтме жап: кӱшыч чевер кече шыргыжеш, мардежат ваче гыч вӱчкалтен колта, кайык йӱк шокта, верын-верын корнышто йогын вӱд йыргыктен йога…
Теве ынде мый нунын кудывечыштышт шогем. Омса воктене кок флаг лойгалтеш, ятыр венок, а фотокартычке гыч ӱмбакем шемшоптыр шинчаж дене офицер тура онча…
Россий Армийын капитанжым пытартыш корныш ужаташ пӱтынь ял калык, манаш лиеш, толын. Пырля тунемше йолташыже, палымыже, родо-тукымжо… Кудывечыштат, капка ончылнат шогышо еҥ-влак шинчавӱдым ӱштылыт, семынышт шарналтен, мутым вашталтат.
Тудо жаплан кок икшыван ача (тойымо деч кок арня вара эрге йочаже шочын), йӧратыме пелаш, элнан ӱшанле салтакше специальный военный операцийыште ӱмыр лугыч лийын.
Волжский район Корамас кундемын эргыже Алексей Жирнов икымше кече гычак (2022 ий 24 февраль) СВО-што участвоватлен. Боевой задачым шуктымыж годым 2023 ий 11 мартыште ӱмыржӧ кӱрылтын. Кум икшывыже ача деч посна кодын.
Чын офицер
– Алексей мемнан бригадыш, артиллерий подразделенийыш, 2010 ийыште йыгыр пелашыже Андрей дене толын. 2022 ий январь марте Улан-Удэ олаште служитлен. Специальный военный операцийыште икымше кече гычак пырля лийынна. Кокымшо степенян Суворов орденан Тацинский 5-ше гвардейский танковый бригадын гаубичный самоходный артиллерийский дивизионжын подразделенийыштыже служитлен. Алексей Андреевич 3-шо гаубичный батарейын командирже лийын, – ойла ужатен толшо прапорщик Владимир Соколов. – Чыла направленийыште: Киевскийыште, Харьковскийыште, Запорожскийыште, Донецкийыште – пырляк лийынна. Донецкыште задачым шуктымыж деч вара Алексейын ӱмыржӧ кӱрылтын. Ты кечын штабын кок начальникше, батарейын командирже минеш пудештыныт, а ик офицер илыше кодын, нелын сусырген.
Мемнан Алексей Жирнов чыла шотыштат моткоч ответственный ыле, патырлыкше дене ойыртемалтын. Шкенжым чыла велым шуараш тыршымыж дене мыланна пример лийын. Тудым чылан йӧратеныт, пагаленыт. Задачым творчески шукташ тыршен. Батарейыш толшо задаче-влакым 100 процентлан шуктымо. Тудо нигунамат ӧрдыжтӧ ончен шоген огыл. Лийын тыгаят: строй гыч лекше боец-шамычым шотыш налын, шкеак решенийым приниматлен, дивизион дене командоватлен.
Икманаш, рушлаже настоящий офицер лийын.
Элнам аралат
– Сар колымаш деч посна ок лий. Таче кечылан Волжский районышто 24 салтак ӱмыр лугыч лийын. Тиде кечылаште Пӧртанурыш Николай Калдышкинын капшым кондышаш улыт. Чон вургыжеш, тургыжлана. Пален нальым, Алексейым спецзоно гыч вес верыш кусарынешт улмаш, но тудо келшен огыл, шке салтакше-шамыч дене пырля кодын, задачым лийже манынак шуктен. Тыгай офицер шагал.
Пытартыш корныш поснак шке эргым пелашым, ужаташ моткоч неле. Аважлан, пелашыжлан, родо-тукымжылан чаманымаш мутым ойлена.
Рвезе-влак элым аралаш каят. Кажныжын – шке задачыже. Волжск ден Волжский район гыч тачысе кечылан 170 утла еҥ – спецоперацийыште. Икте шке кумылын, весе контракт почеш, кумшо мобилизоватлыме, – манеш Афганистаныште служитлыше ветеран-влакын Российысе ушемыштын Волжск да Волжский районысо пӧлкажын правлений председательже Юрий Шишкин. – Элна туткарыш логалын. А тыгай годым кӧ полышым пуа? Шке калыкшылан гына ӱшан. Мутат уке, самырык-шамычлан неле пашам шукташ логалеш, шукын ӱмыр лугыч лийыт. Специальный военный операцийыште улшо-влаклан тазалыкым тыланена да илыше пӧртылышт манына. Ме кажныштым вучена.
– Мыят тиде ойыш ушнем: сар йомдарымаш деч посна огеш лий. Таче Российын салтакшым, офицержым, пытартыш корныш ужатена. Тыгай годым мом ойлашат, от пале. Еш эҥертыш, икшыве, ӱшанле эрге, кадровый офицер, артиллерист, икманаш, элнам аралыше дене чеверласена. Порысшым мучаш марте шуктен. Шарнаш тӱҥалына, – ешарыш пӱртӱс поянлык, экологий да йырым-йырысе средам аралыме министр Алексей Киселёв.
– Пагалыме Корамас калык, таче – пеш неле кече. Пытартыш корныш Алёша шольынам ужатена. Тыгай чапле айдеме-влак каят… Тысе калык тудым йӧратен, пагален… Родо-тукым лӱм дене таум каласем. Кийыме мландет пушкыдо лийже, – мане Кугыжаныш Погынын ончычсо депутатше, ончычсо Оньыжа Анатолий Иванов. – Спецоперацийыште улшо патырна-влакын боевой задачым шуктымышт пӱтынь Россий калыкым тургыжландара. Мутат уке, йомдарымаш деч посна огеш лий. Чаманаш гына кодеш: чолга йыгыр пелаш лийыныт, коктынат илыш гыч самырыкак кайышт. Эре пырля лийыныт. Шарнем Йошкар-Оласе ик культур полатыште концертыште выступатлымыштым: кузе кушталтен колтеныт, гармоньым шоктеныт, залыште улшо пӱтынь калык совым рӱж кырен. Варажым офицер марте кушкыныт, шонымашышт шукталтын. Кӱчык жапыште Алексей батальон дене командоватлен. Таче тыгай амал дене погыненна… Люба пелашыжлан, ешыжлан чаманымашым гына ойлем. Тудлан кум йочам воспитатлаш кӱлеш. Рая аваштлан – чытышым. Кок ий ончыч тудо эше пелашыжым тоен. Ӱдырамаш вачӱмбак тынар ойго возын. Чыташ – манаш веле…
«Моткоч неле тый дечет посна…»
– Йӧратыме пелашем – эреак чоныштем. Тудо мыланем эн поро, волгыдо айдеме лийын. Мемнан икшывына-влак тудын дене кугешнаш тӱҥалыт. Латик ий пырля илыме жапыште шке лӱмемымат монден шуктенам ыле… Алексей мыйым эреак «зая» манеш ыле. Тудо вурседылынжат моштен огыл, вет лекше южо умылыдымашнажат воштылмаш дене мучашлалтын. А пашаштыже строгий, пеҥгыдын йодын моштышо, южгунамже наказатленат кертын, но паша ден мӧҥгым ик ганат ушен огыл. Шуко палымына мемнан ешым примереш шынден. Ӱдырна-влак ачаштым чот йӧратеныт. Шукерте огыл эргына шочо. Артём лӱмым пуэнна. Алексей эргым чот вучен, но, чаманаш гына кодеш, ужын шуктен огыл. Пелашем нерген шуко возаш, ойлаш лиеш. Чылажым мут дене ойлен мошташыжат ок лий. Шарнымаш шинчавӱд йӧре эрта, чылажымат эртыше жап дене веле каласкалымаш чоным туржеш. Тетла тудо нигунамат пеленна огеш лий, ӧндалын, «Чыла сай лиеш» – ок ман. Но ме палена: Алексей – мемнан суксо аралтышна. Йоча-влаклан – герой. Пелашем эреак шӱмыштем илаш тӱҥалеш. Моткоч неле илаш тый дечет посна, – манеш Люба пелашыже.
Елена Эшкинина.
